Türkiye Sudan Dostluk Derneği (TSDD) Başkanı işadamı, koleksiyoner Oral Avcı ile dernekleri özelinde bir e-mülakat gerçekleştirdik.
İşadamı Oral Avcı
İbrahim Ethem Gören: Oral Bey, mülakatımıza gösterdiğiniz nazik ilgili için teşekkür ediyorum. Öncelikle sizden bir Sudan portresi istirham ediyorum.
Oral Avcı: Sudan`daki son darbe girişimi ülkenin yapısal sorunlarının devam ettiğinin bir göstergesidir. Sudan`ı yöneten geçici hükümet, askeri darbe girişimi yanında ekonomik ve siyasi krizlere de çare bulmaya çalışmaktadır.
Sudan, sorunlarına acil çözümler bulmak durumunda olduğunun farkındadır. Sudan`da çözüm bekleyen sorunlar ve toplumsal düzene karşı tehditler devam ederken Sudan halkı birlik ve beraberlikten yana tavır almaktadır. Yeni yönetim de sorunların çözümü için sabırla destek vermektedir.
Sudan tarihi birikimi, milli iradesi ve toplumsal dayanışma gücüyle sorunlarını çözebilecek ve geleceğini aydınlatacak güçtedir.
Oral Avcı Sudanlı çocuklarla
Oral Bey derneğinize geçmezden önce ülkemizin Sudan`la olan ilişkilerinin dününü ve bugününü özetlemenizi istirham edeceğim.
Türkiye`nin Sudan ile ilişkileri uzun bir geçmişe dayanmaktadır. İlk olarak I. Selim döneminde Sudan`ın bazı bölgeleri Osmanlı Devleti`nin hâkimiyetine girmiş ve tarihsel ilişkiler bu dönemde başlamıştır. Kavalalı Mehmet Ali Paşa`nın tüm Sudan`ı kontrolü altına almasıyla, bölgenin Osmanlı Devleti ile ilişkisi daha da derinleşmiştir.
Oral Avcı: Sudan, Türkiye`nin Afrika ilişkilerinin olmazsa olmaz bir unsurudur.
Türkiye Cumhuriyeti 1956 yılında bağımsızlığını kazanan Sudan`ı ilk tanıyan ülkeler arasında yer almış, 1957 yılında Hartum Büyükelçiliği`ni açmıştır. Ayrıca Sudan, ülkemizin Afrika`da en kapsamlı ilişki ve iş birliğine sahip olduğu ülkelerden biridir. 2017 yılından itibaren, iki ülke arasında üst düzey birçok ziyaret gerçekleştirilmiştir. Nitekim, Sudan ile yürütülen bu dostane ilişkiler, Türkiye`nin Afrika`ya yönelik politikasının önemli bir parçasını oluşturmaktadır.
DEİK Başkanı Nail Olpak ve Türkiye Sudan Dostluk Derneği Başkanı Oral Avcı
Türkiye`nin Sudan`a yönelik genel hizmet ve politikaları neler?
Sudan ile kalkınma, insani yardım, tarım, eğitim ve sağlık gibi birçok alanda iş birlikleri yapılmaktadır. İki ülke önemli ticari ilişkilere sahiptir. 2020 yılında iki ülkenin toplam ticaret hacmi 480 milyon ABD doları olarak hesaplanmıştır. Bu rakamlar iki ülke arasında ticari anlamda bir potansiyel bulunduğunu ve bu potansiyelin ekonomik ilişkileri daha da geliştirilebileceğini kanıtlamaktadır.
Türkiye`nin resmî kurumlarının ve sivil toplum kuruluşlarının bölgede kalkınma, işbirliği ve insani yardım amaçlı çeşitli operasyonlar yürütmesinin yanı sıra, 1992 yılından bugüne kadar çok sayıda Sudanlı öğrenciye burs sağlanması, iki ülke arasındaki sosyal ve kültürel bağları daha da kuvvetlendirmektedir. Ayrıca Türk şirketlerinin orada yatırımları ve projeleri mevcuttur.
Oral Avcı, Sudan ın halef ve selef başkonsoloslarıyla birlikte
Söz konusu hizmet ve politikaların geliştirilmesine yönelik neler yapılabilir?
Sudan`ın, Türkiye`nin Afrika`ya yönelik dış politikasındaki rolü göz önüne alındığında, Ömer El Beşir yönetimi sonrasında ülkede başlayan geçiş sürecinin iki ülke arasındaki ilişkilere yapacağı etkinin önemi ortaya çıkmaktadır.
