Korkunçcinayetin acemice örtbas edilmeye çalışılması Suudi Arabistan`ı uluslararası alanda en az cinayet kadar zor durumda bırakıyor. Oysa bir süre önce Suudiler`in, ülkenin geleceğini planladığından, petrole dayalı ekonomiden modern teknolojiye geçiş yaptığından söz ediliyordu. Suudi Arabistan`ın, prestijli ve dünyada ses getirecek projeleri konuşuluyordu.
Ekonomisini petrol bağımlılığından kurtararak çeşitlendirmek isteyen Suudi Arabistan, uluslararası katılımlı bir konferans öncesi böyle bir olaya girişerek hem itibarını hem de ortaklıklarını riske etti. Şimdi ülkeler kadar çok uluslu şirketler de bu ülkeye ne kadar güvenilebileceği sorusunu gündeme getiriyor.
Çöldeki Davos` olarak adlandırılan Geleceğe Yatırım Girişimi (FII) Konferansı, gazeteci Cemal Kaşıkçı cinayetinin gölgesinde Riyad`da başladı. Batılı devlet adamları kadar uzmanlar ve profesyonel yöneticiler de geniş çaplı boykot kararına destek verdi. Konferansın Suudi Arabistan daki yatırım fırsatlarına olan ilgiyi artırmaktan ziyade, gazeteci Cemal Kaşıkçı cinayetinden kaynaklanan krizin konuşulduğu bir toplantıya dönüşmesi muhtemel görünüyor. En önemlisi reformcu` olduğu için göklere çıkarılan Veliaht Prens Muhammed bin Selman ın imajı Kaşıkçı olayı ile derin yara aldı.
Selman ın himayesinde gerçekleştirilen konferansın ilk oturumunu yöneten Suudi iş kadını Lubna el-Ulyan, 'Suudi Arabistan, gazeteci Cemal Kaşıkçı nın öldürülmesiyle ilgili meselede yasaları uygulamaya koyacaktır' diyerek bu tartışmayı noktalamaya çalıştı.
Veliaht Prens Muhammed bin Selman ın ülkesinin 2030 vizyonunu tanıtmak amacıyla geçen yıl başlattığı ve bu yıl ikincisi düzenlenen FII Konferansı na daha önce katılacağını açıklayan 40 a yakın isim boykot kararı aldı.
ABD Hazine Bakanı Steven Mnuchin, Fransa Ekonomi Bakanı Bruno Le Maire, Hollanda Maliye Bakanı Wopke Hoekstra ve İngiltere Uluslararası Ticaret Bakanı Liam Fox 3 gün sürecek konferansa katılmaktan vazgeçti. Siyasilerin yanı sıra iş dünyasından da boykota büyük destek geldi.
ABD nin en büyük finansal kuruluşlarından JPMorgan Chase in Ü st Yöneticisi (CEO) Jamie Dimon, Blackrock un CEO su Larry Fink, Blackstone un CEO su Stephen Schwarzman, Google Cloud ın CEO su Diane Greene ve Londra Borsası CEO su David Schwimmer, Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Christine Lagarde, Dünya Bankası Grubu Başkanı Jim Yong Kim, Uber in CEO su Dara Khosrowshahi, Ford un Yönetim Kurulu Başkanı Bill Ford, AOL nin kurucusu Steve Case, Viacom un CEO su Bob Bakish, Google ın eski yöneticilerinden Kai-Fu Lee, Deutsche Bank CEO su Christian Sewing, Siemens CEO su Joe Kaeser konferansa katılmayacaklarını bildirdi.
Kaşıkçı olayı nedeniyle uluslararası basın da Riyad daki konferansı boykot ediyor. New York Times, CNN, CNBC, Financial Times, Huffington Post, Fox ve Bloomberg gibi önemli basın kuruluşları konferansın sponsorluğundan vazgeçtiğini duyurdu.
Ancak tüm bu gelişmelere rağmen Suudi Arabistan a yönelik tavrın önümüzdeki aylarda devam edeceğini sanmıyorum, Batılı şirketlerin Ortadoğu nun en büyük ekonomisine sırtını dönmelerini beklemiyorum.
Şimdilik kendi imajlarını düşünüyorlar ve bu yönde adımlar atıyorlar. İtibarlarını zedelememek ve Kaşıkçı olayından dolayı Suudi Arabistan ın karşılaşabileceği muhtemel yaptırımlara maruz kalmamak için yatırımlarını beklemeye aldılar. Çünkü Suudi Arabistan a yönelik tavrın önümüzdeki aylarda da devam etmesi Batılı ekonomileri zarara uğratacaktır.
Suudi Arabistan ın Yemen de düğün ve cenaze törenlerini bombaladığında bir şey yapmayan ABD ve Batı şimdi de olayın soğumasını bekleyecek.
ABD şirketi BlackRock un başkanı Larry Fink, konferans programını iptal ettiğini ancak Suudi Arabistan ile bağlarını koparmayacağını, uzun zamandır devam eden ilişkilerini korumak istediğini söyledi.
ABD ve Avrupalı şirketlerin, yatırım pastasından pay alma konusunda geri çekilmeyeceklerini ileride göreceğiz. Capital Economics analistlerinden Jason Tuvey, 'Özellikle ABD nin Suudi Arabistan a olayı örtbas etme konusunda yardım ettiği göz önüne alınırsa olayın etkisi yeni yılda zayıflayabilir' diyerek bunun işaretini veriyor.
ABD ahlaki değerler için çıkarlarından vazgeçmez. Suudi Arabistan 250 milyar dolar büyüklüğündeki Kamu Yatırım Fonu aracılığıyla ABD deki çok sayıda startup (yeni açılan küçük şirket) ve diğer teknoloji şirketlerinin başlıca finans kaynağını oluşturuyor.
Suudi fonu sadece SoftBank Vision Fund isimli teknoloji yatırımları yapan bir oluşuma 2016 da ve 2018 de toplam 90 milyar dolar aktarmıştı. Doğrudan yatırımlarda da bulunan Suudi fonu Uber e 3,5 milyar dolar yatırım yapmıştı.
