Büyümek, işletmesini geliştirmek isteyenler için büyülü bir kelimedir. Hangi işletmeci işini büyütmek, daha çok ciro yapmak, kazançoranını yükseltmek, her yerde kendi markasından söz ettirmek ve ürünlerinin sektörde bir numara yapmak istemez ki? Aklı başında olan her işletmeci ister. İstemeyen, çok para kazanmayı kötüleyen insanlar kendi basiretsizliği ve beceriksizliğini marifet gibi göstermek isteyen ama içten içe de eziklik duygusu yaşayandır.
Bana göre ülkemizdeki ekonomik sorunlardan biri Ortadoğulu gibi düşünen ama Avrupalı gibi yaşamak isteyenlerden kaynaklanıyor. Fakir mantalitesi ile zengin ve başarılı bir hayat yaşamak mümkün değil. Önce düşüncelerini sonra bilgini ve davranışlarını değiştirmek gerekir. İçindeki istek ile çevrendeki gerçekler ne kadar farklı ise, o oranda kendini motive edersiniz.
İşletmelerde yeni ürün, iş ve işletme geliştirme, yatırımlar işletmenin itici gücünü oluştururken, ürün, satış, finans ve ekip de işletmenin ilerlemesini sağlayan tekerlerini oluştur. İşletme sistemi işletmenin motorudur. Ancak bunların hepsini koordineli şekilde sevk eden, piyasaya ve işletme göstergelerine, müşteri davranışlarına göre yöneten hedefe ulaşmak yöneten şoföre bağlıdır. Orta kademe yöneticilerde bu işin beyni olur.
Beyin doğru bilgi ile ikazlarda bulunamaz veya yönetici bu ikazları okumazsa, bilmezse sonuçfelaket olur. Bizde genelde orta kademe yöneticiler patrona iyi görünmek için rakamları yukarı yuvarlarken, olan sorunları küçülterek yanlış bilgi sunarak şoförün kör olmasını sağlar.
Patron da 'Ben bilmiyorum' diyerek beyinden gelen ikazları bakmaz. 'Bu işte böyle oluyor, normal' der ve sorunları çözmek yerine önemsemeye başlar. Olması gerekenlere gerektiğinden daha fazla değer verir ve işi büyütmek, yatırım ve başka alanlarla işletme kurmaya başlar. İşletmede sorunlardan ve zamansız yanlış büyüme yüzünden sistem kilitlenir ve işletme büyürken ölür. Doğru büyümek için işletme hazır olmalı.
1. Kapasite ne durumda? İşletmede büyütme derken genelde doğruyu yanlış idrak ediyoruz. Hemen makine ekipman alımı, başka alanlarda girişimde bulunma, ortaklık yapma, başka firmaları satın alma olarak anlıyoruz. Fakat aslında olması gereken satış artırmamız, müşteri bulmamız, fiyatlama ve maliyet kontrolü yapılarak işletmenin kapasitesine göre en az % 70 sine çıkmış olmamız lazım.
İşletmede yapılacak her iş satışın artırarak ve maliyeti azaltarak net kazançoranını yukarıya çekmemiz lazım. Aksi durumda yapılacak her harcama boşa yapılan harcamadır.
2. Yönetim kadrosu: Bir esnaf kurumsal işletmeye geçiş yapmak için işletme yönetimi sistemi oluşturmak için doğru departmanlar ve ekip kurarak yönetim kadrosu ile görev ve sorumlulukları net olarak belirlemeli. Genelde esnaf mantalitesi ile iş adamı olurken genel anlamda ekip kurulur. Fakat yıllarca tırnakları ile kurup büyüttüğü işletmenizi duygusal nedenlerle başka birine güvenmezseniz ya da ben ne oldum havası ile hareket ederek kimseyi istemezseniz, hangi nedenlerle olursa olsun kısa zamanda ekip kurmuş olsanız da çalışanları elde tutamazsınız.
Kendi egosunu tatmin etmek isteyenler, ben ne oldum havasında olanlar, kimseye danışma gereği görmediği gibi çalışanlar ve kendisine yalakalık yaparak egosunu tatmin edenler arasında ayrımcılık yapar. Bu durumda işletmede huzursuzluk, dedikodu, kavgalar baş göstermeye başlar. Eğitimli nitelikli çalışanlar ya işi bırakır ya da diğerleri gibi patrona yalakalık, dedikodu yaparak gün geçirir, aylığın gelmesini bekler.
3. Büyüme yöntemi: Büyümek isteyen firmaların önünde birçok seçenek vardır. Büyümekten söz edilirken pazarı ele geçirme, kar oranını artırmak için küçülme, yeni ürün icat etme, ürün geliştirme, yatırım yapma, yatırım alma, çapraz yatay ve dikey büyüme, ürün sayısını artırma, maliyet düşürme, kurum içi girişimcilik, bayilik sistemi, Franchise sistemi kurma, şubeleşme, finansal kaynakları etkin kullanma gibi birçok yöntem akla gelir. Bu yöntemlerin yanında pazarı ele geçirme, yöntemleri de kullanılır.
Burada dikkat edilecek nokta büyütmeyi yönetim anlamında ve finansal olarak destekleyecek kadar nakit para olması. Strateji yapmadan taktik ve operasyon yapmayı, finansmanla desteklemek için fizibilite yapılarak pazar, rakipler analiz edilerek karar alınmalıdır. Zamanı geldiğinde harekette geçilmeli.
Eğer ucuz yolu rakipleri zayıflatma ve sonra yok ederek işletmeyi gayrimenkul ve makina ekipman arasına almak istiyorsanız, düşük fiyat strateji ile pazarı ele geçirdikten sonra istediğiniz gibi fiyatı belirleyebilirsiniz.
Alım miktarını yüksek tutarak iskonto ile tedarik fiyatını aşağı çekerek piyasa fiyatından satış yaparak yüksek kazançelde edebilirsiniz. Ödemeyi üçay, altı ay erteleyerek peşin satış ile para üretimi yapabilirsiniz. Yönetim maliyetini düşürerek, bankadan uzun vadeli kredi çekerek, devlet hibelerinden daha fazla yararlanarak birçok fayda elde edebilirsiniz. Fakat doğru yapılırsa;