Sudan`ın içinde bulunduğu geçiş süreci ülkedeki gelişmelerin yanı sıra, bölgesel gelişmelerden de ciddi şekilde etkilenmekte, bu durum da Sudan`ın içinde bulunduğu coğrafyayı etkilemektedir. Dolayısıyla iki ülke arasındaki ilişkilerin özellikle bu geçiş sürecinde incelenmesi, Türkiye`nin özelde Sudan`a ve genelde Afrika`ya yönelik politikalarının niteliğini ve etkisini arttıracaktır.
Türkiye Sudan Dostluk Derneği ne zaman ve hangi mülahazalarla kuruldu?
Derneğimiz 21 Kasım 2017 yılında Türkiye-Sudan arasında ilişkileri güçlendirmek ve iki ülke arasında destek ve yardımlaşmayı sağlamak amacıyla kurulmuştur.
Derneğinizin amaçve hedefleri nelerdir?
Türkiye ve Sudan halkları ve sivil toplum kuruluşları arasında gönül bağlarını güçlendiren ilişkiler kurmak, iki kardeş ülkenin insanları arasında kültürel ve sosyal bağlar tesis etmek, iki ülke yöneticileri, akademisyenleri, kanaat önderleri arasındaki ilişkilerine katkıda bulunmak, Türkiye de bulunan Sudanlı dostlarımıza her türlü yardım ve destekte bulunmak, iki ülke arasında bulunan tarihi bağlara eğitim, kültür, bilim, sanat, vb. alanlarında yapılan çalışmalar ile destek olmak amacı ile kurulmuştur.
Bahsettiğiniz kuruluş amaçlarına yönelik şimdiye kadar neler yaptınız?
İki ülke arasındaki ilişkileri güçlendirmek adına Türkiye Sudan İş Konseyi, Sudan İstanbul Başkonsolosu, Büyükelçisi gibi önemli kurum ve kişilerle görüşmeler gerçekleştirilmiş ve derneğimizin çalışmaları hakkında bilgi verilmiş, destekleri talep edilmiştir. Sudan`daki mercilerin veya kurumların buradaki şirketlerle ilişkilerinde köprü görevi üstlenilmiştir.
Sudan-Türkiye ilişkilerinde en büyük farkındalığı yaratacak Sempozyum için, Afrika Vakfı ve Ortadoğu Vakfı ile işbirliği içinde, dernek olarak gereken katkı sağlanmıştır.
Sudan`ın çözüm bekleyen temel sorunlarını da konuşalım;
Gördüğümüz kadarı ile Sudan ülkesinin kalkınmasının önünde çözmesi gereken iki temel konu var, biri üretim, ikincisi verimlilik. Sudan`ın neredeyse 1,8 milyon kilometre kare arazisi var. Bunun minimum %25`i ekilebilir arazi. Bu da Sudan`ının 450.000 kilometre kare tarım arazisine sahip olduğu anlamına gelmektedir.
Sudan hayvancılıkta Afrika`nın en büyük ülkesi.
Sudan 130 milyon büyük baş hayvanla hayvancılıkta Afrika`nın en büyük ülkesi. Sudan ayrıca yıllık 90 ton altın üretimi ile Afrika`nın 3. büyük altın üreticisi. Sadece bu üçrakam bile Sudan`ın ne kadar zengin bir ülke olduğunu göstermektedir. Sudan`ın bu tabii servetleri üretim kapasitesine dönüştürmekte sıkıntılar yaşıyor olmasından dolayı, halkının refah seviyesini artıracak gelirleri elde etmeleri kısıtlı kalmaktadır.
Sudan`ın gelişiminin önünde duran ikinci konu verimliliktir. Bu konu Sudan`ın demokrasisinin yerleşmesi beklentilerinden dolayı beklemektedir. Zira ülke içinde mevcut yatırımların gelişimi konusunda atılması gereken adımlar beklemekte ve de ülke dışında bulunan nitelikli insan gücünün ülkeye dönerek üretime katılmasına katkıda bulunması sağlanmamaktadır.
Ü lkenin temel sorunları çözülmediğinden devlet işleyişi ile ilgili günümüz teknolojilerini uygulama imkânı olmadığı gibi, yeni yönetişim sistemleri de devreye girememektedir.
Türkiye, Sudan`ın bahsettiğiniz sorunlarına dair ne tür çözümler/çözüm önerileri üretiyor?
Türkiye yurtdışı müteahhitlik hizmetleri konusunda son 35-40 yıldır çok ciddi faaliyetlerde bulunmuş bir ülkedir. Türkiye`nin firmaları ve kurumları Sudan devlet kurumları ve özel sektörünün bekleyen veya mevcut işlerinin yeniden düzene sokulması, yenilenmesi veya verimliliğin arttırılması konusunda çok önemli yer alabilirler. Bunun en iyi ispatı da zaten 2019 yılına kadar Sudan`da Türk firmaları tarafından yapılan çalışmalar, yatırımlar ve geliştirmelerdir.
