Melikşah Utku: Ne söylediğinden ziyade nasıl söylediği, duruşu, konuşması, vakarı etkilemişti beni.

19 Ekim 2023 Perşembe Katılım Bankalılığının duayen ismi Adnan Büyükdeniz’in 14’üncü vefât yıldönümüydü. Merhum Büyükdeniz’i bir taraftan hayır ve rahmetle yâd eetmek, diğer taraftan da örnek hayatını, kendisini tanımayanların irfanına arz etmek mülahazalarıyla Yıldız Holding’in Çamlıca yerleşkesinde “Yerkürenin Renkleri Adnan Büyükdeniz’e Vefâ Fotoğraf Sergisi”nde/anma programı düzenlendi.

Gazetemiz yazarı İbrahim Ethem Gören’in küratörlüğünü üstlendiği etkinliğin katılımcılarına, arkadaşlarının, merhuma yönelik şahitliklerini ve hatıralarını kaleme aldıkları albüm/hatıra kitap mahiyetinde bir sergi kataloğu takdim edildi.

İbrahim Ethem Gören, Albaraka Türk Katılım Bankası’nda uzun yıllar Genel Müdür Danışmanı ve akabinde Genel Müdür olarak görev yapan Melikşah Utku ile mesai arkadaşı, Albaraka Türk Katılım Bankası’nın merhum genel müdürü Adnan Büyükdeniz üzerine konuştu.

İbrahim Ethem Gören: Adnan Bey’le nasıl ve ne zaman tanışmıştınız?

Melikşah Utku: Ben, Adnan Ağabey’i üniversitede okuduğum ilk yıllarda tanıdım. O zamanlar mühendislik okuyordum gerçi, ama aklımda hep iktisat vardı. Onu, şu anda hatırlamıyorum, bir yerde dinlemiştim. Muhtemelen ne söylediğinden ziyade, nasıl söylediği, duruşu, konuşması, vakarı etkilemişti beni. O günden sonra benim kafamdaki iktisatçı modeli Adnan Büyükdeniz oldu. Daha sonraları MÜSİAD’ın yıllık ekonomi araştırma raporlarını çıkaran ekipte birlikte çalıştık kendisiyle. Sonra, 2003’te Albaraka Türk’e genel müdür oldu. Beni, birlikte çalışmaya davet etti. O tarihte benim kendi şirketim vardı, yazılım ve tekstil işiyle uğraşıyordum. Benim için önemli bir karardı. Neticede önümde duran birkaç alternatif daha vardı. Ama, Adnan Büyükdeniz’de karar kıldım sonunda ve Albaraka Türk’te Genel Müdür Danışmanı olarak göreve başladım. Tabii olarak onun beni o ilk anda etkileyen duruş ve vakarının arkasını ne ölçüde doldurduğunu bundan sonra anlamaya başladım.

Nasıl bilirdiniz?

Çok yönlüydü; şiirden fotoğrafa, ekonomiden siyasete birçok konuda derinliğe sahipti. Buna karşılık çok mütevazıydı. Yanında boş laf etmekten utanırdınız. Hastalığı sırasında bile kimi zaman odasına gider ve bir sohbet konusu açardım. Bu sohbetlerin her biri dolu dolu olurdu. Ders anlatırken, bankada toplantıdayken, fotoğraf çekerken, her ne yaparsa yapsın, yaptığı işi aşk ile, şevk ile yapardı. Kötü bir huyum var: Çok çabuk unuturum. Adnan Büyükdeniz’i unutamıyorum, özlüyorum.

Katılım bankacılığına katkıları bağlamında neler söylemek istersiniz?

