Vizyon, gelecekle ilgili beklentilerin hesaplanabilmesi yeteneğine sahip olunmasıdır ve kişilerin gelecek üzerinde odaklanmalarına yardımcı olur. Vizyon oluşturma örgütsel başarı için zorunlu olup, liderlik davranışının oluşumuna etkili olan unsurlardan bir tanesidir. Bu bağlamda liderin örgüt içerisinde bir vizyona ihtiyacı vardır. Amaçve yön duygusu olmadan herkesi saran bir heyecan yaratmak zordur. Bu anlamda lider, vizyonu başkalarıyla paylaşmalı, onları inandırabilmeli ve ortak bir amaçiçin çaba göstermenin herkesin çıkarına olacağını göstermelidir.
Ortak vizyon, bir kurumun başarısı için en önemli unsurlardan biridir. Peki ortak vizyon nedir ve nasıl oluşturulur? Ortak vizyon, bir kurumda çalışanların ortak bir amaçetrafında birleşmesi ve bu amaca ulaşmak için çaba göstermesidir. Ortak vizyon oluşturmak için ise kişisel vizyonlar paylaşılmalı, herkesin katılımı sağlanmalı ve ortak değerler belirlenmelidir.
Ortak vizyonun önemi bu kadar büyükken, nasıl oluşturulur? İlk adım kişisel vizyonları belirlemektir. Bir kurumda çalışan her bir kişi, kendi hayallerini, ideallerini ve hedeflerini netleştirmeli ve bunları diğerleriyle paylaşmalıdır. Bu sayede kurumun ortaya koyduğu ortak ideale ne kadar yakın olduklarını görebilirler. Aynı zamanda diğer çalışanların vizyonlarını da anlayabilir ve saygı duyabilirler.
Ortak vizyon oluşturmanın bir diğer önemli noktası da herkesi kapsayıcı olmasıdır. Bu da şu anlama gelir: Oluşturulan ortak vizyon herkesin ulaşmak istediği bir durumu ifade etmeli ve herkesin katkısını değerlendirmelidir. Aksi takdirde herkes için ortak bir duygu oluşturmaz ve bütün çalışanlara ilham kaynağı olamaz. Bu nedenle ortak vizyon oluştururken hiyerarşik bir sisteme takılmadan herkesin fikrini almak ve ortak kararlar vermek gerekir.
Ortak vizyona sahip olan kurumlar daha başarılıdır. Bir araştırmaya göre, ortak vizyona sahip olan kurumların çalışan memnuniyeti yüzde seksen, müşteri sadakati yüzde yetmiş ve karlılık yüzde elli daha yüksektir. Ortak vizyonun faydalarını şöyle özetleyebiliriz: Ortak vizyon, bir kurumda çalışanların motivasyonunu, işbirliğini ve verimliliğini artırır. Aynı hedef etrafına kitlenmiş insanların başaramayacağı bir mesele yoktur. Ufku geniş olan insanlar, hedefleri yüce olan öğretmenler gündelik, ufak tefek sorunlarla boğuşmazlar. Çünkü onların kafalarının gerisinde hep idealleri vardır, asla pes etmezler. İşte bu yüzden diyorum ki, bir eğitim kurumu için en önemli güçaynı hedef etrafında buluşmuş öğretmen gücüdür. Bir kurumda bu güçolduktan sonra aşılamayacak hiçbir zorluk yoktur.
