Türk Hat Sanatının Mısır Seferi!

Kelâmın harfe, harfin estetiğe, estetiğin ise irfana dönüştüğü hüsn-i hat sanatı; Türkiye ile Mısır Arap Cumhuriyeti arasında tesis edilen diplomatik ilişkilerin yüzüncü yılı vesilesiyle Kahire’de manidar bir buluşmaya zemin hazırladı. Türkiye’nin Kahire Büyükelçiliği ile Mısır Coğrafya Cemiyeti’nin iş birliğinde düzenlenen “Türkiye–Mısır Kültürel Miras Hat Sergisi”, iki kadim İslam ülkesi arasında yalnızca diplomatik değil, medeniyet merkezli bir yakınlaşmanın imkân dâhilinde olduğunu yazı diliyle ilan etti.

Mısır Coğrafya Cemiyeti’nin Kahire’deki tarihî merkezinde 4 Aralık 2025 tarihinde açılan sergide; celî sülüs ve ta‘lik başta olmak üzere müzehhep levhalardan oluşan seçkin eserler, Diyanet İşleri Başkanlığı koleksiyonundan örneklerle birlikte sanatseverlerin irfanına arz edildi. Türk ve Mısırlı hattatlara ait 40 eser, yazının bir coğrafyaya değil, bir medeniyete ait olduğunu hatırlatan çağrıya dönüştü!

Serginin açılışında konuşan Türkiye’nin Kahire Büyükelçisi Salih Mutlu Şen, Kur’ân-ı Kerim’in Mekke’de nazil olduğunu, Mısır’da okunduğunu ve İstanbul’da yazıldığını ifade ederek; bu üç beldenin, İslâm medeniyetinin ilim, tilâvet ve estetik merkezleri olarak tarih boyunca birbirini tamamlayan bir bütün teşkil ettiğini vurguladı. Sergide yer alan eserlerin Türkiye ile Mısır’ın ortak sanat mirasını temsil ettiğini belirten Şen, Osmanlı hattatlarının nesih, sülüs, celî, ta‘lik, divanî, rık‘a ve tuğra gibi yazı nevilerini kemale erdirerek hat sanatını zirveye taşıdıklarını dile getirdi.

Osmanlı Cihan Devleti sanatkârlarının kitâbeti (yazıyı) yalnızca okunur kılmakla yetinmeyip, onu ölçü, ahenk ve tezyin ile bir ibadet şuuruna dönüştürdüklerini etti. Büyükelçi Şen, bu estetik ve ahlâkî mirasın, günümüzde de Türk hattatları eliyle yaşatıldığını söyleyerek, söz konusu serginin iki ülke arasındaki kültürel bağları tahkim eden mühim bir adım olduğunu kaydetti.

Açılış programında Mısır Coğrafya Cemiyeti Başkanı Prof. Dr. Muhammed Zeki Essidimi, Cemiyet Genel Sekreteri Prof. Dr. İsmail Yusuf ve Diyanet İşleri Başkanlığı Türk İslâm Sanatları Daire Başkanı Meryem Dalgıç da birer konuşma yaparak, serginin ilmî, estetik ve medeniyet boyutlarına dikkat çekti.

Osmanlı’dan Günümüze Türkiye’de Hat Sanatı

Sergi kapsamında düzenlenen “Osmanlı’dan Günümüze Türkiye’de Hat Sanatı” başlıklı panelde konuşan Sakarya Üniversitesi Öğretim Üyesi Hattat Prof. Dr. Mehmet Memiş, Türkiye ile Mısır arasındaki hat sanatı irtibatının asırlara yayılan köklü bir süreklilik arz ettiğini ifade etti. Hat sanatının, siyasi sınırların ötesinde bir medeniyet dili olduğunu vurgulayan Prof. Memiş, tarih boyunca Türk hattatlarının Mısır’da ilim ve sanat halkaları kurduğunu hatırlattı.

Prof. Memiş: Hüsn-i Hat Medeniyet Dilidir

Hattat Memiş konuşmasında, hüsn-i hattın medeniyet dili olduğunu vurguladıktan sonra 16. yüzyılda Osmanlı Hat Ekolü’nün kurucu isimlerinden Şeyh Abdullah’ın oğlu Mustafa Dede’nin Mısır’da uzun yıllar kalarak hattatlar yetiştirdiğini; Mescid-i Nebevî’nin yazılarını kaleme alan Abdullah Zühdî Efendi’nin 1860’lı yıllarda Mısır’a yerleşerek “Mısır hattatı” unvanıyla burada eserler verdiğini ifade etti. 1922 yılında Kral Fuad’ın davetiyle Mısır’a gelen Abdülaziz Rufâî’nin (Şeyh Aziz Efendi) ise kral için bir Kur’ân-ı Kerîm yazdığını ve ardından Mısır’da bir Hattat Mektebi kurarak on bir yıl boyunca hem hoca hem de idareci olarak hizmet verdiğini aktardı.

Panel ve atölye çalışmalarıyla derinlik kazanan sergi, hüsn-i hat sanatının yalnızca maziden devralınmış bir estetik hatıra olmadığını; bugünle konuşan, yarına yönelen diri bir medeniyet dili olduğunu bir kez daha hatırlattı.

Türk yazı ekolünü temsil eden günümüz hattatlarının, her biri yüksek bir keyfiyetin nişanesi olan eserleri; uzun bir aradan sonra Kahire’de yeniden zikir sesi alarak, Türkiye ile Mısır arasında siyasetin ötesine uzanan, kalıcı ve sahih bir kültür köprüsünün kurulmasına öncülük etti.

Kahire’de açılan bu sergi, harfin edebiyle başlayan bir yolculuğun, iki Müslüman ülke arasında müşterek bir medeniyet idrakine nasıl dönüşebileceğini gösteren müstesna bir örnek olarak kayda geçti.

İSTANBUL-İTTİFAK GAZETESİ HABER MERKEZİ