Adanalı ve İstanbullu minyatür ve tezhip sanatkârlarının el ve gönül birliğiyle hazırladıkları Minyatürlerle Adana “Kadim Bir Şehrin Hikâyesi” serlevhalı minyatür sergisi 5 Nisan 2025 Cumartesi günü Adana’da sanatseverlerle buluştu.
Sergide klasik minyatürlerle birlikte Adana’nın endemik bitkileri ve kuşları da minyatür olarak tasvirlenip ele alındı.
Adana Valisi Yavuz Selim Köşger’in, Adana il protokolü ve sanatkârlarla birlikte kurdelasını kestiği sergiye Adana Milletvekili Tamer Dağlı, Kültür Yolu Festivali Müdürü Selim Terzi ve İlim Yayma Cemiyeti Adana Şubesi Başkanı Hüseyin Nuri Çomu da iştirak etti.
Geleneksel sanatlarımızın Adana’daki ustalarının ve İstanbullu minyatür sanatçısı Gülçin Anmaç’ın ve talebelerinin göz nurlarını barındıran altmış minyatür eseri Adana Valiliği, Sunar Grup ve Adana Sarıçam İlçe Belediyesi desteği ile Kültür Yolu Festivali Erkinlikleri kapsamında Adana Arkeoloji Müzesi’nin Edebiyat bölümünde portakal çiçeği rayihasıyla açıldı.
Adana, tarihi boyunca ilk kez kapsamlı bir şekilde minyatürlere nakşedildi
Tarihi boyunca ilk kez Çukurova’nın incisi kadim şehir Adana, eskilerin ‘efradını câmi ağyarını mâni’ dedikleri tarzda bir minyatür sanatı etkinliğine konu oldu/ev sahipliği yaptı. Bu bağlamda “Adana’nın ve İlçelerinin Hikâyesi”, mimari eserleri, tarihi ve tabii güzellikleri, endemik bitkileri, yöresel lezzetleri, kuşları ve Karacaoğlan’dan bugünlere kalan şiirleri gibi farklı özellikleri minyatür sanatının cihanşümul sanat diliyle teşrih masasına yatırıldı. Böylelikle öznesinde Adana olan birbirinden farklı özgün eserler, minyatür sanatının tüm kurallarına uyularak tasarlandı ve geleneksel sanatların boyama tekniklerine uyularak özenle nakşedildi. Arz ettiğimiz üzere Adana, tarihi, kültürel zenginlikleriyle birlikte minyatür sanatı ile ilk defa detaylıca ele alındı.
Ustalar ve ustalar eliyle usta olmuş sanatkârlar
Sözün bu yerinde her biri diğerinden âlâ keyfiyeti hâiz eserleriyle Adana’yı bugünden yarına taşımaya muvaffak kılınan ustaların ve ustalar eliyle usta olmuş sanatkârların isimlerine müşfikâne nazar edelim: Asiye Atıcı, Ayşenur Ayten, Berrin Gayhan, Eda Dikel Akdoğan, Esma Nasır, Gülçin Anmaç, İlknur Hekimoğlu, İlter Uzel, Mesut Dikel, Nuriye Sırkıntı, Rabia Kıranoğlu, Serap Zeliha Ektirici, Sevim Şahin, Şermin Yılmaz ve Vildan Çomu.
Kelâmın bu yerinde Adana Valisi Yavuz Selim Köşger’in sergi özelindeki âvâzına kulak verelim!
Adana Valisi Köşger: Sanatkâr ecdadımız minyatür sanatını bir kültür mirası olarak bugüne ulaşmıştır.
“Minyatür sanatı, yazma eserlerde anlatılan olayları görselleştiren ve yazıldığı dönemi belgeleyen bir kitap süsleme ve resim sanatı olarak ortaya çıkmıştır. Bu sanata değer veren atalarımız Türkistan'dan Anadolu'ya ve İstanbul'a uzanan büyük bir tarih akışında minyatür sanatını geliştirmiş ve büyük bir kültür mirası olarak bugüne ulaşmıştır.
Minyatürler, zaman ve mekân kavramından âzade, katmanlı bir anlatımın, gerçeklerden farklı kullanılan renklerin, stilize nesnelerin masalsı kapılarını bizlere açar.
Sanatkârlar ve sanatseverler, hayata duyarlı, sanata ve öz kültürlerine karşı daha özenli insanlardır. Ahmet Süheyl Ünver “Herkesin bir mesleği, bir de meşgalesi olmalıdır; o meşgale bütün kültürümüzdür.” der. Sanatçılar, bu anlamda yıllarca emek verdikleri sanatları üzerinden; tarihimizi, kültürümüzü, geleneklerimizi ve değerlerimizi anlatırlar ve gelecek nesillere aktarırlar.
