Geleneksel tıp ile klasik tıp arasında ne fark var?
Mevsimlerin, zamanın, mekanların mizacı nedir?
Mizaçve yaratılış ilişkisi.
Bitkilerin ve hayvanların mizaçları nelerdir?
Renklerin ve kokuların mizacı.
Ana mizaçve değişken mizaçnedir?
Allahü Teala, Hz. Ademin(A.s) yaratılması için evrenin her köşesinden bir avuçtoprak aldırdı. Sonra onları karıştırdı. Kırk gün yağmurun altında, sonra da bir süre de güneşe ve havaya maruz baraktı. Sonunda, Hz. Ademin maddi vücudunu yaratıp son aşamada ona kendi ruhundan üfledi. Demek ki beşer, maddi ve manevi boyutlarla yaratılmıştır. Dolayısıyla iki boyutlu insanın sağlığının korunması da iki boyutlu olmalıdır.
Bu boyutlardan herhangi biri düzensiz olması durumunda hastalık oluşacaktır. Yani insan, manevi olarak yeteri kadar beslenmez ise sağlığı eksik kalır.
Geleneksel tıp ile klasik tıp arasındaki fark, insanın yaratılış tanımlarından kaynaklanır.
Dört unsur göz önüne alındığında,
Ateş, enerjinin eş değeridir, mizacı sıcak ve kurudur.
Hava, gazın eş değeridir, mizacı sıcak ve nemlidir.
Su, akışkanların eş değeridir, mizacı soğuk ve nemlidir.
Toprak ise, minerallerin eş değeridir, mizacı soğuk ve kurudur.
İlahi ruh ,maneviyat ve terbiye ,mizacı sıcak ve ılımandır.
Mevsimlerin mizacı
İlkbahar sıcak ve nemli /hava /demevi
Yaz sıcak ve kuru / ateş/ safravi
Sonbahar soğuk ve kuru / su/ balgami
Kış soğuk ve kuru/ toprak/ sovdavi
Zamanın mizacı
Sabah (uyanıklık ) sıcak ve nemli / hava/ demevi
Öğle sıcak ve kuru/ ateş/ safravi
(Öğlen vakti sıcaklık zirveye ulaşır. Uyanıklık ve Yemek yemenin mizacı, sıcaktır ve enerji yapar fakat bu süreçte vücut enerjisini yemekten değil de, 20 dk kayluleden almalıdır.)
Akşam soğuk ve kuru/ su / balgami
Gece (uyku) soğuk ve nemli / toprak/ sovdavi
Soğukluk zirvesi, gece yarısından sabah ezanından öncesindedir(Şafak zamanı). Uyku, soğuk olduğuna göre, en iyisi uyanıkta kalmak, dua etmek manevi işlerle meşgul olmaktır.
Mekanların mizaçları;
Manevi mekanlar sıcak
Normal mekanlar soğuk
Sahil bölgeleri nemli
Ekvator bölgesi sıcak ve nemli
Çöller sıcak ve kuru
Kutuplar soğuk ve nemli
Dağlık bölgeler , kumlu topraklar soğuk ve kuru
Coğrafi bölgelerde yaşayan insanlar, iklimin mizacını benimserler. Maalesef yaşadığımız çağda, gıdalar sanayileştiği için bölgesel doğasını kaybetmiştir.
Ayrıca insanların hazır gıdaları tüketimi çoğaldığı için ortaya çıkan davranışlar da birbirlerine benzemektedir.
Gittikçe hazır yemekleri, bölgesel yemeklere tercih edildiği için insanların hastalıkları da bir birine benzemeye başladı.
Bu nedenle hastanın ana yemek listesi ve yaşam tarzının bilinmesi ilaçkullanımı kadar, hatta ilaçkullanımından, daha önemlidir
Mizaçve Yaratılış
Dünyada ilk yaratılan bitkiler, sonra hayvanlar ve en son insanlardır. Bu yüzden de Doğayı iyi bir şekilde anlamak için önce bitkilerin doğasını, sonra hayvanları ve en son insanları anlamalıyız.
Bitkilerin mizaçları (yaradılışın ilk aşaması)
Bitkiler de ana dört unsurların mevcudiyetini, yiyerek veya dokunarak açık bir şekilde anlayabiliriz. Onları tüketince, vücut ısısını artıran bitkiler, sıcak ve nemli bitkilerdir. Tüketince, hararet ve ani susuzluk yapan ve sürekli tüketince vücutta kaşıntı ve yanma oluşturan bitkiler de, sıcak ve kuru bitkilerdir. Vücudu serinleten ve susuzluğu gideren bitkiler de soğuk ve nemli bitkilerdir, vücudu serinleten fakat susuzluğu etkilemeyen ve sürekli tüketildiğinde vücudu kurutup zayıflatan bitkilerse, soğuk ve kuru bitkilerdir.
Tohum, bitkinin en güçlü ve en işlevli kısmıdır.
Birinci kural: Bitki tohumu toprağın mizacından etkilenmez. çünkü tohumun mizacı toprağın mizacından daha baskındır. Örneğin; aynı toprağa farklı tohumlar ektiğimizde farklı bitkiler büyür.
ikinci kural: Coğrafi alan bitkinin mizacını da etkiler. Yani farklı iklimlerde yetişen bir bitki farklı bir mizaçgösterir. Örneğin; Mersin deki marulun mizacı, Ankara da kinden daha sıcaktır. Yani her bitkinin bir ana mizacı birde bölgesel mizacı vardır.
