1930 yılında Nazi işgali altındaki Budapeşte de doğan Soros, 2. Dünya Savaşı sonrasında önce İngiltere ye yerleşmiş, ardından da ABD ye giderek Wall Street te bugünkü imrenilen servetini yapmanın ilk adımlarını atmıştı.
Sadece servetiyle ve borsalardaki spekülatif kararlarıyla değil özellikle son yıllarda fikirleriyle de hep tartışmaların odağında yer aldı. Kimileri için 'para sihirbazı' kimileri için ise ABD nin hedefindeki ülkelerde kaos planlayan bir karanlık şahsiyetti. İsterseniz son yıllarda ülkemizde de adı sıklıkla anılmaya başlayan Soros un yaşamının kilometre taşlarına biraz daha yakından bakalım...
'Açık Toplum' fikrine ilham veren filozof...
London School of Economics te filozof Karl Popper ın öğrencisi oldu Soros. Dünyada liberal anayasacı görüşleriyle dikkat çeken Popper aşırı bir antikomünist ideologdu ve onun öğretileri Soros un siyasi eğilimlerinin temelini oluşturdu. Soros un yazdığı hiçbir kitap ya da makale, yaptığı hiçbir konuşma yoktur ki, Popper dan referans olmasın. Vakfın internet sitesinde de 'İsmimiz, Karl Popper`ın felsefesinin kurucumuz üzerindeki etkisini yansıtmaktadır' diye yazmaktadır.
1965 te Sir olan Popper`ın 'açık toplum' sloganı Soros un Açık Toplum Vakfı ve Enstitüsü faaliyetlerinin felsefi temelini oluşturuyor. Popper ne kadar teorik bir öncüyse Soros da tam aksine o kadar pratik bir ideolog ve siyasi liderdi. Buna rağmen ne bir parti kurdu, ne de yaşadığı ülkelerde siyasete girdi. Onun tercih ettiği yöntem siyasete etki etmek, desteklediği liderleri iktidara taşımak ve hedef aldığı ülkelerin siyasi yapısını değiştirmek için sivil eylemlere destek vermekti.
*
Kendisine finans piyasalarında oyuncu olmayı kariyerinin ilk hedefi gören Soros, 1969 da Quantum Fund ı organize etti ve dövizlerle oynamaya başladı. 1970 lerde finans faaliyetleri gelişmişti: alternatif kısa ve uzun vadeler.... Soros, hem gayrimenkul fiyatlarının yükselişinden, hem de düşüşünden kazanıyordu!
20 yıllık yönetimi boyunca Quantum yılda şaşırtıcı bir gelir sağladı. Soros en çok döviz spekülasyonu ile bilinir (ve ondan korkulur)... 1997 de bir devlet başkanı, Malezyalı Mahathir Muhammed tarafından 'haydut' olarak tanımlanma şerefine erişti bu ülkenin parasına spekülatif bir saldırı yapmıştı.'
*
Bu tür gizli finans operasyonlarıyla Soros bir dolar milyarderi oldu. Şirketlerinin Arjantin, Brezilya ve Meksika da arazileri, Venezuela da bankaları var dünyanın en karlı döviz ve kambiyo işlerini yapıyorlar ve genelde kabul edilen o ki, yüksek makamlardaki dostları onun finans işlerinde yardımcı oluyorlar, hem siyasi hem de maddi kazançiçin.
*
George Soros 1997 de Tayland ekonomisini çökertmekle suçlandı. Bir Taylandlı göstericinin ifadesiyle 'Biz George Soros u bir tür Drakula olarak görüyoruz. O insanların kanını emiyor.' Çinliler ona 'timsah' diyor, çünkü onun Çin`deki faaliyetleri o kadar doymak bilmezce ve Tayland ile Malezya ekonomilerini silip süpürdü.
*
James Petras diyor ki: '1980 lerin başında neoliberal yönetici elitin akıllı kesimi, politikalarının toplumu kutuplaştırdığını ve geniş çaplı sosyal rahatsızlık doğurduğunu fark ettikten sonra, neoliberal politikacılar 'aşağıdan' bir paralel strateji başlatıp desteklediler bu anlamda 'kendiliğinden' ve 'anti devletçi' ideoloji sahibi kuruluşlara yardım ederek, potansiyel çatışma tehlikesi taşıyan kesimlere sızdılar ve bir 'sosyal tampon' oluşturdular. Bu örgütler parasal olarak neoliberal kaynaklara bağlı olup doğrudan yerel liderlerin etrafındaki sosyopolitik hareketler ve eylem komiteleriyle rekabete sokuldular. 1990 larda bu örgütler (NGO, 'hükümet dışı' diye adlandırıldılar) binlerceyi bulmuştu ve tüm dünyada toplam 4 milyar doları bulan yardım alıyorlardı.'
