Topkapı Sarayı Ağalar Camii 

Topkapı Sarayı yazımıza 3. avlusunda bulunan Ağalar Camii ile devam ediyoruz. Topkapı saray içerisinde birçok mescid ve caminin en büyüğüdür. Has odanın yanında yer alan camii, evvel zaman önce Hünkar Camii olarak anılıyordu. Zaman içerisinde camide saray hizmetini gören içoğlanlar ve Enderunlu Hümayun zülüflü ağalar namaz kıldığı için Ağalar Camii olarak tanınmaya başlandı. Yapının duvarına bakıldığı zaman tekniğin, Fatih Sultan Mehmet devrinden kaldığını görülebiliyor. Camii, muhtemelen Fatih Köşkü yanında onun müştemilatı olarak yapılmış, aslında çok daha küçük ve basık bir yapıdaydı. Kapısı üzerinde bulunan kitabeden, XVIII. yüzyılda Seyyid Mehmed Ağa tarafından tamir gördüğü anlaşılmaktadır.
Camide 1881 yılına kadar namaz kılınmış ancak daha sonraki dönemlerde yemekhane ve depo yapılarak kullanılmıştır. Yıkılmaya terk edilen yapı, 1925 yılından sonra büyük çaplı bir tamir aşamasının ardından kütüphane ve okuma salonu olarak kullanılmaya başlandı. Dikdörtgen planlı Ağalar Camii nin harimi, bir taraftan genişletildi. Diğer tarafına ise 1136 tarihli kitabenin bulunduğu ve günümüzde okuma salonu olarak bilinen mescid eklendi. Ü st kısmı görünen ve Türk mimarisine aykırı düşen büyük beşik, XVIII. yüzyılın ortalarından sonra tonoz ile kapatıldı. Günümüzde okuma salonu olarak kullanılan mescidin duvarlarına baktığımızda çini süslemeleri görebiliriz. İçduvarlarda yer alan çiniler, XVII. yüzyıl başlarına ve XVIII. yüzyıla ait Tekfur Sarayı üretimi çinilerdir. Yazmalar arasında ise yalnızca Osmanlı Türkçesi, Farsça ve Arapça değil, aynı zamanda Slav ve Yunan diliyle de kaleme alınan yazmalar da bulunmaktadır. Caminin dış duvarında taş ve tuğlalar kullanılmıştır. Alt sıralarda yer alan pencerelerin sahip olduğu yuvarlak kemerler, bunların XVIII. yüzyıldan sonra değiştiğini göstermektedir.&nbsp Ağalar Camii`nin geçmiş dönemlerde Saray-ı Cedid in esas merkez camii hüviyetine sahip olduğu da bilinmektedir.

Ağalar Camii dikdörtgen planlı enine uzanan bir yapıdır. Harimi bir tarafından genişletilmiş, diğer tarafından da kapısında 1136 tarihli kitâbe bulunan ve şimdi okuma salonu olan mescid eklenmiştir. Herhalde ilk yapıldığında üstü ahşap çatı ve kiremit örtülü, sakıflı bir cami idi. XVIII. yüzyıl ortalarından sonra, üstü şimdi görülen ve Türk mimari geleneğine aykırı düşen büyük beşik tonoz ile kapatılmıştır.

Has Oda`nın yanındaki Enderun Ağalar Camii, padişahlar, Akağalar ve içoğlanların ibadeti için Fatih Sultan Mehmed tarafından yaptırılmıştır. Saray içindeki en eski, en büyük ve en merkezi camiidir. Kıble yönüne bakması için avluya köşegen olarak yerleştirilen Camii, günümüzde yazma eserler kütüphanesi olarak kullanılmaktadır. Camiinin içduvarlarında bulunan çiniler, 17. yüzyıl başına ait İznik çinileri ile 18. yüzyıla ait, Tekfur Sarayı üretimi çinileridir. İznik çinilerinin içinde en ilgi çekici olanları, üzerinde ‘vav’ harfleri bulunan, Kemankeş Mustafa imzalı çinilerdir.