Eğitim, başarı ve motivasyon konulu 3000 üzerinde seminer veren, eğitimci, yazar, gazeteci Ali Erkan Kavaklı ile son romanı üzerinden Fatih Sultan Mehmet’i konuştuk. “Fetih rüyaları görmeniz dileği”
Kıymetli Hocam 25. romanınız "Çağ Açıp Çağ Kapatan Gazi Sultan Fatih" gün yüzüne çıktı, hayırlı olsun. Neden "Gazi Sultan Fatih"?
KAVAKLI: İlginize teşekkür ederim. Gazi Sultan Fatih Belgrad Kalesini kuşatır, kale bir türlü alınamaz, Sırplar kaleden çıkıp zaman zaman Osmanlı ordusuna hücum ederler. Bir defasında Sırp saldırısı çok şiddetli olur ve orduda bozulma meydana gelir. Fatih, geri çekilişi kabul edemez, bunu önlemek için atının dizginlerine yapışır ve hücuma geçer. Atı vurulur, bunun üzerine Fatih yalın kılıç hücumu sürdürür. Düşman, Fatih’e oklarla saldırır. Fatih geri çekilmez. Bedenine saplanan okları çeker ve savaşa devam eder. Epeyce düşman askeri tepeler. Vaziyetin ciddiyetini gören Mahmut Paşa ve Karaca Paşa, askerleriyle sultanın peşinden koşar; ileri hamle yaparak onu korumaya alırlar. Padişahı hedef alan saldırılar bu şekilde durdurulur. Fatih cephede savaşırken yaralandığı için kendisine Gazi Sultan denir.
NEDEN FATİH ROMANI
Ardında dünyanın göz bebeği İstanbul'u eser olarak bırakan kutlu Fatih Sultan Mehmet'in romanını yazmaya nasıl karar verdiniz?
KAVAKLI: Bir kitap fuarında standları gezdim; Messi, Ronaldo, Icardı gibi yabancı futbolcuların hayatını anlatan kitaplar gördüm. Okuyucunun gözünün içine sokar gibi teşhir etmişler. Topçuların gençlerimize kahraman olarak sunulmasını yadırgadım. Demek ki gençlerin kahramanları tanımaya ihtiyacı var, okuyor ve onlara özeniyorlar. Bizim karton kahraman icat etmeye ihtiyacımız yok, tarihimiz gerçek kahramanlarla dolu. Atalarımız Alpaslan, Yıldırım Beyazıt, Fatih, Yavuz Sultan Selim, Kanuni Sultan Süleyman, Gazi Osman Paşa, Serdarı Ekrem Ömer Paşa, Ulubatlı Hasan, Koca Seyyit, Abdülhamit Han tarihte benzeri görülmemiş kahramanlıklar yapmışlar. Kaleler almış, kuleler yıkmış, nice fetihler gerçekleştirmişler. Gençlerimiz gerçek kahramanlardan habersiz ki bu karton kahramanlara ilgi duyuyor ve onlaraözeniyorlar. Genç nesiller gerçek kahramanların hayatı okusun diye ÇAĞ AÇIP ÇAĞ KAPAYAN GAZİ SULTAN FATİH’i yazmaya karar verdim. Çok şükür kitap raflarda yerini aldı, inşallah gönüllerdeki yerini de bulur.
Fatih'i araştırmak, çalışmak, maneviyatını hissetmek için mutlaka uzun bir mesai harcadınız. Bu süreç nasıl ilerledi, neler yaşadınız? Fatih yazmak nasıl bir duyguydu?
KAVAKLI: Edebiyat fakültesinin Türk Dili ve Edebiyatı bölümünün yanı sıra Tarih bölümünü de bitirdim. Ecdada hayranlığım okul yıllarına dayanır. Fetihler gerçekleştiren ve bu vatanı bize yurt yapan atalarımızı sever ve okurum.
Yahya Kemal’in her zaman hatırladığım bir beyti var:
“Mağlupken ordu yaslı dururken vatan;
Her gece rüyama girdi Fatihane bir zan!”
