İlber Ortaylı'nın izlenmesini tavsiye ettiği filmler: İşte herkesin izlemesi gereken 10 film!

1. Macarlar - Zoltan Fábri (1978) Macar yönetmen Zoltán Fábri’nin çektiği bu film, Macaristan’ın 16. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’na karşı verdiği mücadeleyi konu alıyor. Filmde, Macar halkının direnişi, Osmanlı ordusunun gücü ve iki taraf arasındaki çatışmalar gerçekçi bir şekilde yansıtılıyor.

2. Constans - Krzysztof Zanussi (1980) Polonyalı yönetmen Krzysztof Zanussi’nin Cannes Film Festivali’nde ödül kazanan bu filmi, annesinin ölümüyle yıkılan ve babasının izinden giderek Himalayalara tırmanmak isteyen genç bir adamın hayatını anlatıyor. Film, insanın kendi içindeki çelişkileri, hayalleri ve gerçekleri sorguluyor.

3. Dünyayı Sarsan On Gün - Sergey Bondarçuk (1983) Sovyet yönetmen Sergey Bondarçuk’un çektiği bu film, gazeteci John Reed’in gözünden Sovyetler Birliği’ndeki Ekim Devrimi’ni anlatıyor. Film, devrimin tarihsel arka planını, siyasi aktörlerini ve toplumsal etkilerini gözler önüne seriyor.

4. Waterloo - Sergey Bondarçuk (1970) Sergey Bondarçuk’un bir başka filmi olan Waterloo, Napolyon Bonapart’ın son savaşı olan Waterloo Muharebesi’ni konu alıyor. Film, savaş sahneleriyle ünlü olup, yaklaşık 15 bin Sovyet askerinin ve 2 bin süvarinin rol aldığı devasa bir prodüksiyon.

5. Vaatler Ülkesi - Andrzej Wajda (1975) Andrzej Wajda’nın Nobel ödüllü yazar Wladyslaw Stanislaw Reymont’un romanından uyarladığı bu film, 20. yüzyılın başında Polonya’nın sanayi şehri Łódź'da yaşananları anlatıyor. Filmde, bir Polonyalı, bir Alman ve bir Yahudi’nin ortak bir tekstil fabrikası kurma çabaları, kapitalizmin gelişme sancıları ve Polonya toplumunun oluşumu destansı bir dille anlatılıyor.

6. Küller ve Elmaslar - Andrzej Wajda (1958) Andrzej Wajda’nın bir başka filmi olan Küller ve Elmaslar, İkinci Dünya Savaşı’nın bitiminde Polonya’da yaşananları konu alıyor. Filmde, direnişçiler arasında yer alan Maciek’in, eski bir arkadaşı olan Szczuka’yı öldürme görevi verilmesi ve bununla ilgili yaşadığı ikilem anlatılıyor.

7. Wesele - Andrzej Wajda (1972) Andrzej Wajda’nın Stanisław Wyspiański’nin aynı adlı oyunundan uyarladığı bu film, bir düğünde dönen entrikaları, aşkları, ihanetleri ve siyasi çekişmeleri anlatıyor. Film, 20. yüzyılın başında yazılmış Polonya dramasının belirleyici bir eseri olarak kabul ediliyor.

8. Bir Kuşak (1955) Bir Nesil, Andrzej Wajda tarafından yönetilen 1955 yapımı bir Polonya filmidir. Senaryosunu da yazan Bohdan Czeszko'nun Pokolenie adlı romanından uyarlanmıştır. İkinci Dünya Savaşı sırasındaki Polonya yeraltı örgütlenmesini anlatan üçlemenin ilk filmi özünde bir büyüme hikâyesidir. Tarihsel fonda ise, 1943’te kendilerini Treblinka toplama kampına nakliye etmeye çalışan Alman birliklerine karşı mücadele eden Yahudi direnişi, bilinen adıyla “Varşova Getto Ayaklanması” vardır. Kahramanımız Stach hem aşkın tadını hem de baskıya karşı direnişi öğrenirken, film savaşın bedeline dair amansız bir insanlık portresi sunuyor.

9.Aleksandr Nevskiy (1938) Sovyet sinemasının ustası Sergey Ayzenştayn’ın yönettiği Aleksandr Nevskiy, 13. yüzyılda Rusya’yı istila etmeye çalışan Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu’na karşı mücadele eden Prens Aleksandr Nevskiy’nin destansı öyküsünü konu alıyor. Nikolay Çerkasov’un başrolde oynadığı film, Stalin’in siparişi üzerine çekilmiş ve Nazi Almanyası’na karşı propaganda amaçlı kullanılmıştır. Film, aynı zamanda 12. yüzyılda panslavist bir liderin varlığına da dikkat çekmektedir.

10.Potemkin Zırhlısı (1925) Dünya sinema tarihinin başyapıtlarından biri olan Potemkin Zırhlısı, Eisenstein’ın 1925 yılında çektiği bir devrim filmidir. Film, Rus-Japon Savaşı’ndan sonra zor koşullarda çalıştırılan ve kötü muamele gören gemi mürettebatının 1905 yılında çarlık rejimine karşı başlattığı isyanı anlatıyor. Film, kurgu ve açı teknikleriyle sinema diline yeni bir soluk getirmiş ve pek çok filme ilham kaynağı olmuştur. Filmde, Odessa merdivenlerindeki katliam sahnesi ise sinema tarihinin en unutulmaz anlarından biridir.