Halk arasında “baharın müjdecisi” ve “doğa bayramı” olarak bilinen Nevruz, doğanın uyanışını ve yeni başlangıçları simgeler.
NEVRUZ NEDİR?
Nevruz, doğanın canlanmasını ve baharın gelişini müjdeleyen, pek çok kültürde yüzyıllardır kutlanan geleneksel bir bayramdır. 21 Mart’ta kutlanan bu özel gün, insanların yenilenme, umut ve bereket duygularını pekiştirdiği bir dönemdir.
NEVRUZ BAYRAMI NE ZAMAN KUTLANIR?
Birçok toplum tarafından yeni yılın başlangıcı olarak kabul edilen Nevruz, tarih boyunca çeşitli ritüellerle yaşatılmıştır. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun 23 Şubat 2010’da aldığı karar doğrultusunda, 21 Mart “Uluslararası Nevruz Günü” olarak ilan edilmiştir.
Farklı coğrafyalarda değişik adlarla anılan Nevruz, Orta Asya’dan Anadolu’ya, Kafkasya’dan Balkanlar’a kadar geniş bir bölgede coşkuyla kutlanmaktadır. Nevruz’a dört hafta kala her Salı yapılan özel kutlamalar “çarşamba” olarak adlandırılır ve doğanın farklı unsurlarını simgeler.
NEVRUZ NASIL KUTLANIR?
Nevruz günü, erken kalkmak, özel olarak hazırlanmış suyla yıkanmak ve en güzel kıyafetleri giymek yaygın gelenekler arasındadır. Kutlamalar, doğayla iç içe vakit geçirilerek ve açık alanlarda çeşitli etkinlikler düzenlenerek gerçekleştirilir.
Ateş ve su, Nevruz’un önemli simgelerindendir. İnsanlar, kötülüklerden arınmak amacıyla ateşin üzerinden atlayarak negatif enerjilerden kurtulduklarına inanırlar. Benzer şekilde suyun üzerinden atlama ya da suya girme ritüelleri de arınmanın bir başka yolu olarak kabul edilir.
Büyük sofralar kurularak bereket dileğiyle çeşitli yemekler hazırlanır. Bu sofralarda yer alan yedi çeşit yemek, bolluğun simgesi olarak görülür. Ayrıca, “semeni” geleneği kapsamında buğday veya arpa filizlendirilerek sofralara yerleştirilir; bu, tarımsal bereketin artmasını temsil eder.
Nevruz’da türbeler ve mezarlıklar ziyaret edilerek geçmiş büyükler anılır. Bu gelenek, nesiller arasında bir bağ kurmayı ve atalara saygı göstermeyi amaçlar. Yumurta boyama ve tokuşturma ritüeli de doğurganlık ve bereketi simgeleyen önemli bir gelenektir. İnsanlar şarkılar söyleyerek, şiirler okuyarak ve dans ederek Nevruz’un coşkusunu yaşarlar.
NEVRUZ VE ERGENEKON DESTANI
Türk kültüründe Nevruz, Ergenekon Destanı ile de bağlantılıdır. Efsaneye göre Türkler, Ergenekon’dan kurtuldukları günü Nevruz olarak kutlamaktadır. Bu nedenle, demir dövme geleneği Nevruz’un en önemli simgelerinden biri hâline gelmiştir.
Nevruz, yalnızca doğanın yeniden doğuşunu kutlamakla kalmaz; aynı zamanda toplumsal birlikteliği, yeni başlangıçları ve umut dolu bir yılı simgeleyen köklü bir bayramdır. Yüzyıllardır süregelen bu gelenek, insanları bir araya getiren ve dayanışmayı güçlendiren önemli bir kültürel mirastır.
