Bir Hayrabolu sohbeti…

Abone Ol

Trakya`nın kadim ilçelerinden Hayrabolu`ya kültür, sanat ve irfana yönelik yapılmakta olan hizmetleri Hayrabolu Belediyesi Kültür Müdürü Semih Özkan ile müzakere ettik.

İbrahim Ethem Gören: Semih Bey sizi tanıyabilir miyiz?

Semih Özkan: 39 yaşındayım, evli ve bir erkek çocuğum var. Hayrabolu Belediyesi`nde 2006 yılından beri çalışmaktayım. Belediyede makam şoförlüğünden Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğü`ne kadar birçok birimde ve görevde başarıyla çalıştım. İşimi severek yapıyorum, mesai mefhumu gözetmeksizin çalışmalarımı sürdürüyorum.

Hayrabolu tarihiyle başlayalım söze;

Hayrabolu, Trakya nın en eski yerleşim birimlerinden biridir. Türkler tarafından ilk olarak 1357 yılında fethedilmişse de kısa bir süre sonra Roma İmparatorluğu nca geri alınmıştır. 1368 yılında Sultan I. Murad zamanında ikinci ve son olarak Roma İmparatorluğu ndan geri alınmıştır. Bu tarihten sonra Anadolu nun çeşitli bölgelerinden, özellikle Kayseri ve Sivas dolaylarından seçilen aileler Hayrabolu ve çevresine iskân edilmiştir.&nbsp

Rüzgârlı şehir Hayrabolu;

Eski adı Chariupolis tir (Hanri-polis Rüzgârlı şehir). Bugünkü adı ise ikinci fethinden sonra Hanripol Hayrı-bol olarak değiştirilmiştir ve günümüze 'Hayrabolu' olarak gelmiştir. Bulunan kıymetli tarihi eserlerden, tarih boyunca Makedon, Hun, Avar, Peçenek, Bulgar gibi milletlerin akınlarına uğradığı ve tarihte bu devletlerin bir yerleşim birimi olduğu belirlenmiştir. Türklerin fethine kadar en uzun süre Roma İmparatorluğu nun sınırlarında kalmıştır. Türklerin Trakya yı fethini sağlayan kuvvetlerin başında Yörükler gelmektedir. Orhan Bey den başlayarak Fatih Sultan Mehmed e kadar Osmanlı Padişahları Rumeli nin fethinde özellikle Yörük kuvvetlerini kullanmışlardır. Yörük kuvvetlerinin komutanları ve Yörüklerin Bey leri Tekirdağ, Hayrabolu ve Çorlu da otururdu.&nbsp

İstanbul un fethinden hemen önce bölgede Yörük Ocakları nın sayısının 419 a kadar ulaştığı Osmanlı Arşivleri nde mevcuttur. Fetih sonrası Anadolu dan aileler bölgeye iskân edilirken Hayrabolu bölgesine de çok sayıda Yörük boyları yerleştirilmiştir.&nbsp

Hayrabolu, evliyalar beldesi;

Hayrabolu ya Anadolu dan birçok evliya ve ahi de gelerek yerleşmiştir. İlçemizde türbesi bulunan Sarban-ı Ahmet, 1535 yılında Kanuni Sultan Süleyman ın fermanı ile Hayrabolu da dergâh açmıştır. Vefatından sonra kapanan bu dergâh 1888 yılında Sultan Abdülhamid in bir fermanı ile tekrar açılmış ve bir süre daha faaliyette kalmıştır.

Hayrabolu, Avrupa ya fetihlere giden Türk Ordusu nun uzun süre konaklama ve karargâh merkezlerinden biri olmuştur. Hayrabolu bölgesinde konaklayan ordu, hayvanların bakımlarını yapmış, askerlerini dinlendirmiş, hazırlıklarını son kez gözden geçirerek Balkanlara, Avrupa ya sefere gitmiştir.

