Aşıklı Höyük: Orta Anadolu'nun ilk yerleşim yeri
Aksaray, tarihi geçmişiyle birçok medeniyete ev sahipliği yapan ve Orta Anadolu'nun ilk yerleşim yeri olarak bilinen bir şehirdir. Aksaray'ın Gülağaç ilçesine bağlı Kızılkaya köyünde bulunan Aşıklı Höyük, neolitik döneme ait önemli bir arkeolojik sit alanıdır. Aşıklı Höyük'te 1989 yılından beri devam eden kazı çalışmalarında, birçok yaşam malzemesi, mimari yapı, obsidyen taşı, değirmen ve hayvan kemikleri gibi buluntular ortaya çıkarılmıştır. Aşıklı Höyük, aynı zamanda hayvan evcilleştirilmesi ve tarım toplumuna geçişin izlerini taşıyan bir yerdir.
Dünyanın ilk beyin ameliyatı
Aşıklı Höyük'teki kazı çalışmalarında en çok dikkat çeken buluntu ise, genç bir kadına ait olan ve dünyanın ilk beyin ameliyatına tanıklık eden bir kafatasıdır. Kafatasının iki tarafında yaklaşık 11.2 milimetre genişliğinde birer delik bulunmaktadır. Bu deliklerin, kemik veya obsidyen gibi keskin aletlerle açıldığı ve ameliyatın bir tür tıbbi müdahale olduğu anlaşılmıştır. Yapılan bilimsel çalışmalarda, hasta kadının bu ameliyattan sonra 10 gün daha yaşadığı ve kafatasında yeni bir doku oluştuğu tespit edilmiştir. Bu bulgu, insanlık tarihinin en eski beyin cerrahisine ışık tutmaktadır.
Aksaray Müze Müdürü Yusuf Altın, Aşıklı Höyük ve ilk beyin ameliyatı hakkında bilgi verirken, kazı çalışmalarının 30 yılı aşkın bir süredir devam ettiğini söyledi. Altın, Aşıklı Höyük'te 1300 yıllık bir yaşam serüveni olduğunu ve burada etçil, otçul, avcı toplayıcı bir toplumun hayvan evcilleştirilmesi, tarım toplumuna geçiş, ilk mimari yapılar ve sağlık alanında önemli gelişmeler yaşadığını anlattı. Altın, ilk beyin ameliyatının 25-30 yaşlarında bir hanımefendiye yapıldığını ve hastanın 10 gün daha yaşadığının tıbben ispatlandığını belirtti. Altın, bu kafatasının müzenin değerli envanterlerinden biri olduğunu ifade etti.