*
Soros sadece Türkiye de değil, dünyanın birçok ülkesinde suçlamaların odağında yer alan bir isimdir. İnanılmaz bir servetin sahibi olan Soros, artık ilk gençlik hayallerini gerçekleştirmeye daha fazla ağırlık verebilirdi. Doğu Bloku nun çatırdamaya başladığının izlerini alır almaz ilk Açık Toplum Vakfı nı 1984 te Budapeşte de kurdu. Şimdi bu vakıf 120 den fazla ülkede faaliyet gösteriyor. Bugünlerde Türkiye deki faaliyetlerini durdurduğunu ilan eden vakfın sicilinde çok sayıda toplumsal olayların planlayıcılığı da yer alıyor
*
Forbes un dünyanın en zenginleri listesinde 190 ıncı sırada yer alan Soros un, doğduğu ülke Macaristan dan başlamak üzere birçok ülkede faaliyetleri tepki çekiyor ve şüphe ile bakılıyor. Her ne kadar demokrasi, insan hakları ve sınırların açıklık kazanması gibi değerleri savunduğunu söylese de, Soros birçok ülkede eleştirilerin odağında.
*
İngiltere de 16 Eylül 1992 de yaşanan ve Kara Çarşamba olarak adlandırılan, İngiltere nin para birimi sterlinin çöküşe gittiği gün Soros un 1 milyar dolar kazandığı ortaya çıkmıştı. 'Sterlin üzerine spekülasyonla İngiliz vergi mükelleflerinin cebini boşaltmakla' suçlandığında şöyle dedi: 'Finans piyasalarında spekülasyon yaptığınızda normal bir ticareti bağlayan ahlaki sınırlardan özgürsünüz... Finans piyasalarında benim ahlaki kaygılarım yoktur.'Bu olaydan sonra ismini sık sık duymaya başladık.
*
Macaristan da Soros un kurucusu olduğu vakıf ve diğer yurt dışı bağlantılı sivil kuruluşların faaliyetlerini denetim altına almak ve mali desteklerini sınırlamak için 'Soros u durdur' adı verilen bir yasa çıkarıldığını biliyor muydunuz? Bunun üzerine Macaristan ın başkenti Budapeşte deki Açık Toplum Vakfı Budapeşte den Berlin e taşınmıştı.
Son yıllarda Türkiye de de pek çok suçlamayla muhatap olan Açık Toplum Vakfı, Osman Kavala gibi sembol olmuş isimlerinin tutuklanması sonrasında Türkiye deki faaliyetlerini bu haftanın başında sonlandırma kararı aldı. Açık Toplum Vakfı Yönetim ve Danışma Kurulu Başkanı Ali Hakan Altınay, bir operasyon kapsamında gözaltına alınmış, daha sonra serbest bırakılmıştı.
Vakfın web sitesinde yer alan bilgiye göre, dünya çapındaki vakıfların 2017 yılındaki toplam bütçesi 940,7 milyon dolar olurken, kurulduğu günden bu yana yapılan harcamaları da 14 milyar dolar oldu. Şu anda dünya genelinde toplam 1400 çalışanı bulunuyor.
*
Kuruluşların vakıf adını almadan önceki hali olan Açık Toplum Enstitüsü, Türkiye deki faaliyetlerine 2001 yılında açtığı temsilcilik ile başladı.Daha sonra 2008 yılında Açık Toplum Vakfı kuruldu.
*
Web sitesinde yer alan bilgiye göre, 2001 ile 2006 yılları arasındaki 5 yıllık dönemde Türkiye de 86 projeye 7 milyon ABD doları destek verildi.Vakfın web sitesinde yer alan en güncel faaliyet raporu 2008-13 yılları arasındaki dönemi kapsıyor.
*
Faaliyet raporunda, bu 5 yıllık dönemde 'aralarında TOG, TESEV, DİTAM, DİSA, SALT, TÜ SEV, GPOT, Anadolu Kültür, KA-MER, LGBT örgütler gibi çok farklı kurumların bulunduğu 75 sivil toplum kuruluşu aralarında Koç, Bilgi, Kültür Ü niversiteleri nin yanı sıra, Boğaziçi Ü niversitesi nin de bulunduğu 15 farklı kamu kurumu ile toplam 252 projenin içinde' yer alındığı belirtiliyor.
**
Bu kuruluşlarla söz konusu dönem içerisinde seminer, eğitim, toplantı ve ev ziyareti gibi 252 proje gerçekleştirildiği vurgulanıyor. Temas edilen kişi sayısı da 755 bin 774 olarak veriliyor.
**
Aynı beş yıllık dönemde STK ve kamu kurumlarının projelerine 11,6 milyon TL maddi destek sağlandığı belirtiliyor. Vakfın web sitesinde yer alan en güncel veriler 2016 yılına ait. Buna göre, 2016 yılında 53 kurumun gerçekleştirdiği 64 projeye destek verilirken, 10 dan fazla kişiye de ulaşım desteği sağlandı. Sağlanan desteklerin toplam miktarı da 5,5 milyon TL oldu. Bunun 1,8 milyon TL si mültecilerle ilgili çalışmalara harcandı.
**
Vakfın destek verdiği diğer projeler LGBT hakları, tutuklu hakları, sanat ve otizm farkındalığı alanlarında bulunuyor.
 yinesi iştir kişinin lâfa bakılmaz.
