Roma’daki Trevi Çeşmesi’ne para atma ritüeli: Yılda kaç avro atılıyor ve paralar nereye harcanıyor?

Sadece Türklerin Aşk Çeşmesi dediği, İtalya’nın başkenti Roma’daki tarihi Trevi Çeşmesi’ne para atma ritüeli uzun yıllardır gerçekleştiriliyor. Peki Trevi Çeşmesi’ne neden para atılıyor? İlk inanışa göre Roma’ya ölmeden önce tekrar gelmek, ikincisi ise gerçek aşkı bulmaktır. Para, sağ elle sol omuz üzerinden ve çeşmeye sırt dönük şekilde yapılır.

4 MÜZEDEN DAHA FAZLA KAZANDIRIYOR Trevi Çeşmesi bu haliyle adeta bir açık hava müzesi gibidir. Trevi Çeşmesi’nin, Roma’daki Altemps Sarayı, Terme di Diocleziano, Crypta Balbi ve Massimo Sarayı müzelerinin kazancının toplamı olan yaklaşık 1,1 milyon avrodan daha fazla kazandırdığı biliniyor. Tahmini rakam ise 1.5 milyon avro civarında.Turistlerin büyük ilgi gösterdiği Fontana Di Trevi Çeşmesi’ne atılan paralar sadece avro değil, aralarında dolar ve Yen’in de bulunduğu çeşitli para birimleriyle de gerçekleştiriliyor.

FONTANA Dİ TREVİ ÇEŞMESİNİN TARİHİ: Trevi Çeşmesi’nin inşa ediliş tarihi M.Ö. 19. yıla kadar uzanmakta ve bu dönemde çeşme Aqua Virgo su kemerinin bir parçası olarak yapılmıştır. İlk çeşme, Papa V. Nicholas yönetiminde Rönesans döneminde inşa edilmiştir. Önce Papa XII. Clemens tarafından dahi mimar ve heykeltıraş Gian Lorenzo Bernini’ye sipariş edilen ve tasarlatılan çeşmenin projesi yüksek maliyet gerektirmesi sebebi ile iptal edilerek 50 yıl sonrasına bırakıldı.

Trevi Çeşmesi’nin son görünümü, Nicola Salvi’nin elinde yıllarca süren çalışmaların ardından Giuseppe Pannini tarafından tamamlandığı 1762 yılına tarihlenmektedir. Kimi rivayetlere göre çeşme adını Roma İmparatorluğu döneminde askerlere su kaynağı gösteren bakire Trivia‘dan almıştır. Ayrıca Trevi Meydanı’na çıkan 3 yoldan dolayı isminin İtalyancada 3 yol anlamına gelen Tre Vie kelimelerinin birleşiminden türediği de belirtiliyor.

Trevi Meydanı’na çıkan 3 yoldan dolayı isminin İtalyancada 3 yol anlamına gelen Tre Vie kelimelerinin birleşiminden türediği de belirtiliyor.

Yapıldığı tarih, simgelediği değerler ve yapımında emeği geçen tüm sanatçılar göz önüne alındığında da klasik ve barok mimarinin nefis bir karışımı olan yapı bir “sanat eseri” sıfatını fazlasıyla hak ediyor.

Romalıların kırsal bölgelerdeki kaynaklardan çıkan içme suyunu, su kemerleri aracılığıyla kilometrelerce uzaklıktaki şehirlere taşımalarının tarihi antik dönemlere kadar uzanıyor. Trevi Çeşmesi ise tam da bu su kemerlerinden birinin başlangıç noktasında yer alıyor. Hatta rivayete göre tam bu noktada Romalı genç bir kız olan Trivia su arayan askerlere şehrin dışındaki su kaynağının yerini işaret ediyor. M.Ö. 19 yılında İmparator Agustus tarafından yaptırılan Aqua Virgo isimli su kemerinin ise işte bu noktadan, işaret edilen su kaynağına gittiği tahmin ediliyor.

1629 yılında Papa VIII. Urban Gian Lorenzo Bernini’den burada var olan bir çeşmeyi yeniden tasarlamasını istemiş ancak bu tasarım tamamlanamadan proje yarım bırakılmış ve 1732 yılında Papa XII. Clement tarafından heykeltraş Nicola Salvi’ye Trevi Çeşmesi heykelini yapma işi ihale edilmiş. Ünlü heykeltraş başka sanatçıların da yardımıyla tanrı ve tritonlardan oluşan heykeli 30 yılda tamamlamış, hatta heykel tamamlanmadan önce vefat etmiş kendisi. Aslında heykel Salvi’nin 1751 yılındaki ölümünden sonra Giuseppe Pannini tarafından tamamlanmış.

