Daha önce de dış siyaset jargonuna tanım hediyelerim oldu, bu kez de Yükselen Asya kadar sevdiğim Bir hitaba eğileceğiz; Küresel Güney…
Artık daha çok düşünür, " gelişmekte olan ülkeler " veya " Üçüncü Dünya " gibi tanımlar yerine Küresel Güney'i konuşacak.
Küresel Güney ifadesi, uluslararası ilişkilerde moda bir sözcük haline geliyor… Dünya çapında politik belgelerde, medyada ya da düşünce kuruluşu raporlarında adı geçmeyen bir gün bile yok.
Adı içeren bu ülkelerin genelinde sömürgelik geçmişi var…
Gelişememiş, ağırlıkla güney yarımkürede yer alan ve günümüzde çoğunlukla gelişmiş devletlerin altında kalmış ülkeler onlar.
Son 10 sene içinde yaygınlaşan deyim
“Global south” için “küresel varoş”denilirse biraz daha fluluk kalkar.
Küresel Güney’e gelene kadar alternatif şu terimleri duyduk hep:
Az Gelişmiş Dünya, Gelişmekte Olan Ülkeler, Batı Dışı Dünya, Yoksul Dünya, Üçüncü Dünya veya Gelişmemiş Dünya.
Şimdi Küresel Kuzey ve Küresel Güney diye ayrımı açalım…
Ülkeleri sosyoekonomik ve politik açıdan tanımlayıcı özelliklerine göre gruplandırdılar.
Birleşmiş Milletler’e göre, Küresel Güney genel olarak Afrika, Latin Amerika ve Karayipler , Asya (İsrail, Japonya ve Güney Kore hariç) ve Okyanusya'yı (Avustralya ve Yeni Zelanda hariç) kapsamakta.
Küresel Güney ülkelerinin çoğu, genellikle düşük gelir , yüksek yoksulluk , yüksek nüfus artış oranları , yetersiz barınma, sınırlı eğitim fırsatları içeren yaşam standartlarında eksik olarak tanımlanıyor.
Küresel Güney'in karşısında, genel olarak Kuzey Amerika ve Avrupa, İsrail, Japonya, Güney Kore, Avustralya ve Yeni Zelanda var.
Küresel Güney genel olarak Nijerya ve Meksika ile birlikte toprak alanı ve nüfus açısından en büyük Güney milletler olan Çin , Hindistan , Endonezya , Brezilya ve Pakistan'a ev sahipliği yapıyor.
Artık çok şey değişti. Küresel Güney dikkat çekti ve Batı'nın Asya, Afrika ve Latin Amerika üzerindeki hakimiyeti giderek azaldı. Batı geriledikçe BRICS ülkeleri gibi grupların küresel etkileri arttı. Çin, Uluslararası Para Fonu ve Dünya Bankası gibi kurumlar aracılığıyla uluslararası finans sistemindeki Batı hegemonyasına karşı koymak için alternatif jeopolitik ve ekonomik perspektifler sunan grubun önemli bir üyesi olmaya devam ediyor.
2023 BRICS Zirvesinde altı yeni ülke üyeliğe kabul edildi: Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan, İran, Etiyopya ve Arjantin (ancak Arjantin daha sonra katılmamaya karar verdi). Endonezya ve Türkiye de katılmak istiyor.
Özetle dersek eğer;
Ben şahsen artık küresel güney tanımını kullanacağım Asya yerine.
Ekonomik güç Çin, kısmen artan Güney kalkınma yardımı ve işbirliği nedeniyle, (Kuşak-Yol Projesi)
Küresel Güney'in birçok yerinde sürmekte olan yapısal dönüşümde etkili oldu.
Hindistan 2015 yılında "Dijital Hindistan" programı başlattı ve şu anda Küresel Güney'in diğer bölgelerine ihraç edilen bir dijital devrim lideri konumunda…
Bu büyük değişiklikler, Küresel Güney'i, bir zamanlar "darbeler ve depremler" olarak tanımladığı yer olarak değil, güçlü ekonomik ilerlemenin ve yoksulluğun azaltılmasının yeri olarak yeniden düşünmemizi sağladı.
Bana göre yükselen bir iyimserlik var…
