Dünya’nın ikiz kardeşi Venüs hakkında şaşırtan gerçekler

VENÜS, DÜNYA’NIN ‘İKİZ KARDEŞİ’ OLARAK ANILIYOR: Venüs ve Dünya, birbirlerine pek çok yönden gerçekten de ikiz kardeşler kadar benziyorlar. Boyutları çok benzer olan bu iki gezegen, kütle olarak da %85 oranında benzer durumdalar, Venüs Dünya'dan biraz daha hafif. Çap bakımından ise Venüs ve Dünya arasında yalnızca birkaç kilometre fark var. Ancak belki de en önemli nokta olarak; bu iki gezegenin atmosferleri birbirinden tamamen farklı. Dünya’nın atmosferi bize hayat verirken, Venüs’ün atmosferi ise çoğu zaman ‘cehenneme’ benzetiliyor. Ancak bizim için cehenneme benzeyen o ortamda başka canlılar bulunabilir.

VENÜS, UYDUSU OLMAYAN İKİ GÜNEŞ SİSTEMİ GEZEGENİNDEN BİRİ: Güneş Sistemi’nde yer alan gezegenlerin bilinen toplam 205 uydusu var. Ancak Merkür ve Venüs’ün bilinen bir uyduları yoktur. Bu iki gezegenin uydularının olmamasının sebebi ise Güneş’e olan yakınlıkları ve Güneş’in baskın kütle-çekim alanı. Bu kütle çekimi nedeniyle Venüs ve Merkür'den daha küçük olan cisimler, gezegenlerinin etrafında dönemeden yol oluyorlar.

VENÜS’TE GÜNEŞ BATIDAN DOĞUYOR: Venüs, Güneş Sistemi’ndeki diğer gezegenlerden farklı olarak batıdan doğuya doğru yani saat yönünde döner. Bilim insanları, Venüs’ün geçmişte diğer gezegenlerle aynı yönde döndüğünü düşünüyor. Bu yön değişikliğinin sebebinin ise bir asteroit ya da farklı bir gök cismi ile yaşanan bir çarpışma olabileceği düşünülüyor. Sonuç olarak Venüs’te Güneş, bizim tanımımızla batıdan doğuyor ve doğudan batıyor.

GÜNEŞ’İN ÖNÜNDEN GEÇİŞİ EN SON 2012 YILINDA GÖRÜLDÜ VE SONRAKİ GEÇİŞ 2117 YILINDA: Astronomlar, Venüs’ün Güneş’in önünden geçişini bilinen kaynaklara göre ilk olarak 4 Aralık 1639 tarihinde gözlemlediler. O tarihten bu yana bu konuda yapılan gözlemler, hem Venüs’ün bir atmosfere sahip olduğunu keşfetmemizi hem de Dünya ile Güneş arasındaki mesafeyi daha doğru ölçebilmemizi sağladı. Son olarak ise Venüs, 2012 yılında Güneş’in önünden geçti. Ancak bu manzarayı gözlemleyen hiçbir bilim insanı bir sonrakini muhtemelen göremeyecek çünkü bir sonraki geçiş 2117 yılında gerçekleşecek.

VENÜS’ÜN YÜZEYİNDEKİ SICAKLIK, KURŞUNU BİLE ERİTEBİLECEK KADAR YÜKSEK VE YAKLAŞIK 467 DERECE: Venüs, Güneş’e en yakın ikinci gezegen olmasına rağmen sistemimizin en sıcak gezegeni. Bunun sebebi ise Dünya üzerindeki sera etkisine benzer şekilde, gezegenin yoğun atmosferinin ısıyı içeride tutması. Ancak tabii ki bu etki Venüs’te çok daha fazla. Bu da gezegenin üzerindeki sıcaklıkların 467 dereceye kadar çıkabilmesine sebep oluyor. Ölçülen yüksek sıcaklıklar, Venüs ile ilgili araştırmalarımızın en büyük düşmanı çünkü gönderilen sondalar gezegenin yüzeyinde kısa süre hayatta kalabiliyor. Hal böyle olunca da Venüs yüzeyindeki araştırmalarımız hayli sınırlı oluyor.