Kadim şehir Adana’mızın ne kadar zengin bir tarihi ve kültürel birikiminin olduğunun farkındayız. Şehrimizin tarihi değerlerini, yöresel lezzetlerini ve doğal güzellikleri en iyi şekilde resmederek minyatürlere dönüştüren on beş sanatçımız, altı aylık bir emeğin sonucu olarak birbirinden kıymetli eserleri şehrimize kazandırdılar. Adana ve İstanbul’da bu sanatın birbirinden değerli üstatları bu proje için buluştular, maharetli elleriyle tarihimize bir not düştüler.
Adana, Seyhan ve Ceyhan nehirlerinin suladığı verimli topraklarında birçok medeniyete ev sahipliği yapmış ve tarihi Taşköprü’sü doğudan batıya yüzyıllar boyunca büyük bir kültürün taşınmasına vesile olmuştur. Bu topraklarda yaşayan yüzlerce medeniyetin içinde en kalıcı olan Türk Milleti olmuştur. Bu şehir Selçuklu’dan Ramazanoğlu’na ve Osmanlı’dan Cumhuriyete uzanan büyük bir tarih hafızasına sahiptir. Şuna gönülden inanıyorum ki kültürel ve sanatsal değerlerimize sahip çıkıp gelecek nesillere aktarmaya devam ettikçe bizler bu topraklarda daha da kalıcı olacağız.
“Kadim Şehrin Hikâyesi” adlı bu sergi hazırlanırken, Adana’nın ve ilçelerimizin mimari eserleri, şehrin tarihi ve doğal güzellikleri, endemik bitkileri, yöresel lezzetleri, kuşları ve Karacaoğlan’dan bugünlere kalan şiirleri gibi farklı özellikleri yansıtıldı. Birbirinden farklı özgün eserler, minyatür sanatının tüm kurallarına uyularak tasarlandı ve geleneksel sanatların boyama tekniklerine uyularak özenle nakşedildi.
Vali Köşger: Adana minyatürleri üstadlarımızın yadigârıdır.
Adana minyatürleri, çok sevdiğimiz şehrimize bu sanata gönül ve emek veren üstatlarımızdan birer yadigârdır. Bizler de bu sergiye katkı koymuş olmaktan ayrı bir onur duyuyoruz.
Böyle kıymetli bir projeye destek veren tüm kurum ve kuruluşlara, eserleri ile sergiye katılan kıymetli sanatçılarımıza, gerçekleşmesi için büyük bir gayret gösteren Mesut Dikel Bey’e teşekkürü bir borç bilirim. Tüm sanatçılarımızın emeklerine, yüreklerine ve kalemlerine sağlık.”
Kadim şehir Adana’nın minyatür hikâyeleri
İşte, “aharlı kâğıtlar, el yapımı kâğıtlar, ebru kâğıtları ve paspartular üzerine altın ve guaj boyalar kullanılarak minyatür ve tarama teknikleriyle nakşedilen kadim şehir Adana’nın dünden bugüne ve bugünden yarına minyatür hikâyeleri: Sabancı Merkez Camii ile Taşköprü ve Seyhan Nehri, Karacaoğlan Şiirleri, Roma Dönemi ve Qadriga Atları, Çukurova’nın Beyaz Altını Pamuk, Adana Ağlayan Kuş Cenneti ve Pelikanlar, Portakal Bahçelerinde Altın Portakal, Kadeş Antlaşması ve Kraliçe Puhudepa’nın Mührü, Adana Ulu Camii, Adana Tren Garı, Çukurova’nın Kuşları “İpekkuyruk”, Çukurova’nın Kuşları “Tüylü Ağaçkakan”, Adana Silüeti, Adana Büyük Saat Kulesi, Adana Ulu Camii ve Ramazanoğlu Medresesi, Varda Köprüsü, Taşköprü, Büyük Saat Kulesi ve Musabalı Konağı, Anavarza Kalesi ve Zafer Kapısı, Adana Tren Garı, Hindinciri ve İspinoz Kuşları, Adana Tarihi Kız Lisesi, Tarihi Adana Hamamları, Matrakçı Nasuh’un Adana Minyatürü, Bebekli Kilise, Karataş Akyatan Lagünü, Taklacı Güvercin, Aşlama Satıcısı (Şerbetçi), Mahmuzlu