Anadolu'nun bazı yörelerinde lohusa şerbeti, kırmızı şerbet, şifa çayı ya da kış çayı olarak bilinen bu şifalı içeceğe biz Adanalılar 'kaynar`deriz.
Çeşitli baharatlar kullanılarak yaptığımız kaynar, doğum yapan anneyi ve bebeği ziyarete gelenlere ikram etmek bir gelenektir.
Kızların çeyiz sandığında mutlaka kaynar takımı bulunurdu.
Bu gelenek Osmanlı Sarayına dayanır.
Çünkü Osmanlı padişahları çocukları olunca, ziyarete gelenlere şerbet dağıtma geleneği vardı. Özellikle doğumun üçüncü günü sadrazama şerbet gönderme usüldendir.
Günümüzde de sarayda olduğu gibi doğum gerçekleştikten sonra doğumu haber vermek adına komşulara, akrabalara ve ziyaretçilere ikram edilmek için hazırlanır.
Kaynar, anne sütünün bol ve bereketli olması, bebeğin bebeklik dönemini sıkıntısız ağız tatlılığı ile geçirmesi için simgesel olarak dağıtılırdı.
Bebek erkek ise, sürahinin boynuna kırmızı kurdele, kız ise ağzına gaz boyaması denilen kırmızı tülbent bağlanırdı. Daha sonra göz aydına gelen konuklara, gümüş zarflı bardaklarla şerbet ikram edilirdi.
Adana, Mersin ve Antakya da 'kaynar'denilen lohusa şerbeti yedi türlü baharatın şekerle kaynatıldıktan sonra, çay fincanlarında üzerinde çekilmiş ceviz ve tarçınla sıcak servis edilerek tüketilmektedir.
Kaynar, halen Mersin Tarsus'un ta bazı kafelerde şifa çayı olarak menülerde de yer almaktadır.
Kaynarın şekersiz olarak yapılanına `derviş çayı`olarak bilinir.
Eskilerde dervişler, ceviz, kuru kayısı, incir, fındık ve dut kutusu gibi kuru yemişlerle içmeyi çok severlerdi.
Bu şifalı şerbetin faydalarına gelince:
Yeni doğum yapan ve emzirme döneminde olan annelerin sütünün artmasını sağlar.
Faydalı maddeler içerdiğinden anne sütünün kalitesini artırır.
Anne sütünün tadını ve kokusunu bebeğin daha çok seveceği bir hale gelmesini sağlar.
İçindeki baharatlardan aldığı güçle sadece annelerin değil içen herkesin genel sağlığını destekleyerek hastalıklardan koruyor.
Ilık olarak tüketildiği zaman boğaz ağrısını ve kısık ses tellerini iyileştirir.
Mideyi rahatlatıp sindirim sisteminin sağlıkla çalışmasına yardımcı olur.
Kızamık ve zatürre gibi hastalıkların iyileştirilmesinde de başvurulan doğal içeceklerden biri olarak bilinir.
Malzemeleri:
Tarçın (2-3 adet çubuk)
Karanfil (bir tutam)
Yeni bahar (2-3 adet kök)
Havlıcan (2-3 adet kök)
Zencefil (2-3 adet kök)
Hibiskus (4 adet)
Kısaca Tarifine gelince:
Tüm baharatlar ve 5 litre su ilk önce 10 dakika kaynatıldıktan sonra 2 kilo şeker ilave edilerek hazırlanmaktadır.
Kaynadıktan sonra ateşten alınıp dinlendirmeye bırakılır.
Servis edileceği zaman sıcak içilen kaynar tekrar kaynatılır ve fincanlara dudak payı olacak şekilde fazla doldurmadan koyulur.
Bu şifalı şerbeti ister sıcak, ister soğuk olarak her mevsim kendiniz için yapabilirsiniz.
Hepinize afiyet olsun.
Şerbet 01