Bir okul müdürü arkadaşımın anlattıkları, proje yarışmalarının mevcut durumunu ve yaşanan sorunları gözler önüne seriyor:
“Proje yarışmaları artık kontrolden çıktı. Üst mercilerden sürekli olarak belirli sayıda proje katılımı bekleniyor. Bu nedenle, okul müdürü olarak biz de öğretmenlerimize baskı yapıyoruz. Her öğretmeni tek tek çağırıp, ‘Sizden 10, sizden 10 proje ile katılım bekliyoruz’ diyoruz. Öğretmenler ise öğrencilerine baktıklarında, projeye ilgi gösteren kimseyi bulamıyorlar. Sonuç olarak, projeleri kendileri hazırlayıp, öğrencilerin adını eklemek zorunda kalıyorlar.”
Bu ifadeler, proje yarışmalarının nicelik baskısı altında nasıl nitelikten ödün verildiğini açıkça gösteriyor. Öğretmenler, öğrenciler arasında proje yapmaya istekli kimse bulamayınca, projeleri kendileri hazırlayıp öğrencilerin adını eklemek zorunda kalıyor. Bu durum, projelerin kalitesini düşürmekle kalmıyor, aynı zamanda öğrencilerin gerçek anlamda proje yapma deneyiminden mahrum kalmasına yol açıyor.
“Özel okullar, proje konusunda ciddi danışmanlık hizmetleri satın alıyor ve üniversite hocaları ile çalışıyor. Maddi imkanlarını bu yönde kullanıyorlar. Bu durum, maalesef proje yarışmalarının amacından sapmasına neden oluyor.”
Özel okulların maddi imkanları sayesinde profesyonel danışmanlık hizmetleri alarak ve üniversite hocaları ile çalışarak büyük avantaj sağladığını belirtiyor. Bu durum, devlet okullarındaki öğrencilerin rekabet şansını azaltıyor ve proje yarışmalarının adil bir şekilde değerlendirilmesini engelliyor. Sonuç olarak, gerçekten yetenekli ve hevesli öğrenciler, bu yarışmalarda kendilerini gösterme fırsatını kaybediyor.
Nitelik Odaklı Bir Sistem Gerekliliği
Proje yarışmalarının amacına ulaşabilmesi için nicelikten ziyade niteliğe odaklanan bir sisteme geçilmesi gerekiyor. Öğrencilerin gerçekten ilgi duydukları alanlarda proje yapmaları teşvik edilmeli ve bu süreçte onlara gerekli destek sağlanmalı. Ayrıca, projelerin değerlendirilmesinde adil ve şeffaf bir sistem oluşturulmalı, böylece her öğrenci eşit şartlarda yarışabilmeli.
Öne Çıkan Proje Yarışmaları
Türkiye’de ve dünyada düzenlenen bazı önemli proje yarışmaları şunlardır:
- TEKNOFEST: Türkiye’nin en büyük teknoloji festivali olan TEKNOFEST, çeşitli teknoloji yarışmaları düzenlemektedir. Bu yarışmalar arasında İnsansız Hava Araçları Yarışması, Roket Yarışması, Robotaksi-Binek Otonom Araç Yarışması, Model Uydu Yarışması ve Biyoteknoloji İnovasyon Yarışması gibi birçok kategori bulunmaktadır. 🚀
- TÜBİTAK Proje Yarışmaları: TÜBİTAK, lise ve üniversite öğrencilerine yönelik çeşitli proje yarışmaları düzenlemektedir. Bu yarışmalar arasında Efficiency Challenge Elektrikli Araç Yarışları, Uluslararası ve Liseler Arası İHA Yarışmaları, Robotaksi-Binek Otonom Araç Yarışması ve Lise Öğrencileri Kutup Araştırma Projeleri Yarışması gibi kategoriler yer almaktadır. 🔬
- Robotik Yarışmalar: Türkiye’de ve dünyada düzenlenen robotik yarışmalar, öğrencilerin mühendislik ve teknoloji alanındaki becerilerini geliştirmelerine olanak tanır. Bu yarışmalar arasında Mini Sumo, Labirent Ustası, İnsansız Su Altı Sistemleri Yarışması ve RC Sabit Kanat Uçak Yarışması gibi kategoriler bulunmaktadır. 🤖
Sonuç
Proje yarışmaları, öğrencilerin hayal güçlerini, üretkenliklerini ve problem çözme becerilerini geliştirmeleri için önemli bir fırsat sunuyor. Ancak, bu yarışmaların amacına ulaşabilmesi için nitelik odaklı bir yaklaşıma ihtiyaç var. Eğitim sistemimizde bu yönde yapılacak iyileştirmeler, geleceğin bilim insanlarını ve yenilikçilerini yetiştirmemize katkı sağlayacaktır.