Kız Kuşu, Misis Köprüsü ve Yılan Kale, Bosnalı Salih Efendi Konağı, Adana Yağ Camii ve Medresesi, Tibili Kuşu, Ramazanoğlu Konağı, Kurtkulağı Kervansarayı ve Kurtkulağı Camii, Yaz Ördeği, Adana Kaleleri, Adana Camileri, Adana Mescidleri, Kozan Sis Kalesi, Hoşkadem Camii, Yaverin Konağı, Adana Hükümet Konağı, Turaç, Bıyıklı Baştankara Kuşu, Hippokampos Mozaiği, Suphi Paşa Konağı, Akça Cılıbıt, Ayas Kalesi, Liman Kalesi, Marko Polo İskelesi, Süleyman Kulesi ve Antik Mağaralar, Köstük Köpeği Çiçeği, Pîri Reis’in (Kitâb-ı Bahriye’den) Tarsus ve Görges Kıyıları Tasviri, Gözenek (Crocus Cancellatus-Toroslara Özgü Endemik Çiçek), Taşköprü Gravürü, Varda Köprüsü, Ulu Camii ve Çalınan Çinilerin Motifleri, Çukurova’nın Bereketli Toprağını Temsilen Pamuk ve Buğday Tarlaları, Turunç Ağaçları ve Toroslara Endemik Gülek Çanı ile Adana Kompozisyonu, Anavarzalı Hekim Deoscorides, Matrakçı Nasuh’un Adana Minyatürü ve Şeyh Zülfo Mescidi.
Şiir de minyatür gibi keşif sanatıdır
Adana minyatürlerinde Anadolu coğrafyasının mânâ ve söz büyüklerinden Yunus Emre’nin, Karacaoğlan’ın ve Arif Nihat Asya’nın gönül dilinden dökülen şiirlere kaligrafiyle yer verilmiş. Çünkü şiir de minyatür gibi keşif sanatıdır. Böyle bir keyfiyette portakal çiçeklerinin ve sair endemik bitkilerin tüm çiçeklere hamilik yaptığını, çoğu çiçekleri karşıladığını, ağırladığını ve nazenin bir süzülüşte uğurladığını keşfediyoruz. Çünkü hayat da minyatürde ve dahi şiirde olduğu gibi keşif sanatıdır. Ve dahi şair de, nakkaş da güçlü bir kâşiftir. Enfüsî ve âfâkî dünyaların kâşifi olanlar ise Adana minyatürleri misali detayları yoklar, hayatı koklar, güzellikleri ıskalamaz, yazları ve güzleri şiiri ve sanatı gözlerine ve gönül coğrafyasına bir far gibi sürerek açık yürek serilişlerini Nakkaş Gülçin Anmaç’ın Karacaoğlan Şiirleri minyatüründeki gibi hissetmeye başlar:
Gam kasavet çekme divane gönlüm
Her zaman da dünya başa dar olmaz
Yıkılıp düşene gülme sakın sen
Yiğit düşüp kalkmayınca bellolmaz
Yiğit olan yiğit biner atlanır
Kötüler de her cefaya katlanır
Yiğit gölgesinde yiğit saklanır
Nâmertlerde gölge olmaz ar olmaz
Karac'oğlan melil mahzun oturur
Ağlamaktan kendi yaşın bitirir
Herkes ataşını burdan götürür
O dünyada ataş olmaz nar olmaz
(Karacaoğlan)
Teşekkürlerimizle…
Adana’yı eserleriyle şenlendiren sanatkârlara, etkinliğe hamilik yapan Adana Valiliği’ne, Sunar Grup’a ve Sarıçam Belediyesi’ne teşekkür ederken Adana Arkeoloji Müzesi’ndeki serginin 13 Nisan Pazar günü akşamına kadar ziyaretçilerini beklediğini belirterek yazımıza nihayet verelim.
Görseller
1-“Kadim Bir Şehrin Hikâyesi Adana Minyatürleri” Sergisi Katalog Kapak Sayfası
2-Adana Valisi Yavuz Selim Köşger sergi açılışında sanatkârlarla birlikte
3-Minyatür Mesut Dikel
4-Minyatür-Rabiya Kıranoğlu
5-Mesut Dikel, sergi açılışında Adana Valisi Yavuz Selim Köşger’e eserler hakkında bilgi verirken.
6-Minyatür-Vildan Çomu
7-Çiçek Taraması-Vildan Çomu
8-Minyatür-Gülçin Anmaç
9-Sergi mekânı Adana Arkeoloji Müzesi
10-Çiçek Taraması-Vildan Çomu
İbrahim Ethem Gören/07.04.2025 Yazı No: 662