İkinci kez fethinden sonra (1368) Hayrabolu, 1829 yılına kadar işgale uğramamış, savaş görmemiştir. 1829 ve 1878 yıllarında Rusların, I. Balkan savaşında Bulgarların (1912) ve son olarak I. Dünya Savaşı nda Yunanlıların işgaline uğramıştır. 1914 yılında Hayrabolu yu işgal edip az sayıdaki kuvvetlerini bölgeye yerleştirerek İstanbul a ilerleyen Yunanlılar Hayrabolu da ve birçok köyünde halktan masum insanları katletmiştirler. Yıllar süren çarpışmalardan sonra 14 Kasım 1922 tarihinde Yunan kuvvetleri Hayrabolu bölgesinden atılmıştır.&nbsp

Çelebi Sultan Mehmet Camii İstanbul`un fethinden önce inşa edilmiştir.

Çelebi Sultan Mehmet Cami: İstanbul un fethinden önce yapılmış (1419) ilçedeki tek camidir. Camiyi yaptıran Çelebi Sultan Mehmed, mimarı Mimar Hacı İvaz Paşa dır. 1875 te geniş çaplı bir onarımdan geçmiştir. 2001 yılında çatısı çöken cami, son olarak 2004 yılında onarımdan geçirilmiş ve 2005 yılının başında yeniden ibadete açılmıştır.&nbsp

Güzelce Hasan Bey Camii

Kayıtlarda 'Ulu Camii' ve 'Güzelce Hasan Bey Camii' olarak da geçmektedir. II. Bâyezid`ın damadı Güzelce Hasan Bey tarafından yaptırılmıştır. Yapımına 1486 yılında başlanmış 1499 yılında ibadete açılmıştır. Amerika Birleşik Devletleri nden bir üniversiteden (University of Southern California) heyet gelerek caminin mimarisi hakkında çalışmalar yapmışlar, akademik yayınlarında caminin özellikle ses ve günışığını alma sistemlerine hayran kalmışlardır.&nbsp

Çorumi Mustafa Bey Camii

Kayıtlarda 'Hasib Bey Camii' ve 'Kethüdazade Çorumlu Mustafa Bey Camii' olarak da geçmektedir. Çorumlu Mustafa Bey tarafından 1686 yılında yaptırılmaya başlanmış fakat ömrü yetmeyince Mehmet Hasib Bey tarafından tamamlanmıştır.&nbsp

Sarban-ı Ahmed Türbesi

Kanuni Sultan Süleyman ın Deve Kolları Kumandanı, şair, evliya Sarban-ı Ahmed in türbesi Kanuni nin fermanıyla 1527 yılında inşa edilmiş, zaman içinde restorasyondan geçirilmiştir.&nbsp

Hacılar Köprüsü

1859-1862 yılları arasında Eyalet Valisi Ahmet Ataullah tarafından yaptırıldığı sanılıyor. Tekirdağ yolu ve Hayrabolu deresi üzerinde inşa edilen ve yedi gözden oluşan müstesna bir köprüdür.&nbsp

Genel anlamda Hayrabolu`yu nasıl tanıtırsınız?

Bir ucundan, diğer ucuna, yürüyerek 20 dakikada gidilebilen, küçük bir yer. Ama, Tekirdağ limanına yakın olması nedeniyle, yakın zamanda birçok fabrikanın kurulduğu ve kurulması düşünülen, bunun sonucunda ekonomik hayatı yoğunlaşacak bir yer.

Özellikle, baştaki 'h' harfi çıkarılarak, yerlileri tarafından 'ayrabol' olarak okunur, söylenir ve şive edilir. Bölgenin en verimli toprakları, Hayrabolu ilçesi sınırları içinde, Ergene havzasında, Hayrabolu deresi vadisindedir. Hayrabolu deresinin oluşturduğu bu vadinin, güney yamacı daha diktir. Zaten, Hayrabolu deresi, ilçe merkezinden de geçiyor ve Ergene ırmağına dökülüyor. Bu topraklar üzerinde: ayçiçeği ve buğdaya dayalı, tarımsal faaliyetler sürdürülüyor. İklim durumu incelendiğinde, bölgede: Trakya geçiş ikliminin egemen olduğu görülür. Buna göre, kışlar oldukça yağışlı ve çok soğuk, yazlar ise az yağışlı ve sıcaktır.

