TikTok'un popülaritesi artarken, özellikle gençler arasında büyük ilgi görüyor. Ancak, bu platform üzerinde yapılan paylaşımların, özellikle kırsal kesimdeki aile yapısını etkilemesi ve mahremiyet sınırlarını zorlaması endişe verici bir boyut kazanmış durumda. Ebeveynler ve uzmanlar, sosyal medya kullanımının getirdiği riskler konusunda toplumun daha geniş kesimlerine bilinçlendirme çalışmalarının yapılması gerektiğine dikkat çekiyor.
2016'da hayatımıza giren video paylaşım uygulaması TikTok, başlangıçta eğlence vadetmişti. Ancak, kullanıcılar eğlenceyi ölçüsüz bir şekilde ele alınca, birçok ülke bu platformu yasaklama kararı aldı. Güvenlik, mahremiyet ve toplumsal değerlerin sarsılması gibi endişeler, özgürlük adına bilinen Avrupa ülkelerini bile TikTok'u yasaklamaya itti. Türkiye'de de benzer bir tablo var. TikTok'ta yayınlanan içerikler arasında ahlaki değerlere uymayan videolar, mahremiyetsiz içerikler, kumar görüntüleri, ölümle sonuçlanabilecek meydan okumalar ve daha fazlası yer alıyor. Üstelik, bu içeriklere çocuklar da maruz kalıyor. Ailelerin birbirini aldatması gibi örnekler dahi bu platformda karşımıza çıkıyor.
TikTok'ta tanışılan kişilerle evi terk eden gençler ve ailelerin dağılması gibi trajediler yaşanıyor. Bazıları hala kayıp. Gün içinde çöken aile yapılarının altından TikTok çıkıyor gibi görünüyor. Aslında bu sadece bir uygulama meselesi değil, insanların kullanım şekliyle ilgili bir sorun. Ancak burada, gerçekmiş gibi algılanan içeriklerin etkisi altında kalan çocuklar, yasa dışı eylemlerde bulunanlar ve potansiyel tehlike oluşturan kişiler mevcut. Bu içerikler, gençleri olumsuz etkiliyor, zararlı trendler fiziksel sağlığı tehdit ediyor. Şiddet ve pornografi içeren paylaşımların yanı sıra, takipçilerden para koparmaya çalışan içerikler de gün yüzüne çıkıyor. Bu durum, mahremiyetten uzak, değerlerin göz ardı edildiği videoların ortaya çıkmasına neden oldu.
Dünya genelinde benzer nedenlerle birçok ülke TikTok'u yasaklama yoluna gitti. ABD Başkanı Joe Biden bile bu uygulamayı "ciddi bir endişe meselesi" olarak tanımladı. Güvenlik, ahlak ve toplum yapısına zarar verdiği gerekçesiyle ABD, İngiltere, Danimarka, Kanada, Azerbaycan, Belçika, Hollanda, Norveç, Hindistan, Letonya gibi ülkeler TikTok'u kısmen ya da tamamen yasakladılar. Bu platformda kontrolsüz içeriklerin yayınlanması ve kullanıcı yaşının düşüklüğü de ciddi bir endişe kaynağı. Üstelik tüm bu görüntülere çocuklar da maruz kalıyor. Çocuklarının yanında ahlaksız yayın yapan anneler, buna ortak olan babalar gördük... Evli çiftlerin birbirini aldattığı platform haline geldi TikTok...
TikTok için alınacak önlemler şart. Belki kısmi yasaklama ya da tamamen yasaklama olabilir ancak uzun vadede bu yasaklar tek başına sorunu çözmeyecek. Dijital medya okuryazarlığı eğitimine ek olarak, sosyal medya kullanımının nasıl olması gerektiğine dair eğitimler de verilmeli. TikTok'un özellikle kırsal kesimde yoğun olarak kullanıldığını ve buradaki etkilerinin ciddi olduğunu gözlemliyoruz. Bu yüzden köylerde sosyal medya kullanımı eğitimi vermek üzere ekipler oluşturulmalı. Hangi davranışların suç olduğu, nasıl sonuçlar doğurabileceği konusunda bilinçlendirme yapılmalı.
Denetimsiz İçerikler Tehlike Saçıyor
2023 raporuna göre Türkiye'de nüfusun yüzde 67,5’i sosyal medya platformlarını aktif bir şekilde kullanıyor. YouTube, 57,9 milyon kullanıcıyla en yüksek kullanıcı sayısına sahipken, Instagram 55,7 milyon, Facebook 34,4 milyon, TikTok 32,2 milyon, Twitter 20,4 milyon, Snapchat 16,6 milyon, Messenger 16,1 milyon ve Linkedin ise 14 milyon kullanıcıya ulaşıyor. Ancak, denetimsiz içerikler ve kontrolsüz kullanım, toplum için büyük bir tehdit oluşturuyor.
Sosyal medya platformları, her kesime erişim imkanı sağlarken, denetimsiz içeriklerin yayılmasına da zemin hazırlıyor. Özellikle sosyal reklamlar aracılığıyla geniş kitlelere ulaşan uygulamalar, çocuk istismarına da fırsat tanıyor. Cinsel içerikli yorumlar ve görseller, “eğlence” etiketi altında milyonlarca kişiye ulaştırılıyor.
