2023'te bilim insanlarının keşfettiği 10 şaşırtıcı bitki ve mantar

10-Güney Afrika’da yeni bir çivit mavisi bitkisi keşfedildi Güney Afrika’da bilim insanları, çivit mavisi pigmenti üreten yeni bir bitki türü keşfetti. Bitkinin adı “Indigofera abbottii” olarak belirlendi. Çivit mavisi, “Indigofera” familyasının üyeleri arasında yaygın olan bir renk maddesidir. Bu familyadan yaklaşık 750 bitki türü, kıyafetlerin boyanmasında kullanılan çivit mavisi boyasının yapımında kullanılmaktadır. Ancak, Afrika’da bulunan pek çok “Indigofera” türü, ya son derece zehirli ya da çiftlik hayvanları için çok lezzetli olduğu için tehlikededir. Bilim insanları, bu bitkilerin hangisinin hangisi olduğunu henüz tam olarak belirleyemedi. Bu yıl keşfedilen “Indigofera abbottii” de, yaşam alanının tarıma açılması nedeniyle yok olma riskiyle karşı karşıya. Bilim insanları, bu bitkinin korunması ve araştırılması için çalışmalar yürütüyor.

9-Nesli tükenme tehlikesinde olan menekşe Tayland’da keşfedilen yeni bir bitki türü, nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya. “Microchirita fuscifaucia” adı verilen bitki, küçük sarı çiçekleri ve koyu renkli boğazıyla dikkat çekiyor. Bitki, yerel halk tarafından “Yat neramit” olarak da biliniyor. “Microchirita” bitki ailesinin 47 türünden biri olan bu ender bitki, yalnızca iki korunmasız alanda bulunuyor. Bitkinin yaşam alanı, kireçtaşı kayaların oluşturduğu zorlu bir ortam. Bilim insanları, bu bitkinin korunması için çalışmalar yapmayı planlıyor.

8-Yer altında çiçek açan palmiye Borneo Adası’nda yaşayan yerel halkın bildiği ama bilim insanlarının yeni keşfettiği bir palmiye türü, yeraltında çiçek açıp meyve veren tek bitki olduğu ortaya çıktı. “Pinanga subterranea” adlı bu palmiye, aynı zamanda palmiye ailesinin (Arecaceae) yeraltında çiçek açan ilk üyesi. Bu olağanüstü özellik şimdiye kadar sadece bir orkide türü olan Rhizanthella’da görülmüştü. Bitkinin meyvesi, parlak kırmızı renkte ve tatlı bir lezzete sahip. Borneo’nun batısında yaşayan topluluklar, bu meyveyi yemek için yere kazıyorlar.

7-Antarktika’da yeni mantar türleri keşfedildi Bilim insanları, Antarktika’nın buzlu çölünde yaşayan likenlerin üzerinde üç yeni mantar türü tanımladı. Bu mantarlar, kıtanın bitki çeşitliliğine katkıda bulunuyor. Likenler, mantar, bakteri ve alglerin bir araya gelmesiyle oluşan karmaşık organizmalardır. Antarktika’da 400’den fazla liken türü bilinmektedir. Ancak bunların üzerinde yaşayan mantarların çoğu henüz tanımlanmamıştır. Yeni keşfedilen mantar türleri, Antarktika’nın kayalık bölgelerinde bulunan üç farklı liken türüne ait. Bu mantarlar, likenlerin büyümesine, renklenmesine ve beslenmesine yardımcı oluyor. Bilim insanları, bu keşfin, Antarktika’nın biyoçeşitliliğinin zenginliğini ve önemini gösterdiğini söylüyor. Ayrıca, bu mantarların, ilaç, gıda veya biyoyakıt gibi insanlık için faydalı olabilecek bileşikler içerip içermediğini araştırmayı planlıyorlar.

6-Yüksek sıcaklıklarda yaşayan yeni bir mantar türü Bilim insanları, yüksek sıcaklıkların hakim olduğu bölgelerde bulunan “Lichtheimia” adlı bir mantar grubunun yeni bir türünü keşfetti. Bu mantar, insanlarda ciddi enfeksiyonlara yol açabilen üç türden biri. “Lichtheimia” mantar grubu, altı farklı tür içeriyor. Bunlardan üçü, zayıflamış bağışıklık sistemine sahip kişilerde ölümcül olabilen mukormikozis adlı bir hastalığa neden oluyor. Yeni keşfedilen mantar türü, “Lichtheimia corymbifera” olarak adlandırılıyor. Bu mantar, diğer patojenik türlerden farklı olarak yüksek sıcaklıklara dayanabiliyor. Bu da küresel ısınmanın etkisiyle daha fazla bölgede görülebileceği anlamına geliyor. Bilim insanları, bu mantarın yayılmasını önlemek ve tedavi etmek için daha fazla araştırma yapılması gerektiğini söylüyor.