İçinde bulunduğumuz zamanlarda fetihler gerçekleştiremiyoruz. Bu sebeple hep Fatihane duygular yaşayan biriyim. İlk romanım Gülü Koklayamadım bir kahramanlık romanıdır. Güneydoğu Anadolu şehirlerimizden kahraman atalarımızın Fransızları nasıl kovduğunu anlatır. Yıllardır İstanbul’da yaşıyorum, üniversiteyi burada okudum. Aziz İstanbul’u fethedip bize emanet bırakan atamız Gazi Sultan Fatih’e teşekkür etmek için onun hayatını kaleme aldım, özellikle özenecek kahraman arayan gençlerimize takdim etmek istedim.
Çalışma esnasında surlara çıkıp İstanbul'a baktığınız ya da başka bir köşesinde yaşarken yazdığınız vakitler,bizimle paylaşmak isteyeceğiniz bir hatıranız oldu mu?
KAVAKLI: Sadece roman yazarken surlara çıkmadım. Üniversite öğrencisi iken Karagümrük’te oturdum. Ders çalışmak için Edirnekapı Camii avlusuna gider, oradan surlara çıkar, fetih günlerini hatırlardım. Her sene 29 Mayısta Fetih Kutlamaları çerçevesinde Mehter Takımının marşlar çalarak surlara hücumunu seyreder, onlarla surlara tırmanırım.
Yahya Kemal’in mısraları kulaklarımda çınlar:
“Vur pençeyi Ali’deki şemşir aşkına!
Gülbankıâsumanı tutan pîr aşkına!”
Romanı Ulubatlı Hasan’ın surlara tırmanışını hayal ederek yazdım.
BİR ÖMRÜ BİR ROMANA SIĞDIRMAK
Hocam, çocukluktan itibaren her dönemi dolu dolu yaşayan bir Sultan'ın hayatını boşluk bırakmadan 200 sayfaya bir belgesel tadında sığdırabilmenin sırrı nedir?
KAVAKLI: Yazılı edebiyat, büyük bir rakiple karşı karşıya. Filmler, videolar, görsel medya… Uzunca bir romanı okumayı okuyucunun göz kesmeyebilir. Bu sebeple Gazi Sultan Fatih’in hayatınıkısa tuttum, hayatının doruk noktalarını hikâyeleştirdim.
Son aylarda özellikle Gazze soykırımı hayatın tadınıkaçırdı, günler zehir zemberek geçerken Fatih'i anlamak her zamankinden çok daha önemli, bu konuda değerlendirmelerinizi lütfeder misiniz?
KAVAKLI: İsrail’in Gazze’de yaptığı katliamlar yüreğimiz burkuyor. 56 tane İslam ülkesi, Siyonistlere haddini bildiremiyor. Şehit olmayı göze almış bir avuç mücahit katiller ordusuna kök söktürüyor. Kimileri bu yiğitliği ve meydan okumayı görmezden geliyor. İsrail’in arkasında ABD ve Batılı ülkeler var, diyor. Bilmiyorlar ki Müslümanlar tarih boyunca Haçlı sürüleri savaştılar. Fatih İstanbul’u alırken bütün Haçlı orduları ile savaştı. 1. Murat ve 2. Murat, Kosova’da; Yıldırım Bayazıt Niğbolu’da Haçlı ordularını yendiler. Fatih, Venedik ve Ceneviz donanmalarına ve Macar ordularına rağmen İstanbul’u fethetti. Alpaslan Malazgirt’te kendisinden üç kat daha büyük Bizans ordusunu yendi. Atalarımız her zaman kendilerinden kat kat büyük düşmanla çarpışmayı göze aldılar; ölürsem şehit kalırsam gazi olurum inancıyla onları yendiler. Bugün de bu ruha ve inanca ihtiyacımız var.
NASIL FATİH OLDU?
Fetihten önceki Fatih ve fetihten sonraki Fatih olarak dönemselleştirdiğimizde, her iki dönemde Fatih'in size en etkileyici gelen yönleri nelerdir?