Örneğin, Finlandiya'da ve Singapur’da eğitim sisteminin başarısının arkasında ortak vizyon vardır. Finlandiya'da eğitimciler, öğrencilerin bireysel yeteneklerini geliştirmek ve topluma katkıda bulunmalarını sağlamak için ortak bir amaçetrafında birleşmişlerdir. Singapur'da da eğitimciler, öğrencilerin küresel rekabete hazırlanması ve ülkenin ekonomik kalkınmasına katkıda bulunması için ortak bir amaçetrafında birleşmişlerdir. Bu amaçlar doğrultusunda eğitim politikaları belirlenmiş, öğretmenlerin yetkinliği artırılmış ve öğrencilerin ihtiyaçlarına göre farklılaştırılmış, esnek bir müfredat oluşturulmuştur. Bu sayede Finlandiya'da ve Singapur’da eğitim kalitesi yüksek, eşitlik düzeyi yüksek ve öğrenci başarısı uluslararası düzeyde üst sıralardadır.
İyi eğitim sistemi olan ülkelerde şöyle bir ortak vizyon vardır: Tüm öğrencilere en iyi düzeyde eğitim olanakları verilmesi hedeflenir ve bu hedefleri gerçekleştirmek için düzenli olarak çalışmalar yapılarak eğitim standartları yüksek seviyeye çıkarılır. Bu ülkelerde eğitim sistemi sosyal adaleti sağlamaya yöneliktir. Eğitim hizmetleri herkese eşit şekilde sunulur ve herkesin eşit fırsatlara sahip olması hedeflenir.
Ülkemizde başarılı olmuş köklü okullar incelendiğinde onların da benzer bir ortak bir vizyon etrafında hareket ettikleri görülecektir.
Eğitimde başarılı olmuş ülkeler ve okullar incelendiğinde bu ülkelerin ve okulların ortak vizyonlarında şu özelliklerin bulunduğu görülecektir:
⦁ Eğitimi uzun dönemli bir yatırım olarak görüyorlar ve geleceğe yönelik politikalar belirliyorlar.
⦁ Eğitimi emek veren herkese eşit fırsat sağlayan bir sistem olarak tasarlıyorlar ve ayrımcı değerlerden kaçınıyorlar.
⦁ Eğitimi standartlardan taviz vermeden kişiselleştiriyorlar ve öğrencilerin bireysel yeteneklerini ve ihtiyaçlarını gözetiyorlar.
⦁ Eğitimi sadece akademik başarıya odaklanmayan, aynı zamanda sosyal, kültürel ve manevi gelişimi destekleyen bir süreçolarak kurguluyorlar.
⦁ Eğitimi, insanı merkeze konumlandıran, ahlak telakkisine dayalı ve evrensel bir zemine oturtan bir felsefe ile yürütüyorlar.
⦁ Eğitimde öğretmenlerin mesleki ve ekonomik koşullarının iyileştirilmesini politik öncelik haline getiriyorlar ve öğretmenlerin yetkinliğini artırıyorlar.
⦁ Eğitim sistemlerini stratejik planlarla yönetiyorlar ve sürekli iyileştirme ve yenilik yapmaya açık oluyorlar.
⦁ Eğitimde küresel rekabete hazırlanmak ve ülkenin ekonomik kalkınmasına katkıda bulunmak için ortak bir amaçetrafında birleşiyorlar.
⦁ Başarıyı asla rastlantısal görmüyorlar; çok iyi bir planlama ve uygulamanın sonucu olarak görüyorlar.
⦁ Başarının en önemli koşulu olarak etkili ve tutarlı liderliği görüyorlar.
Sonuçolarak, ortak vizyon, bir kurumun, bir okulun, bir ülkenin başarısı için hayati bir unsurdur. Ortak vizyon, çalışanların ortak bir amaçetrafında birleşmesini, motivasyonunu, işbirliğini ve verimliliğini artırır. Ortak vizyon oluşturmak için liderlerin vizyonlarını başkalarıyla paylaşması, onları inandırması ve ortak bir amaçiçin çaba göstermenin herkesin çıkarına olacağını göstermesi gerekir. Ortak vizyona sahip olan kurumlar, küresel rekabete hazırlanmak ve ülkenin ekonomik kalkınmasına katkıda bulunmak için gerekli olan yenilikçilik ve yaratıcılık kapasitesine sahiptirler.