Bitkilerin mizacı üçesasla anlaşılır:
1-Tatlar (en önemlisidir). 2- Renkler 3- Kokular
Tatlı – Sıcak
Baharatlı – Tuzlu - Acı – Sıcak ve Kuru
Ekşi – soğuk ve kuru
Mayhoş – Tatsız – soğuk ve nemli
Her sıcaklık veya soğukluk, dört dereceye kadar derecelendirebilir.
Örneğin; bal genellikle sıcak olarak tanımlanır. Şeker yiyen arının balı yemeyenden daha farklı sıcaklık derecesine sahiptir.
Aynı şekilde tuzların sıcaklığı da farklı derecededir.
Kokular
Baharatlar – misk – gül- yasemin – üzerlik / Sıcak
Sirke – çöp kokusu – kimyasallar – atıklar / Soğuk
Renkler
Koyu renkler / Sıcak
Açık renkler / Soğuk
Hayvanların mizacı(yaratılışın ikinci aşaması)
Hayvanlar, bitkiler gibi birincil mizaca ve yaşadığı iklime bağlı olarak bölgesel mizaca sahiptirler. Örneğin: Adana'da yaşayan zehirli yılanın mizacı sıcaktır. Ancak bu yılan Muğla'ya taşınırsa, zehrin, öldürücü özelliğinin oranı düşebilir. Güneşin sıcaklığı, açısı ve coğrafi konumları farklıdır.
Yediğimiz her hayvanın mizacı bizi etkiler. Örneğin; fazla tavuk tüketilmesi insani detaycı yapar.
Dolayısıyla doğal davranışlar en çok yediğimiz gıdanın mizacı insanın ahlak ve davranış özellikleri üzerinde apaçık bir etkisi vardır.
Her varlık kendi yaratılışına ve faaliyetine bağlı olarak kendi özel mizacına sahiptir. Örneğin; kurdun ateş unsuru öbür unsurlardan üstünde kalır, dolaysıyla mizacı sıcak ve kurudur. Saldırgan ve yırtıcı olan aslan, mizacı dem (sıcak ve nemli), Karıncanın yapısı sevda( soğuk ve kuru), arı yapısını safradan (sıcak ve kuru) ve eşeğin yapısı da balgamdandır (soğuk ve nemli).
BAZI HAYVANLARIN MİZAÇLARI
Kızıl arı – sıcak ve kuru ( safra) ateş
Çekirge – sıcak ve nemli ( dem ) hava Solucan – soğuk ve nemli ( balgam) su Karınca – soğuk ve kuru ( sevda ) toprak
Serçe – sıcak ve kuru çok hareketli olması safrasının yüksek olduğunu gösterir. Yüksek tansiyon tedavisinde etkilidir.
Güvercin , hindi sıcak ve nemli , düşük tansiyon tedavisinde etkilidir.
Köy tavuğu, horoz sıcak
Endüstriyel tavuk, balık soğuk
Kuzu – sıcak ve nemli dem& hava
Deve – sıcak safra& ateş
İnek – soğuk balgam& su
Balık -soğuk balgam & su Karides havyar - sıcak & safra
İnsanın mizacı (yaratılışın üçüncü aşaması)
Anlattığımız gibi insanın yaratılışı, maddi ve manevi boyutludur. Ateşten yaratılan şeytan sadece tek boyuta sahiptir. Dünyadaki canlı ve cansız varlıkların bir kısmı tek mizaca( karınca-sevda, arı-safra, solucan-balgam, aslan dem gibi bazıları tek mizaçbazıları iki mizaçve bazıları da üçmizaçlıdır. Yalnız insanoğlu dört mizaca ve bir manevi boyuta sahiptir. Bu nedenle hem maddi hem de manevi olarak diğer varlıklardan üstündür.
İnsan mizacında çeşitli faktörler etkilidir:
Annenin ve babanın mizacı
Doğum zamanındaki mizacı
İnsanın hayat aşamalarının mizacı (yaş mizacı)
Coğrafi konumun mizacı (yaşam yerinin mizacı)
Baskın beslenme mizacı
Baskın davranışların mizacı gibi faktörler etkilidir.
Ana MizaçVe Değişken MizaçNedir
İnsan da hayvanlar ve bitkiler gibi ana(birincil) mizaçve değişken mizaca sahiptir. Aslında bir kişinin ana mizacı(cebeli mizacı) çocukluk çağındaki mizacıdır. Ana mizacının,
ne olduğunu öğrenmesinin en iyi yollardan biri de, ebeveynleri tarafından çocukluk dönemindeki özellikleri hakkında bilgi almaktır.
Değişken mizaçise; insanın yaşam tarzı(yeme içme, bulunduğu ortam, iklim, yaş ...) ile şekillenen ve değişme özelliğine sahip mizaçtır.
İnsan hayatının tüm yönleri, vücudun mizacından etkilenir.
Yediğimiz gıdaların, vücudumuzun her yerine önemli etkileri vardır. Beyin, kalp, karaciğer ve böbrek gibi hayati önem taşıyan organlar için mizaçdengesi son derece önemlidir.
Mizaca aykırı bir beslenme, bir çok ağır sonuca neden olabilir.
Dikkat edilmesi gereken başka bir nokta da aşırı üzüntü ve depresyonlar sebepler nedeniyle, vücut mizacının dengesi bozulabilmektedir.