Halk Sağlığı Haftası’nın amacını halk sağlığının önemini vurgulayan Dr. Ahmet Metin Çetin, “Halk sağlığının temelinde koruyucu hekimlik ve bununla birlikte sağlığı geliştirici uygulamalar yer alır. Bu uygulamalar başlıca Aile Sağlığı Merkezleri ve Toplum Sağlığı Merkezlerinde sunulan hizmetlerdir. Aile Sağlığı Merkezlerinde aile hekimi ve aile sağlığı çalışanı olarak görev yapan arkadaşlar hem size aşılama, çocuk/gebe takibi gibi koruyucu sağlık hizmetleri sunarken, hem de sağlığı geliştirici hizmetler konusunda sizi bilgilendirebilir. Toplum Sağlığı Merkezlerinde ise suların ve sağlık kuruluşlarının denetlenmesi gibi koruyucu hizmetler ile diyetisyen, psikolog, fizyoterapist ve benzeri görevi olan arkadaşlar tarafından sağlığı geliştirici hizmetler verilir” dedi.
Halk sağlığını tehdit eden önemli faktörler
Halk sağlığında konuların önemini belirleyen temel unsurun topluma verilen zararın boyutu olduğunu vurgulayan Çetin, “Birçok halk sağlıkçı dolayısı ile en sık görülen, en çok öldüren ve yaşam kalitesini en çok düşüren hastalıkların en önemli tehlikeler olduğuna vurgu yapar. TÜİK verileri ülkemizde en sık görülen ölüm nedenlerini kalp-damar hastalıkları, kanserler ve solunum yolu hastalıkları olarak sıralamıştır. Sadece bu listeye bakılarak bile bu üç hastalığı büyük ölçüde etkileyen tütün ürünlerinin ülkemiz için başlıca sağlık sorunlarından biri olduğu söylenebilir. Yine TÜİK verileri ülkemizde her gün tütün tüketen 15 yaş üstü bireylerin oranının yüzde 28,3 olduğunu söylüyor olması bu sıkıntının boyutunu anlatmamız için yeterlidir” ifadelerine yer verdi.
Sağlık alanında toplumda yaygın olan yanlış anlamalar
Ülkemizde karşılaşılan yanlış anlamaların, tüm dünyada olduğu gibi büyük ölçüde sosyal medya üzerinden gerçekleşen kasıtlı ya da kasıtsız yanlış bilgi aktarımlarından kaynaklandığının altını çizen Çetin, “Yanlış bilgilendirmelerden kaçınılması için bilgilerimizi sadece resmi kurumlardan alma yoluna gitmek, eğer yeterli bilgiye ulaşamıyor isek aile hekimlerimizle iletişime geçmek hepimizin faydasına olacaktır” şeklinde konuştu.
En çok ihtiyaç duyduğu destekler
Halk sağlığı görevi itibari ile hizmetlerini direk yöneticiler aracılığı ile sunmasından dolayı hizmete aracılık eden devlet kurumlarının en önemli desteği oluşturduğunu vurgulayan Dr. Öğretim Üyesi Ahmet Mekin Çetin, “Mevcut Sağlık Bakanımız aile hekimleri ile hastanelerin arasındaki bağlantıları güçlendirmek istediğini belirten açıklamalar yapmıştır. Bu çaba halk sağlığının ihtiyacı olan desteğin karşılanması için gerekli adımların atıldığının en güzel örneklerinden biri olarak sayılabilir. Bireyler ise kendileri topluma katkı sunmak istedikleri için zaman zaman yapılan bazı uygulamalara destek olabilseler de, önemi ortaya konulan sorunlar tüm toplumu ilgilendirdiği için her yerde bireylerden özveri beklemek uygulanabilir bir yaklaşım değildir. Buna rağmen bireylerin yanlış bilgilendirmelere kanmaması bir bakıma en büyük destek olarak sayılabilir” dedi.
Gelecekte halk sağlığına yönelik karşılaşabilecek en büyük tehditler
Ülkemizde artan obezite sorununa dikkat çeken Dr. Çetin, “Halkımızın, TÜİK verileri ile yüzde 20,2’sinin vücut ağırlığı sağlığını tehdit edecek düzeyde yüksektir (obez). Bu oran ülkemizin Avrupa ülkelerinin hepsinden daha kötü olduğunu ortaya koymaktadır. Yine tütün ürünleri kullanımı açısından da Avrupa ülkelerine kıyasla Bulgaristan’dan sonra ikinci sırayı almaktayız. Ülkemizde halk sağlığı sorunları olarak bu kadar belirgin problemlere yönelmek ileride gelecek sorunları irdelemekten daha önemli olabilir; fakat yine de son yıllarda artan aşı muhalifliği sorunu bizim de, Avrupa ülkelerinin çözdüğü sorunları çözemeden onların karşılaştığı yeni sorunlarla da karşılaşmaya başlayacağımızın göstergesidir” ifadelerine yer verdi.