KAVAKLI: Fatih, cihat ruhuyla yetiştirilmiş bir kahraman. Ömrü at sırtında, cihat meydanlarında geçmiş. Çocukken kâğıttan gemiler yapıp sularda yüzdürdüğü anlatılır. Padişah olur olmaz İstanbul’u kuşatıyor. Peygamberimizin (sav); “İstanbul mutlaka fethedilecek onu fetheden kumandan ne güzel kumandan, askeri ne güzel asker!” müjdesini biliyor. Son derece donanımlı. Bilge bir sultan. 8 dil biliyor; fetih sırasında havan topu icat ediyor. Hem fen ilimlerine meraklı hem dini ilimlere. Çift kanatlı. Ömrü Allah yolunda fetihlerle ve seferlerle geçmiş. Son seferine çıktığında ordu Üsküdar’da iken hastalanıyor ve Maltepe çayırına geldiğinde hastalığı ağırlaşıyor ve vefat ediyor. Sarayda oturma, eğlence, konforderdi yok.
FATİH DEHA, ZEKÂ, AZİM, HEDEF, GAYRET VE SEBAT DEMEK
Fatih'i anlamak İstanbul'un fethini anlamak demek.İstanbul'un fethini anlamak Fatih'i çözmek demek. Bu anlayış siyaset, eğitim, iş hayatı, gündelik hayatımızı düzenlemede yol haritası niteliğinde. Bir eğitimci bakış açısı ile Fatih nasıl başardı?
-İnsanları harekete geçiren düşünceleri ve idealleri. Hedefi olmayan yelkenliye hiçbir rüzgâr yardım etmez. Fatih’in her zaman büyük hedefleri ve idealleri vardı. Hedeflerine ulaşmak için çalıştı, çabaladı, gayret etti. Allah da yardım etti. Tarihimizde “Hz. Muhammed’in (sav) övdüğü sultan” unvanına kavuştu. Bir hedefin peşine düştünüz mü Allah ilhamlar verir. İstanbul’u almayı kafasına koyuyor, bunun için kolları sıvıyor; önce Karadeniz’den gelecek yardımları kesmek için Rumeli Hisarı’nı 4.5 ayda yaptırıyor. Rumeli Hisar’ı bugün 4.5 ay tamir edilemez. Çanakkale Boğazı’na Seddülbahir ve Çimenlik Kalelerini yaptırıyor.
Kuşatmadan önce o zaman kadar bulunmayan “şahî” denilen büyük toplar, topların şahını döktürüyor. O büyüklükte top o zamana kadar yok.
Yıkılan surları tamir eden surun arkasındaki ustaları vurmak için havan topu icat ediyor; fizik, matematik ve kimya bilimlerine hâkim.
28 metre yükseklikteki kulelere ulaşmak için tekerlekler üzerinde yürüyen hareketli kuleler inşa ettiriyor; askeri onların üzerinden surlara sevk ediyor. Zaman zaman surların altından tüneller kazdırarakşehri fethetmeyi deniyor.
Bir gecede 72 gemiyi Tophane’den Haliç’e indiriyor ve Haliç’teki Bizans donanmasını topa tutturuyor. Kasımpaşa ve Sütlüce sırtlarındahafif toplar döktürüp İstanbul’u dövdürüyor.
Haliç’te dubalardan köprü inşa ederek surların dibine kadar gidip hücum emri veriyor.
Ateşten bir zekâ, muhteşem bir deha, imrenilecek büyük gayretler, zorluklar karşısında sebat, hocalarına hürmet, ilim adamlarına saygı… Komutanlarına ve askerine cesaret verme konusunda fevkalade bir hitabet gücüne sahip. Fatih ilim, deha, zekâ, gayret ve sebat demek…
İHANETLERİ BERTARAF ETMEDE AZİMLİ VE KARARLI
Kararlı birFatih var ve şartlar her yönden zorlayıcı. Fetih sırasında taht uğruna düşmanla işbirliği yapan hain şehzade kimdir, akıbeti ne olmuştur?
KAVAKLI: Fatih, 53 gün süren fetih kuşatması sırasında Sadrazama Çandarlı Halil Paşa ihanetleriyle karşılaşır, fetihten sonra Çandarlı’nın kellesini aldırıyor. Fetih sırasında Fatih’in dedesi Çelebi Mehmet’in abisi Emir Süleyman Çelebi’nin torunu Şehzade Orhan’ın ihanetine uğruyor. Şehzade Orhan padişah olma hayalleri kurar, Bizans’tan yardım alıyor; Sultan 2. Murat’la savaşmak için Gelibolu taraflarından asker toplayarak Edirne’ye yürür, başkenti ele geçirip padişah olmak ister fakat yenilir, Bizans’a sığınır, fetih sırasında etrafındaki askerleriyle Bizans’a yardım eder ve Marmara Denizine bakan surları savunur. İstanbul düşünce büyük bir hayal kırıklığı yaşar ve kendisini surlardan aşağı atarak ölümü kucaklar. Yanındaki adamlarından biri başını keserek Karaca Paşa’ya teslim eder. İhanetinin bedelini çok acı bir şekilde öder Şehzade Orhan.