Tabii benim katılım bankacılığına dâhil olmam oldukça geç bir dönem. 2004 yılına gelindiğinde Adnan Büyükdeniz Türkiye’de katılım bankacılığının gelişimi için zaten çok şey yapmıştı bile. Bir taraftan analitik zekâsıyla katılım bankacılığının birçok alanında altyapıların gelişmesi için önemli katkılar yapmıştı. Diğer taraftan da dünyaya Türkiye’yi ve Türk katılım bankacılığını tanıtmak için koşuşturuyordu. Çeşitli uluslararası kuruluşlara gidiyor, anlatıyor, bağlantı kuruyordu. Daha, katılım bankaları ‘özel finans kurumu’ adıyla anılırken ve uluslararası bankacılık sistemi, Türk katılım bankalarını pek kabul etmek istemezken, onlarca banka ziyareti yaparak birçok bankanın Türk katılım bankaları ile çalışmaya başlamasını temin etmişti. Dünyanın farklı coğrafyalarında kurulan katılım bankalarında yönetim kurulu üyelikleri vardı. Ben, birlikte yaptığımız seyahatlerde uluslararası camiada ona yönelik ciddi bir teveccühün olduğunu gördüm.

Sizce en bariz vasfı neydi?

Hiç kuşkusuz gerisinde saf bir mütevazılık olduğunu hemen anladığınız, vakur duruşu vardı.

Yöneticiler ve yönetici adayları merhum Büyükdeniz’in ne gibi dersler çıkarmalı?

Adam gibi adam olmak öğrenilebilir bir şey olsa, toplum bunu Adnan Büyükdeniz’den öğrenmeli derdim. Dinlemeyi, ama gerçekten dinlemeyi bilirdi. Onun hiçbir zaman önyargıyla dinlediğini görmedim, danışır, değerlendirir ve ikna olduğunda fikrini değiştirirdi. Bunlar basit gibi görünüyor, ama sanırım çoğumuzun ihmal ettiği önemli yöneticilik becerileridir.

ADNAN BÜYÜKDENİZ (1958-2009)

1958 yılında Adana'da dünyaya geldi. 1974 yılında Türk-Amerikan Kültürel Mübadele Programı'ndan kazandığı burs ile Amerika Birleşik Devletleri'ne gitti. Lise eğitimini ABD'nin Texas eyaletinde tamamladı. 1976 yılında girdiği Boğaziçi Üniversitesi Ekonomi Bölümü'nden 1980 tarihinde mezun oldu.

Aynı yıl, yüksek lisans çalışmaları için Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği'nin (TÜSİAD) bursu ile İngiltere'ye giden Büyükdeniz, London School of Economics'ten Bilim Master'ı derecesini aldı

Yüksek lisans eğitimin ardından yurda dönen Büyükdeniz, 1983-1985 yıllarında TÜSİAD'da ekonomi araştırma uzmanı olarak çalıştı. 1990 yılında İstanbul Üniversitesi'nde doktor unvanı alan Büyükdeniz, TÜSİAD'da 1985-1994 yılları arasında danışmanlık görevinde bulundu.

Albaraka Türk Katılım Bankası'nın kuruluş aşamasında bankaya katılan Adnan Büyükdeniz, burada sırasıyla kredi pazarlama müdür yardımcılığı, dış işler müdürlüğü, genel müdür başyardımcılığı görevlerinde bulundu. 2003'te atandığı genel müdürlük vazifesini vefâtına kadar sürdürdü.

Yurt dışındaki çeşitli bankacılık ve yatırım fonu kuruluşlarında yönetim kurulu üyelikleri de yapan Büyükdeniz, 1992-2000 yılları arasında Marmara Üniversitesi'nde Para Teorisi ve Politikası ile Uluslararası İktisat dersleri verdi.

Büyükdeniz'in, "Türkiye'de Faiz Politikaları" isimli kitabı, Milliyet Gazetesi'nden 1992 yılında ekonomi dalında birincilik ödülü aldı. Amatör ruhla profesyonel fotoğrafçılık yapan Dr. Adnan Büyükdeniz dünyanın dört bir coğrafyasına yaptığı seyahatlerde çektiği fotoğrafları Yerkürenin Renkleri serlevhalarıyla kitaplaştırdı, aynı isimle fotoğraf sergisi açtı.

Evli ve üç çocuk babası olan Dr. Büyükdeniz, 19 Ekim 2009'da İstanbul'da vefât etti.

İbrahim Ethem Gören/24.10.2023 Yazı No: 532