VENÜS’ÜN ATMOSFERİNİN %96,5’İ KARBONDİOKSİTTEN OLUŞUYOR: Venüs’ün atmosferinin sık sık korkutucu ve hatta cehennemvari olarak anılmasının sebeplerinden biri olarak da karbondioksit miktarını gösterebiliriz. Bir kıyaslama ile daha kolay anlayabilmeniz için, Dünya’nın atmosferinin karbondioksit oranının %0,04 olduğunu söylemekte fayda var.

BİLİM İNSANLARI, VENÜS’Ü 60 YIL ÖNCESİNE KADAR TROPİK BİR CENNET OLARAK HAYAL EDİYORLARDI: Göğe her baktığımızda kolayca görebilsek de Venüs’ü çevreleyen yoğun sülfürik asit bulutları, gezegenin yüzeyini dışarıdan görmeyi imkansız hale getiriyordu. Bu sebeple bu gizemli ve parlak gezegenin yüzeyini bir türlü göremeyen bilim insanları, 1960’ların başına kadar Venüs’ü tropik bir cennet olarak hayal etmiş ve yaşanabilir bir gezegen olduğuna inanmışlar.

VENÜS’ÜN YÜZEYİNDE 1.000’DEN FAZLA AKTİF VOLKAN BULUNUYOR: Venüs, üzerinde 240 kilometreye kadar genişleyebilen ve kilometrelerce devam eden akıntılara sahip olan volkanlarla kaplı. Gezegenin üzerinde 5000 kilometreye kadar uzanan lav kanallarına sahip ve bu uzun lav kanallarının Güneş Sistemi’nde eşi benzeri yok.

VENÜS’TE BİR GÜN, BİR YILDAN FAZLA SÜRÜYOR: Venüs, Güneş etrafındaki bir tam turunu, 225 Dünya gününde tamamlar. Yani Dünya’da geçen 225 gün, Venüs’te bir yıl demek. Ancak gezegen kendi etrafındaki dönüşünü ise 243 günde tamamlar. En basit tanımıyla da Venüs’te bir gün, bir yıldan uzun demektir.

VENÜS TARİHTE UZUN YILLAR BOYUNCA İKİ FARKLI GÖK CİSMİ SANILDI VE İKİ FARKLI İSMİ VARDI: Venüs, Güneş doğmadan önce ve Güneş battıktan sonra gözlemlenebiliyor. Bu sebeple antik çağlarda, Güneş doğarken ve batarken görünen iki farklı gök cismi olarak anılıyordu. Günümüzde hala ‘Sabah Yıldızı’ ve ‘Akşam Yıldızı’ olarak anılması da aslında bu sebepten. Sonrasında Pisagor sayesinde bu iki cismin aslında aynı gök cismi olduğu anlaşıldı.

VENÜS’TE GERÇEKTEN YAŞAM OLABİLİR Mİ? Dünya dışında herhangi bir gezegende yaşam arayışı, bundan belki de on yıl önce durduğu yerden çok farklı bir noktada artık. Ayrıca ‘yaşam’ dendiğinde popüler algının aksine yalnızca bizim gibi akıllı varlıklar değil, mikro boyutta biyolojik varlıklar da tanımlanıyor. Dolayısıyla, pek çok gezegende olabileceği gibi, bizim henüz anlayamadığımız şekilde; zorlu olarak tanımladığımız bu koşullarda yaşayabilen bir organizma tabii ki olabilir. Venüs ile ilgili geçtiğimiz yıllarda da yapılan pek çok araştırmaya göre, Venüs üzerinde olası bir yaşam formunun ancak gezegenin atmosferinde barınabileceği söyleniyor. Yapılan son çalışmalar ile birlikte bu konudaki bilgiler mutlaka sürekli güncellenecektir, fakat şu an için buna kesin bir kanıt bulunmadığını belirtmekte fayda var.

VENÜS’TE YAŞAMIN VARLIĞINA DAİR ÖNEMLİ BİR İZ KEŞFEDİLDİ Kraliyet Astronomi Cemiyeti’nde görevli bilim insanları, Venüs gezegeninde yaşamın izi olarak bilinen bir molekülü keşfettiler. Gezegenin atmosferinde bulunduğu söylenen “fosfin” molekülü, olası bir yaşamın keşfinden önceki en somut kanıt olarak açıklandı.