FATİH VE DİPLOMASİ
Fatih'in diplomasi yönünü nasıl değerlendirirsiniz?
KAVAKLI: Tam bir diplomasi dehasına sahip. Kuşatmanın ortasında Macar elçisi gelir ve kuşatmayı kaldırın yoksa Haçlı ordusuyla gelip İstanbul’a yardım edeceğiz diye tehdit eder. Fatih, Macar elçisini kılıç, kalkan, ok, gürzle donanmış bir çadırda kabul eder; çadırın penceresinden şahî topları görülür. Kılıcının parıltısı elçinin gözünü kamaştırır. Elçiye gereken cevabı verir, görüşme bittikten sonra Sadrazama Çandarlı Halil’e, “Elçiyi misafir edin!” emri verir. İstanbul fethedilinceye kadar elçi alıkoyar, geri dönüp Haçlı ordularına haber vermesine ve tedbir almalarına fırsat vermez. Dahice bir manevra.
“GEMİLERİ KARADA YÜRÜTEN FATİH’İN EVLATLAR UÇAKLARI PİLOTSUZ UÇURUYOR”
Yirmibirinci yüzyılın Fatihleri kimler olacak, yeni Fatihler yetiştirebilmek mümkün müdür?
KAVAKLI: Prof. Dr. ManfredSpritzer, yetenek anne ve babadan DNA’lar yoluyla evlatlarına geçer; zeki bir anne ve babanın evlatları isteseler de aptal olamazlar, der. BEYİN GÜCÜNÜ ETKİLİ KULLANMA SANATI isimli 26 baskı yapan eserimde konuyu ele aldım. Zekâ % 70 oranında kalıtsal. Zeki bir milletin çocukları isteseler de aptal olamaz.Alpaslan, Sultan Kılıçaslan, Yıldırım Beyazıt, Fatih, Yavuz Selim, Kanuni, Mimar Sinan, Itri, Dede Efendi, Mevlâna, Yunus Emre, Hacı Bektaş Veli, Mehmet Akif, Prof. Fuat Sezgin’in evlatları elbette Selçuk Bayraktar, Recep Tayyip Erdoğan, Prof. Sefa Saygılı, Prof. Aziz Sancar olacaklar. Allah’ın izni ve yardımıyla bizde kahraman tükenmez.
Fatih, Avnî mahlasıyla şiirler yazmış ilk divan sahibi sultandır. Bu konuda neler söylemek istersiniz?
KAVAKLI: Osman Gazi, Şeyh Edibali’ni öğrencisi ve damadı. Devleti kuran sultanlar işin başından itibaren ilme, ilim adamlarına önem veriyorlar. Kendilerini ilim ve edeple yetiştiriyorlar. Fatih sekiz dil biliyordu. Orduları heyecanlandıran, gayrete getiren, coşturan konuşmalar yapıyordu. Dile hâkim ve fevkalâde güzel şiirler yazdı. Yavuz Sultan Selim, Kanunî Sultan Süleyman, 3. Selim gibi bir çok padişah divam sahibidir. Babadan oğula kahramanlık, yiğitlik, şairlik yeteneğine sahipler.
FATİHLERİMİZİN İDEALLERİNİ YAŞATMALIYIZ
-Kıymetli Hocam, çok teşekkür ederim. Söyleşimizin sonunda eklemek istedikleriniz, okurlarımıza vermek istediğiniz mesaj...
- Atalarımızın hayatını okumalı ve onlardan ilham almalıyız. Bin yıl tarih yapan ve tarih yazan bir milletin çocuklarıyız. Başkalarının hayalleri, bizim atalarımızın yaptığına yetişemez. Yeni Fatihler yetiştirmek için cihan sultanı Fatihlerimizin ideallerini yaşatmalıyız.
İlginize ve emeğinize çok teşekkür ederim kardeşim.