Hayrabolu denildiğinde evvelemirde akla ne/neler geliyor?

Hayrabolu Tatlısı geliyor. Tekirdağ ili Hayrabolu ilçesinin Trakya şivesinde yer etmiş söylenişi olan Hayrabol ismiyle de bilinmekte ve Tekirdağ mutfağının önemli gastronomik değerlerinden biri olmuştur. 1972 yılında Hayrabolu da üretilmeye başlanan tatlı, ilk yıllarda 'Kadı Göbeği Tatlısı' olarak adlandırılsa da zaman içerisinde 'Hayrabolu Tatlısı' olarak anılmaya başlamıştır.&nbsp

Malzemelerini de konuşalım;

Hayrabolu Tatlısı nın ana malzemesi bölgedeki ovalarda beslenen inek sütünden yapılan taze, tuzsuz peynirdir. Tuzsuz peynirle birlikte tatlıda kullanılan yumurtalar köy yumurtasıdır ve un da yöre unlarından tercih edilir. Tatlı yapımında ayrıca irmik ve karbonat da kullanılır.&nbsp

Gastronomi dediniz. Başka hangi lezzetler var?

Hayrabolu Çerkezmüsellim PabuçKöftesi/Hayrabolu Çerkezmüsellim Köftesini de konuşalım. Köftenin ayırd edici özelliği, Hayrabolu ilçesinde yetiştirilen bir yaşını geçmemiş, özellikle fiğ ile beslenen holstein cinsi danaların etinin kullanılması ve köftenin pabuçşeklinde olmasıdır. Kıyma hazırlığında kullanılan dana etinin %50`si kaburga eti, %50`si kol ve boyun etinden olmalıdır. Çerkezmüsellim Köftesinin yapımında but etleri kullanılmaz. Etlerin yanı sıra kıymaya dananın yağlanma durumuna göre gerektiği kadar içyağ ilave edilir. Etlerin suyu tutması içinse bayat etmek ilave edilmelidir. Bununla birlikte 1 porsiyonda 4 adet olarak servis edilen köftelerin her birinin ağırlığı 50 gr. olmalıdır.

Hayrabolu`nun manevi önderlerinden Sarban Ahmed-i Veli (ks) hakkında neler biliyoruz? Hangi tarihlerde nasıl bir misyonla Hayrabolu`ya gelmiş, ne tür hizmetlerde bulunmuş?

Ahmed&icirc , Ahmed, Kaygusuz, Sârbân veya Şeyh Ahmed Sârbân adlarıyla bilinen Sârban Ahmed, Hayrabolu`da doğmuştur. Kanun&icirc Sultan Süleyman`ın 1533-1534 yılında çıktığı Irakeyn seferinde deveci başı olarak padişahın hizmetinde bulunduğu için Sarban Ahmed sanıyla tanınmıştır. Ordu, Karaman`da iken Bayram&icirc şeyhi P&icirc r Ali Aksarây&icirc ile görüşmüş ve ona bağlanmıştır. Şeyhinden icazet aldıktan sonra memleketine dönüp irşad faaliyetine başlamıştır. Hayrabolu`da on yedi yıl şeyhlik yapmıştır. 1545-1546 yılında vefat etmiştir.&nbsp Aynı yerde defnedilmiştir. Cezbe ve keramet sahibi bir zattır.&nbsp

Güçlü bir tasavvuf şairidir. Ahmed&icirc mahlasının yanında bazı şiirlerinde Kaygusuz mahlasını da kullanmıştır.&nbsp

Bayram&icirc Melâm&icirc leri`nden Sarı Abdullah Efendi, Sârbân Ahmed`in Irakeyn Seferi`ne sersârbân sıfatıyla katıldığını, P&icirc r Ali Aksarây&icirc `nin ondaki yeteneği keşfedip kendisine iltifat ettiğini, sefer dönüşü ordudan ayrılarak onun yanında kaldığını, seyrü sül&ucirc k döneminde Ahmed&icirc ve Kaygusuz mahlasıyla söylediği çok sayıda şiiri bulunduğunu kaydederek, 'Varımı ol dosta verdim hânümânım kalmadı/Cümlesinden el yudum pes dü cihânım kalmadı' beytiyle başlayan şiirini ve hanımıyla ilgili bir menkıbesini nakleder.&nbsp