ÇEŞME NE ANLATIR? Fontana Di Trevi Çeşmesi’nin hikâyesi hayli ilginçtir. Trevi adı Tre Vie’den (üç yol) gelir, çünkü çeşme üç caddenin buluşma noktasıdır. Tüm büyük sanat eserleri gibi Trevi Çeşmesi de her bir heykelinin belirli bir mesaj iletmesiyle büyüleyici bir hikâye anlatır. Merkezinde Pietro Bracci’nin denizatlarının çektiği bir arabanın üzerinde duran ve tritonların eşlik ettiği Oceanus Heykeli var. Arabası, birbirine çok zıt tavırlarla iki denizatı tarafından çekiliyor: Denizatlarının biri vahşi, diğeri çekingen olarak tasvir edilmiş.

Çeşmede ayrıca bolluğu ve sağlığı simgeleyen heykeller bulunuyor. Çeşmenin tepesine doğru meyve bolluğu, mahsul verimliliği, sonbahar ürünleri ve çayır ve bahçelerin sevincini simgeleyen dört heykel daha yer alır. Acqua Vergine adlı antik su kemerinden gelen su, uzun yıllardır Roma’nın en yumuşak ve en tatlı suyu olarak kabul ediliyordu. Buradan çıkan su yüzyıllardır varillerle her hafta Vatikan’a götürülürdü. Şu an ise su artık içilemiyor.

BOZUK PARA ATMA EFSANESİ Aşk Çeşmesi’ne dair 1954 yılında “Çeşmedeki Üç Para” filmiyle başlayan efsane şöyledir. Bir bozuk para atarsanız: Roma’ya döneceksin. İki bozuk para atarsanız: çekici bir İtalyan’a âşık olacaksınız. Şayet üç bozuk para atarsanız: tanıştığınız bu İtalyan ile evleneceksiniz. İstenilen etkiyi elde etmek için bozuk parayı sağ elinizle sol omzunuzun üzerinden atmalısınız.

Ortalama olarak, her gece çeşmenin derinliklerinden yaklaşık 3.000 € toplanıyor. Para, Caritas olarak bilinen bir hayır kurumuna bağışlanıyor. Başka nedenlerden dolayı, çeşmeden para çıkarmak yasaktır. Bununla beraber, 34 yıl boyunca çeşmeden madeni para çalan kötü şöhretli biri vardı. 2002’de nihayet yakalandı.

FONTANA Dİ TREVİ’NİN ÇEKİCİLİĞİ Aşk Çeşmesi, asırlardır İtalya’nın en popüler cazibe merkezlerinden biri haline gelmiştir ve öyle olmaya da devam edecek gibi görünüyor. Zengin tarihi geçmişi ve şaşırtıcı tasarımıyla görenleri hayran bırakan Fontana Di Trevi Çeşmesi dünyanın en güzel çeşmesi olarak kabul görüyor. İster gün ışığında ister geceleri çeşme asla yalnız kalmaz. Işıklandırılmış hali de bir başka güzeldir.

Çeşmenin etrafında sürekli gül satmaya çalışan satıcılar, çevreden gelen Gelato için hazırlanan kornet kokusu, çeşmeden gelen su sesi ve kalabalığın yankılanan uğultusu eseri bir çeşmeden daha fazlası haline getiriyor. Marcello Mastroianni ve Anita Ekberg’in oynadığı Federico Fellini’nin yönettiği ve 1960 yılında çekilen La dolce vita (Tatlı Hayat) filminde bir sahne bu çeşmenin önünde ve havuzda geçer. Sahne sinema tarihi için de şöhretli bir karedir. Her kimin yolu Roma’ya yolu düşerse düşsün, mutlaka Aşk Çeşmesi’ne denk gelecektir. Roma’nın kalbinde yer alan Fonta Di Trevi Çeşmesi görülmeye değerdir.

ÇEŞMEYE ATILAN PARALAR NEREYE HARCANIYOR? Öncesinde Aşk Çeşmesi’ne atılan paralar kilise tarafından yönetilen Caritas adlı bir yardım kuruluşu tarafından kullanılıyordu. Bu kuruluş parayı aş evlerine, sosyal yardım programlarına ve evsiz merkezlerine fon sağlamak için harcıyordu. Geçtiğimiz yıllarda Roma Belediyesi ile Katolik Kilisesi arasında paraları kimin alacağına dair tartışmalar yaşandı.