Daha sağlıklı bir yaşam sürmesi için yapılması gerekenler
Sağlığın geliştirilmesinin halk sağlığı konuları arasında önemli bir başlık olduğunu vurgulayan Çetin; “Halk sağlığında daima en temel olan konulara değinmenin de esas olduğunu yine tekrarlamak gerekir. Yani bireysel olarak sağlığı geliştirmek için öncelikle fiziksel aktivite ve diyet konularına değinilmelidir. Fiziksel aktivite için haftada en az 3 gün ve 30 dakika aralıksız tempolu yürüyüş, kalp-damar hastalıklarına karşı koruyucu etki göstermektedir. Aynı zamanda dışarda yapılan yürüyüş D Vitamini oluşumu için gerekli olup kemikleri güçlendirecektir. Diyet için öncelikle vücut ağırlığımız fazla ise kaloriyi azaltmaya çalışmalıyız. Bilindiği üzere vücut ağırlığının fazla olması hem kan basıncını artırır, hem şeker hastalığı riskini artırır, bunların sonucunda ve ayrıca kolesterol artışı gibi diğer nedenlerle kalp-damar hastalıklarının riskini arttırır. Bunların dışında diyette, Akdeniz tipi bol lifli gıdalar tüketmek ise hem bağırsak düzenimize faydalı olacaktır, hem de kalın bağırsak kanserine karşı korunmamıza yardımcı olacaktır. Bunun yanında yemeklere tuz katılması davranışından vazgeçilmesi özellikle ileri yaş bireylerin kan basınçlarını kontrol altına almalarını sağlayarak inme, kalp krizi gibi hastalıklardan korunmalarına yardımcı olacaktır. Diyette bir diğer dikkat edilmesi gereken husus süt ve süt ürünleri tüketiminin artırılması olmalıdır; çünkü süt ve süt ürünleri içerdiği kalsiyum ile kemikleri güçlendirerek ileri yaşlarda kemik erimesi gibi hastalıklara karşı korunmada yardımcı olacaktır. Son olarak tütün tüketen bireylerin en azından yaşları çok ilerlemeden bu alışkanlıktan vazgeçmeleri, zorlanmaları halinde tütün bıraktırma polikliniklerine başvurarak gerekli yardımları almalarını hatırlatmakta fayda vardır. Unutulmamalıdır ki tütün ürünlerinin bırakılmasında geç kalınması oluşan hasarlardaki geri dönüşü yavaşlatmaktadır” şeklinde konuştu.
Sağlıklı çocuk ve gençler yetiştirmek için yapılması gerekenler
Günümüzde gençlerin de yüksek vücut ağırlığı ve hareketsizlik gibi sorunlar ile karşı karşıya kaldığını dile getiren Çetin, “Bunun temel nedenleri abur cubur olarak da bildiğimiz hazır paketli yüksek kalorili gıdalar ve fastfood restoranları olarak nitelendirilen kuruluşlardır. Çözüm ise bilinçli ailelerin çocuklarını ev yemeklerine ulaşmalarını kolaylaştırmalarıdır. Bunun için yemeklerinin evden hazırlanması ve ileri yaşlarda kendileri hazırlayabilmeleri için yemek pişirilmesinin öğretilmesi etkili olacaktır. Hareketsizlik sorunun en önemli nedenlerinden biri ise ekranlı elektronik cihazların temel eğlence kaynaklarından biri olarak yaygınlaşmasıdır. Bunun yerine de çocukların sportif hobiler edinilmesinin sağlanması etkili olacaktır. Bir de çocuklara diş fırçalama alışkanlıkları kazandırılması mutlak önem taşımaktadır ve bu fırçalama esnasında florürlü diş macunları tercih edilmelidir. Florür uygulamaları diş çürükleri ve diş kayıplarına karşı en başarılı silahımız olmasına rağmen yine belli gruplar tarafından gelir elde etme amacı ile kötülenen, yanlış bilgilerden etkilenen bir sağlık aracı olmuştur” dedi.
Sağlık sorunu yaşayanların ya da bilgi almak isteyenlerin sağlık kuruluşlarına çekinmeden başvurmaları isteğinde bulunan Çetin, “Birçok sağlık çalışanı size hizmet vermekten mutluluk duymaktadır. Özellikle aile hekiminiz sizin en yakın sağlık danışmanınızdır ve tabi ki tüm hekimlerinizin tavsiyelerini ciddiyetle dinlemeniz ve hekimlerinizin önerisi olmadan tedavilerinizi değiştirmemeniz sizin için en hayırlısı olacaktır. Ola ki aile hekiminiz ile anlaşamamanız durumunda devletimiz hekim değiştirme hakkını da sizlere sunmaktadır; fakat lütfen sağlık çalışanlarınız ile sevgi/saygı çerçevesini kırmamaya özen gösterelim. Unutmayalım ki olumlu bir ilişki herkesin yararına olacaktır” diyerek açıklamalarını sonlandırdı.