Evet, Hindistan-Orta Doğu-Avrupa Ekonomik Koridoru (IMEC) neye gebe?
Kimse öngörüde geç sayılmaz ama acaba projenin kendisi “Çok Mu Az” veya “ Çok Mu Geç?”
Batı Geç olsun güç olmasın diyor,
Çin ise eko-politik benim işim ne yaparsanız boş diyor,
Türkler oyunları görüyor kendisi oyun kuruyor.
Gazze'deki savaşın patlak vermesinden önce bile, Biden -Harris yönetiminin bölgesel ekonomik entegrasyon planı birincil hedefini gerçekleştiremedi.
Çin'in Ortadoğu'daki etkisine karşı koymak. Başarısızlar.
Ortadoğu ve Körfez’de uzun vakitler kalan bir gezgin yazar olarak bunu söylüyorum.
Eylül ayında Yeni Delhi'deki G20 zirvesi sırasında dünya liderleri Hindistan-Orta Doğu-Avrupa Ekonomik Koridoru (IMEC) planlarını açıkladılar.
Suudi Arabistan, Avrupa Birliği, Hindistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Fransa, Almanya, italya ve ABD, projeyi ilerletmek için birlikte çalışmayı taahhüt eden bir Mutabakat Zaptı imzaladılar.
Türkler ve Orta Koridor by pass edilmek istendi.
İmecli Koridorun detayları hala yetersiz olsa da Mutabakat Zaptı, mevcut deniz ve karayolu ulaşım yollarını tamamlayacak bir gemiden demiryoluna geçiş ağının temel taslağını ortaya koydu.
Projenin fiziki altyapısı, bae'yi Suudi Arabistan ve Ürdün üzerinden İsrail'e bağlayan demiryolu hatlarının yanı sıra dijital bağlantıyı geliştirmek için elektrik kablolarını ve temiz hidrojen ihracatı için ulaşımı içeriyor.
Gazze de yeni işgal haritasıyla projeye İsrail olarak katılmanın eşiğinde olarak ne kadar manidar bir zamanlamaya sahip.
ABD, ımec'i Çin Kuşak Yolu Girişimi'ne (BRI) karşı bir adım olarak zorluyor.
Bununla birlikte, Çin'in aslında bu önerilen IMEC rotası boyunca zaten önemli bir etkisi var.
ımec'deki önemli bir bağlantı, İsrail'deki Hayfa limanından gelen kargoları alacak olan Doğu Avrupa'nın en büyük limanı olan Yunanistan'ın Pire limanıdır.
Yani burada karşımıza dostluk yerine düşmanlık üreten Yunan çıkıyor.
Her nekadar bu Yunanlar limanları ona buna satmış olsa da….
Çinli nakliye şirketi Cosco, Yunan hükümetinin şirkete üçte iki hissesini sattığı 2016 yılından bu yana limandaki çoğunluk paydaş oldu.
Başka bir deyişle, bu Çinli şirket limanın geleceğine karar verme ve iskeleleri ve terminalleri kontrol etme yetkisine sahip.
Yunanlılar milli servetlerine bir baksın.
Ağlamak serbest.
Hindistan ve ABD'nin bu önemli stratejik düşünceyi gözden kaçırıp kaçırmadıkları veya Pire'de hisse satın almaya ve güç dengesini Cosco'dan uzaklaştırmaya çalışıp çalışmayacakları belli değil.
Yapan onlar ama plan karıştı.
Çin ile Arap Körfezi arasındaki derin mali bağlar, IMEC'NİN veya benzeri herhangi bir kalkınma projesinin Pekin'in bölgedeki etkisine meydan okuma yeteneğini sınırlıyor.
Çin ile Suudi Arabistan arasındaki ticaret, 2022'de ABD-Suudi ticaretinin değerinin neredeyse iki katı olan 106 milyar dolardan fazlaydı.
Buna petroyuan da girdi.
Çin ayrıca Suudi Arabistan'ın en büyük limanı olan Kızıldeniz Geçidi Terminali'nde yüzde yirmi azınlık hissesini satın aldı.
Stratejiye bakınız.
Petrol dışı Çin-BAE ticaretinin değeri yalnızca 2022'de 72 milyar doları aştı ve Çin şimdiden birden fazla kalkınma planına yatırım yaptı.
Türkler de müteahitleri ile yetenekli ama dahası gerekiyor bölgede.
Bae’de kuzeydoğudaki Fujairah şehrini Suudi Arabistan sınırına bağlamayı amaçlayan Etihad Demiryolu projesi de yer alıyor. Büyük sanayi merkezlerini, üretim üslerini, lojistik merkezlerini ve BAE'nin kilit limanlarını birbirine bağlayan ülke çapındaki en büyük demiryolu arteri olacaktı.
Ekopolitik mühim.
Hamas'ın 7 Ekim saldırıları ve İsrail'in Gazze'ye devam eden saldırısı, IMEC için son derece riskler sunuyor. Tel Aviv ile Riyad arasındaki normalleşme müzakereleri öngörülebilir bir gelecek için duraklatıldı, ancak savaş İsrail'in BAE ile ekonomik ilişkilerini henüz baltalamadı.
Ürdün'ü İsrail'e bağlayan herhangi bir proje, başta Filistin halkı olmak üzere Ürdün halkının güçlü muhalefetiyle karşı karşıya kalacak ancak Ürdün hükümeti, İsrail'in Gazze'ye bombardımanına karşı sağlam bir duruş sergiledi.
IMEC, İsrail, Ürdün ve Suudi Arabistan arasında demiryolu bağlantısı gibi diğer altyapı projeleri ile sonuçlanabilir.
Hindistan'ın Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda İsrail lehine yaptığı son oylama davranışına dayanarak, mevcut kriz muhtemelen Yeni Delhi ile Tel Aviv arasındaki ilişkileri etkilemeyecek.
IMEC, özellikle maliyeti düşürerek ve kargo sevkiyatının hızını artırarak hem bölgesel hem de uluslararası düzeyde birçok potansiyel ekonomik fayda sunmayı da hedefliyor. Ancak, bu tür hedeflere ulaşmak için, projeye yönelik potansiyel siyasi zorlukların aşılması gerekmekte.
Çin, bölgedeki etkisini çoktan genişletti ve ABD'nin buna karşı koyabileceği açık değil. Ancak daha da önemlisi, Tel Aviv Gazze'yi bombalamaya devam ettikçe, bırakın bölgesel entegrasyon projelerini planlamayı, Arap devletlerinin İsrail'le masaya oturması bile zor olacak.
Projeler masadaki gibi durmuyor.
Sahada işler salça…
Konuştuğum birçok uzaman göre Proje doğum aşamasında ve prematüre bir sonuç görülebilecek bir süreç içindeyiz.
Fikirlere katılıyorum. Bölgesel etki olarak Irak Basra Ovaköy, Gazze Kıbrıs Türk Hattı ve Trakya enerji üssü yeni Türk denklemlerine gebe olacaktır.
Ancak ekonomik savaş ile yeni dünyada yer alırız.
Bu mücadele ise tek şarta bağlı.
Alt tabaka değil.
Biz üst kesimlere hitap edecek ve G10ları hedefleyecek 21. Yüzyıl ekonomik stratejisi yürütmeliyiz.