5-Angola’da yeraltında yaşayan iki yeni ağaç türü keşfedildi Bilim insanları, Angola’nın Kalahari kumlarında neredeyse tamamen yeraltında büyüyen iki yeni ağaç türü tanımladı. Bu ağaçlar, kıtanın bitki çeşitliliğine katkıda bulunuyor. Yeni keşfedilen ağaç türleri, farklı bitki familyalarına ait. Biri, “Baphia arenicola” olarak adlandırılıyor ve fasulyegiller familyasından geliyor. Bu ağaç, yüzeyde yalnızca beyaz çiçeklerini ve yapraklarını gösteriyor. İkincisi, “Adjanys Cochlospermum” olarak adlandırılıyor ve parlak sarı çiçeklere sahip. Bu ağaç, çevre ödülü kazanan Angolalı biyolog Adjany Costa’nın onuruna isimlendirildi. Bilim insanları, bu ağaçların yeraltında yaşamaya nasıl adapte olduklarını ve hangi ekolojik rolü oynadıklarını araştırmayı planlıyorlar. Ayrıca, bu ağaçların, ilaç, gıda veya diğer faydalı ürünler için potansiyel kaynaklar olup olmadığını da incelemek istiyorlar.

4-Madagaskar’da etobur bitkilere benzeyen yeni bir çiçek keşfedildi Bilim insanları, Madagaskar’da yapışkan tüyleri olan gizemli bir çiçek türü tanımladı. Bu çiçek, böcekleri yakalayıp yiyebilen etobur bitkilerle büyük bir benzerlik gösteriyor. “Crepidorhopalon droseroides” adlı bu çiçek, nane familyasına ait. Ancak ince tüylerinin üzerindeki yapışkan damlalar, “drosera” veya “sundew” adı verilen etobur bitki grubuna ait. Bu bitkiler, sümüksü salgılarını kullanarak böcekleri tuzağa düşürüp sindiriyor. Bilim insanları, bu çiçeğin de böcek yiyip yemediğini henüz bilmiyor. Bu nedenle, bu bitkinin nasıl evrimleştiğini ve hangi ekolojik işlevi yerine getirdiğini anlamak için daha fazla araştırma yapılması gerektiğini söylüyor

3-Avustralya’da Tütün Bitkilerinin Dokuz Yeni Türü Keşfedildi Avustralya, dünyanın en kurak bölgelerine ev sahipliği yapan bir kıta. Ancak bu kuraklık, tütün bitkilerinin de dahil olduğu “Nicotiana” familyasının üyelerini durduramıyor. Bu bitkiler, dünyanın dört bir yanına yayılmış durumda ve 90’ın üzerinde türü var. Bunların yarısından fazlası ise Avustralya’da yaşıyor. Bilim insanları, bu bitkilerin nasıl bu kadar zorlu koşullarda hayatta kaldığını araştırıyor. Bu araştırmalar, bitkilerin genetik, fizyolojik ve ekolojik özelliklerini ortaya çıkarıyor. Ayrıca, bu bitkilerin tütün üretimi ve ilaç geliştirme gibi alanlarda potansiyel kullanımlarını da belirliyor. 2023 yılında, bilim insanları “Nicotiana” familyasının dokuz yeni türünü tanımladı. Bu yeni türlerden biri olan “N. olens”, hoş kokulu çiçekleriyle dikkat çekiyor. Bu yeni keşifler, doğanın çeşitliliğini ve güzelliğini bir kez daha gözler önüne seriyor.

2-Sönmüş Yanardağın Zirvesinde Yeni Bir Orkide Türü Endonezya’nın Waigeo Adası’nda bir grup araştırmacı, 80 yıldır kayıp olduğu düşünülen mavi bir orkide türünü ararken, beklenmedik bir keşif yaptı. Sönmüş Nok Dağı’nın zirvesinde, parlak kırmızı çiçekleri olan yeni bir orkide türü buldular. Bu yeni tür, "Dendrobium lancilabium"un bir alt türü olarak tanımlandı ve adını Endonezya’nın başkan yardımcısının eşi Bayan Wury’den aldı. Bu yeni orkide, Kew Bahçeleri’nin 2023 yılında keşfedilen en ilgi çekici 10 yeni bitki ve mantar listesine girdi. Bu liste, doğanın çeşitliliğini ve güzelliğini gösteren, bilim insanlarının yaptığı önemli keşifleri içeriyor. Bu yeni orkide türü, “Nicotiana” familyasının dokuz yeni türüyle birlikte, sönmüş bir yanardağda “patlayıcı” bir keşif olarak nitelendirildi.

1-Madagaskar’da Nadir Bir Orkide Türü Keşfedildi Madagaskar’da botanikçi Johans Hermans tarafından yeni bir orkide türü keşfedildi. “Aeranthes bigibbum” adı verilen bu orkide, yalnızca bir doğa rezervinde yetişiyor. Bu rezerv, bir grup köylü tarafından korunuyor. Köylüler, aynı zamanda bölgede yaşayan ve çok ender görülen “Miğfer vangası” adlı kuşu da koruma altına almışlar. Bu kuşun çarpıcı mavi gagası, ziyaretçilerin ilgisini çekiyor. Ziyaretçiler, kuşu görmek için köylülere para ödüyorlar. Bu sayede köylüler, hem ormanı hem de orkideyi korumak için yeterli gelire sahip oluyorlar. Köylüler, eğer kuşun korunması olmasaydı, hem ormanın hem de orkidenin yok olacağını söylüyorlar.