P&icirc r Ali Aksarây&icirc `nin oğlu İsmâil Maş&ucirc k&icirc `nin idamının ardından Bayram&icirc Melâm&icirc leri`nin başına Sârbân Ahmed geçmiştir (Azamat 2009: 132). Bazı araştırmacılar tarafından şiirleri Dukakinzâde Ahmed Beğ ile karıştırılmıştır. Abdülbâki Gölpınarlı, 1932`de yayımladığı Kaygusuz Vize`li Alaeddin kitabı ile Melamilik ve Melamiler adlı eserinde ve Atsız Mecmuası nda Dukakinzâde Ahmed Beğ ile Şeyh Ahmed-i Sârbân Efendi`yi aynı kimse kabul etmiş, Vizeli Kaygusuz Şeyh Alâeddin Ali Efendi`nin, hocası Ahmed-i Sârbân Efendi için yazdığı şiirleri 'P&icirc ri Dukakinzâde Ahmed Beğ`e medhiyedir.' demiş (Gölpınarlı: 44) ancak sonradan bu görüşlerinde yanıldığını ve verdiği bilginin yanlış olduğunu kabul etmiştir (Yunus Emre: Hayatı: 297-298).&nbsp

Tasavvufi bir derinlik ile şiirler kaleme alan Ahmed Efendi divanında devlet büyüklerinden bahsetmemiş ve onlar için kasideler yazmamıştır. Manzumelerinde sanatlı ve süslü bir dilden kaçınmış, sadeliği tercih etmiştir. D&icirc vân ında Eski Anadolu Türkçesinin ses hususiyetleri görülür.

Hayrabolu Belediyesi`nde kültüre, sanata yönelik hangi hizmetler yapılmakta?

Pek çok hizmetimiz var. İlçe bütününe hizmet verecek kültürel, sanatsal, eğitsel, sportif ve sosyal faaliyet ve etkinlikler düzenlemek en başta gelen önceliğimizdir. Eğitim kurumları ile işbirliği yapmak, gençliğe yönelik seminer, sohbetler ve sempozyumlar düzenlemek, gezi vb. etkinliklerde bulunmak;

Halkı bilinçlendirici ve kişisel gelişime yönelik faaliyetler düzenlemek, Vatandaşların mesleki ilerlemelerini sağlamak için gerekli çalışmaları yapmak. Meslek edindirme ve el becerilerine yönelik faaliyetlerde bulunmak. Kent ve çevre bilincine yönelik faaliyetlerde bulunmak. Yurt içindeki ve yurtdışındaki belediyelerle gerektiğinde iyi niyet ve işbirliği protokollerini koordine etmek. Kardeş şehir (GÜ NGÖREN BELEDİYESİ&ndash BULGARİSTAN KARNOBAT ŞEHRİ) uygulamalarıyla ilgili iş ve işlemleri yürütmek. Farklı kültürlerin birbirini tanımasını temin etmek. Halklar arasında kardeşlik duygusunu geliştirecek etkinlikler düzenlemek. Toplumun birlik ve dayanışma duygusunu, moral gücünü ve yaşam sevincini artıran şenlik, festival, tiyatro, sinema, konser vb. etkinlikler yapmak. Özel gün ve haftalarda, günün anlam ve önemine uygun etkinlik ve organizasyonlar gerçekleştirmek. Belediye tarafından gerçekleştirilen ya da desteklenen kültürel ve sanatsal her türlü etkinliğin organizasyonunu gerçekleştirmek. Belediye tarafından yapılan tesis ve hizmetlerin açılış organizasyonlarını yapmak, yaptırmak. Her yaştan insanın sağlıklı ve zinde kalmasına katkı yapacak sosyal ve sportif etkinlikler düzenlemek. Amatör spor kulüplerine destek vermek, spor kulüpleri ile işbirliği yaparak spor organizasyonları düzenlemek. Yaz tatillerinde yaz spor okulu vb. etkinlikler düzenlemek, Bölgenin eğitim ve öğretim gören kimsesiz ve ihtiyaçsahibi ve öğrencilerine, eğitim yardımı yapılmasına yardımcı olmak. İlçe sınırları içerisinde ikamet eden, ihtiyaçsahibi oldukları belirlenen vatandaşlara yiyecek, giyecek, yakacak, kırtasiye ve ev eşyası yardımında bulunmak. Sosyal Belediyecilik kapsamında projeler yürütmek, (Evde Temizlik bakım, Hoş geldin bebek, Cenaze ziyaretleri lokum-gülsuyu, engelli hizmetleri). İlçe genelinde başarı göstermiş sporcu ve öğrencilerin ödüllendirilmesini sağlamak. İlçe bünyesindeki ihtiyaçsahibi kişilerin toplu nikâh törenleri ve toplu sünnet törenlerinin yapılması ve organizasyonlarının gerçekleştirilmesini temin etmek.