Roma Belediyesi, turistlerin dilek dileyerek Trevi Çeşmesi’ne attığı 1,5 milyon avroyu kontrol altına almak istiyordu. Böylelikle belediye, çeşmeden elde edilen paranın, Roma’nın kültürel varlıklarını ve altyapısını korumak için harcanmasını savunuyordu. Tartışmalar sonrası belediye başkanı geri adım attı ve planlanan tek değişikliğin, şehir yetkililerinin atılan paraların fiziksel olarak toplayıp temizlemesi olduğunu ancak fonların hayati önem taşıyan çalışmaları için Caritas’a verilmeye devam edeceğini kaydetti. Roma Belediyesi sadece paraları toplamaktan sorumlu.

Sadece Türklerin Aşk Çeşmesi dediği Fontana Di Trevi Çeşmesi’ne bozuk para atma geleneği, 19. yüzyılda Roma salonlarının baş kahramanı Alman arkeolog Wolfgang Helbig'in şehri terk etmek üzere olan bilim adamlarının üzüntüsünü ifade etmek için başladı.

ÇEŞME TUHAF OLAYLARA DA SAHNE OLUYOR Trevi Çeşmesi'ne gelen turistler kimi tuhaf olayların yaşanmasına neden oluyor. 2023’ün Temmuz ayında bir kadın turist çeşmeye tırmandı ve şişesine su doldurdu. Böylelikle çeşmede yaşanan en tuhaf olaylara bir yenisi daha eklenmiş oldu. Çekilen TikTok videosuna göre, bir kadın, ziyaretçilerin şaşkın bakışları arasında tırmanıyor ve su şişesini doldurduktan sonra tekrar iniyor.

Sonrasında bir güvenlik görevlisinin kadına doğru geldiğinin görüldüğü videoda, güvenlik görevlisi, turisti uyarıyor ve onu götürüyor. Turistin tutuklanıp tutuklanmadığı ya da ceza alıp almadığı ise bilinmiyor. Bu arada Trevi Çeşmesi’ne bakmak yerine içine girenlere 500 avro cezası kesilebiliyor.

TUHAF TURİST OLAYLARI İtalya'daki turistik merkezlere turistlerin tuhaf davranışları sık sık gündeme geliyor. 2023’ün Temmuz ayında iki ABD’li turist, Roma'daki İspanyol Merdivenleri'ne araçla girerek 25 bin dolarlık maddi zarara neden olmuştu. Yine tarihlerde bir başka turist, Roma'daki 2 bin yıllık Kolezyum'un duvarına adını kazırken fark edilmişti. Turistlerin tuhaf davranışları elbette bunlarla sınırlı değil, Venedik'in kanallarında yüzen, motoruyla Pompeii'de gezen, Vatikan Müzesi'nde paha biçilemez muhteşem iki heykeli ezen, heykelin tepesine çıkarak sosyal medya pozu veren turistler de İtalyan yetkililer tarafından kayda alındı.

ÇEŞME PROTESTOLARA DA EV SAHİPLİĞİ YAPIYOR 2023’ün Mayıs ayında bir grup iklim değişikliği aktivistleri Trevi Çeşmesi'nin mavi suyunu seyreltilmiş kömürle siyaha çevirdi. İklim grubu Ultima Generazione'den (Son Nesil) yaklaşık 10 aktivist, ülkenin kuzeyindeki ölümcül su baskınına atıfta bulunarak "Emilia Romagna'da olanları göz önünde bulundurarak fosil kampanyalarına para ödemeyelim" yazan bir pankartla çeşmeye girdi.

Başka pankartlarda ise "Ülkemiz ölüyor" ifadeleri yer alıyordu. Roma polisi, tüm aktivistlerin tutuklandığını ve vandalizm suçlamasıyla karşı karşıya olduklarını söyledi.

Yetkililer çeşmenin yanında gazetecilere yaptığı açıklamada, 300.000 litrelik (66.000 galon) çeşmenin boşaltılması ve boyalı suyun atılması gerektiğini söyledi.

Çeşme bir başka ilginç protesto olayına da şahitlik eder. 2017’nin Ekim ayında Trevi Çeşmesi kırmızıya boyandı. İtalyan aktivist Graziano Cecchini yolsuzluğa karşı bir protesto olarak çeşmeye kırmızı boya döktü. Cecchini, bunun "Roma'nın ölmediğine, yaşadığına ve sanatın, yaşamın ve Rönesans'ın başkenti olmaya geri dönmeye hazır olduğuna dair bir çığlık" olduğunu söyledi.

Ünlü şef ve gastronom Recep İncecik yaptığı çeşme ziyareti sonrası şu değerlendirmede bulundu: “Suyun ve mimarinin muhteşem buluşması.” (HABER MERKEZİ)