VENÜS’ÜN YILLAR ÖNCE DÜNYA’YA BENZEDİĞİ İDDİA EDİLİYOR: Dünya’dan önce Güneş’e en yakın ikinci gezegen olan Venüs’ün, günümüzden 4,2 milyar yıl önce tıpkı Dünya gibi okyanuslara ve nehirlere sahip olduğu uzun yıllardır söyleniyor. Ancak bu bilimsel olarak kesin şekilde kanıtlanabilmiş değil. Nitekim Kraliyet Astronomi Cemiyeti’nden bilim insanları, Venüs’teki yaşama ilişkin önemli bir kanıt buldular. Manchester, Cornell ve MIT gibi pek çok önemli üniversitede görev yapan astronomların yaptıkları son gözlemlere göre Venüs atmosferinde “fosfin” adında bir molekül keşfedildi. Daha önce yapılan araştırmalar, fosfin molekülünün yaşam olmayan herhangi bir ortamda bulunamayacağı biliniyordu.

DÜNYA’DAKİ BAKTERİLERİN ÜRETTİĞİ FOSFİN MOLEKÜLÜ VENÜS’TE DE KEŞFEDİLDİ: Fosfin molekülü, bilim insanları tarafından yaşamın “ayak izi” ya da “parmak izi” olarak tanımlanan bir molekül. Sadece mikrobiyolojik ortamlarda oluşabilen fosfinin Venüs atmosferinde keşfedilmesi, gezegenin bulutlarında mikrobiyolojik yaşamın varlığına dair somut bir kanıt olarak öne sürülüyor. Kraliyet Astronomi Cemiyeti’nden bilim insanlarının açıklamalarına göre daha çok kanıt için Venüs’e bir aracı gönderilmeli, atmosferden alınan örnekler Dünya’da incelenmeli. Keşfe ilişkin bugün Nature dergisinde yayımlanan makale, gelecekte Venüs’e yönelik yapılacak araştırmaların seyrini değiştirebilir. Söz konusu keşif için bilim insanları Şili'nin Atamaca Çölü'ndeki ALMA ve Hawai'deki James Clark Maxwell teleskoplarını kullandılar.

VENÜS'ÜN ATMOSFERİNDE BULUNAN "FOSFİN" NEDİR? Biyolojik unsurlarla ile ilişkilendirilen maddelerden birisi olan fosfin, aslında aynı ismi taşıyan moleküllerin oluşturduğu bir gaz (En azından Dünya'daki normal koşullarda gaz olarak bulunuyor). -87 derecede kaynayan ve -133 derecede donan fosfin gazı tamamen renksiz ve balık ya da sarımsak gibi kokuyor. Evrim Ağacı'nın haberine göre fosfinin çok küçük miktarlarda solunması bile insanlar için ölümcül sonuçlar doğurabiliyor. Canlıların vücudundaki organik yapıların oksijensiz bir ortamda bozunması (çürümesi) sonucunda bakteriler tarafından üretilen fosfin gazı, laboratuvar ortamında da üretilebiliyor. Bakteriler fosfin gazını üretmek için fosfat minerallerini emiyor, hidrojen ekliyorlar ve ortaya fosfin molekülleri çıkıyor. Venüs'ün atmosferinde ise hiç oksijen bulunmuyor. Bu nedenle gezegenin atmosferindeki fosfin gazı, büyük ihtimalle bir tür mikroptan geliyor. Eğer bir mikroptan gelmiyorsa, gezegende bugüne kadar keşfedilmemiş bir fosfin kaynağı olabilir.

BUNDAN SONRA NE OLACAK? Bilim insanları, sadece bu keşfin devamını getirecek bir uzay aracının Venüs'e gönderilmesi gerektiğini söylediler. Söz konu araç, hangi uzay ajansı veya hangi şirket tarafından gönderilecek henüz kesin değil. Ancak yapılan keşif, uzay araştırmalarının seyrini değiştirebilir.