Biz inanıyoruz ki, iki ülke arasında mevcut olan samimi ilişkilerin gölgesinde bu çalışmaların başlamasıyla birlikte Sudan ülkesinin çok önemli enerji, altı yapı, tarım, madencilik, ulaştırma ve hatta eğitim konularında önemli işler yapılabilir ve de Türkiye`nin coğrafi konumu ve uzun yıllara yayılan yurtdışı müteahhitlik ve hizmetler tecrübesi göz önüne alındığında bu işler çok kısa bir sürede hayata geçirilebilir.
Bu süreçte derneğiniz nerede konumlanıyor?
Derneğimiz iki ülke arasındaki ilişkilerin sağlam bir zemin üzerinde ilerlemesi için köprü görevi üstlenerek ülkelerimizin birlik ve beraberlik içinde kalkınmasına ve gelişmesine yardım edecek hizmetleri gerçekleştirmek için olanca gücüyle çalışmaktadır.
Sudanlı kardeşlerimiz Doğu Afrika`dan baktıklarında Türkiye`yi ve Türk insanını nasıl görüyor?
Sudanlılar Türkiye`yi çok seviyorlar, ülkelerine gelen Türklere oldukça sıcak davranıyorlar. Ayrıca Türkiye`ye gelmek ve özellikle burada eğitim görmek onlar için çok değerli.
Oral Avcı Sudan daki şantiyelerinde, yerel çalışanlarla birlikte
27-28 Ekim tarihlerinde Sudan`da Geçiş Süreci ve Türkiye-Sudan İlişkileri konulu uluslararası bir sempozyum düzenleniyor. Konferans hakkında genel bilgiler istirham ediyorum.
Afrika Vakfı, Ortadoğu Vakfı ve Türkiye-Sudan Dostluk Derneği tarafından ortaklığında gerçekleştirilecek olan proje, Sudan ve Türkiye arasındaki çok boyutlu ilişkilerin hem Sudanlı hem de Türk akademisyenler ve uzmanlar tarafından incelenerek perspektiflerin sunulmasını, böylelikle iki ülke ilişkilerinde başvuru kaynağı olacak bir çıktı meydana getirilmesini ve yeni iş birliği fırsatlarının ortaya çıkması için bir zemin oluşturulmasını amaçlamaktadır.
Mülakatımıza sizin ilave etmek istediğiniz hususları dinlemek isteriz;
Bu derneğe üye olmama da vesile olan asıl husus, Sudan`da proje gerçekleştirmiş bir iş adamı olmamdır. Aralık 2002 yılında Sudan`da faaliyette bulunan bir mühendislik ve müşavirlik firmasının talebi üzerine Khartoum Sular İdaresi`ne bir teklifte bulunmuştuk. O teklifin kabulü ile Sudan`da ilk projemizi aldık.
Sonra;
Sonrasında Sudan`ın birçok farklı bölgesinde İçmesuyu ve Atıksu projelerini kendi mühendislerimiz ve Sudanlı çalışanlarla birlikte başarıyla tamamladık.
Orada bulunduğumuz 20 yıllık süreçte Sudan`da şubemizi açtık, hatta orada bir şirket kurduk. Şirket bünyesinde, halen aktif olarak görüşmekte olduğumuz Sudanlı mühendis ve çalışanlarımız oldu.
İş adamı Oral Avcı: Sudan`a hizmet vermek bizim için çok kıymetli.
Sudan`daki darbe girişimi sonucu oluşan olumsuzluklar nedeniyle oradaki çalışmalarımıza ara vermek durumunda kaldı isek de toparlanmaya başlayan Sudan`da proje konusunda hizmet gerektiğinde direk Khartoum Valisi tarafından aranan bir firmayız. Bu bizim için çok anlamlı ve Sudan`a hizmet vermek bizim için çok kıymetli;
İş adamı Oral Avcı Sudan daki proje künyelerinin önünde
Son olarak okuyucularımıza mesajınızı alalım;
Her iki ülkenin halklarının karşılıklı olarak dostane ilişkilerinin devamını ve yardımlaşarak refah içinde yaşamalarını temenni ediyoruz. Ve bu gaye çerçevesinde özveriyle hazırlandığımız 27-28 Ekim tarihlerinde gerçekleştirilecek olan 'Sudan`da Geçiş Süreci ve Türkiye-Sudan İlişkileri Konferansı'na tüm okuyucularımızı davet ediyoruz.
İlginiz için teşekkür ederim. Konferans gazetemizde geniş yer vereceğiz biiznillah.
Ben de teşekkür ediyorum İbrahim Ethem Bey.
Yazı No: 435