Hayrabolu Kültür Akademisi için büyükçe bir paragraf açalım; Burada hangi hizmetler veriliyor?

Kültür Akademimizde halkımıza sunduğumuz hizmetleri başlıklar halinde arz edeyim. Halkımıza bilgi, beceri veya meslek kazandırmaya ve ev ekonomilerine katkı sağlamaya yönelik kurslar düzenlemek. Hemşehrilerimize çağımızın bilimsel, teknolojik, ekonomik, toplumsal ve kültürel gelişimine uyum sağlamalarına yardımcı olacak eğitim imkânları hazırlamak. Kamu Kurum ve Kuruluşları, Ü niversiteler, Sivil Toplum Kuruluşları ve Özel Sektör ile işbirliğine giderek Sosyal Eğitim faaliyetleri düzenlemek ve işbirliklerini yürütmek. Çocukların ve gençlerin kültürel ve sanatsal alanlarda gelişimlerine katkıda bulunacak etkinlikler düzenlemek. (Gitar, piyano, satranç, drama, resim) Kadınlarımıza yönelik plates, takı tasarımı, karakalem ve din eğitimi kurslarımız var. Ayrıca bilgisayar İşletmenliği ve bilgisayar programcılığı kurslarımız da devam etmektedir. Halk Eğitim Müdürlüğü ile ortaklaşa meslek edindirme kurslarımız da devam etmektedir. Planlanan kurslarımız ise aşçılık, pastacılık, arıcılık, tiyatro, yabancı dil. Bahsettiğim branşlarda sınıfların durumuna göre kurslarımızın açılması planlanmaktadır.

Kültür gezilerinizi de konuşalım;

Ramazan`da Edirne gezisi; Osmanlı Devleti ne 92 yıl başkentlik yapmış olan serhat ilimiz Edirne çok önemli eserlere ev sahipliği yapmaktadır. Ecdadımızdan bize kalan bu eserlerimizi tanımamız bilgili ve öz güveni yüksek nesiller yetiştirebilmemiz bakımından da çok önemli.&nbsp

Edirne ilimiz Osmanlı Devleti nin siyasi, askeri ve kültürel mirasına ev sahipliği yapıyor. Kadınlarımıza yönelik yapılacak olan Edirne gezilerimiz Ramazan ayı süresince devam edecek.&nbsp

Çanakkale Gezisi 'SAKA HÜ SEYİNİN TORUNLARI ÇANAKKALEYE GİDİYOR' diyerek İlçemizde öğrenim gören lise öğrencilerimizi Çanakkale`ye götürdük/götürüyoruz. Çanakkale, ecdadımızın yediden yetmişe savaştığı, kanını döktüğü, canını feda ettiği ama vatanını terk etmediği vatan toprağıdır. Gençlerimizin bu tarih şuurunu yaşamaları için, o havayı teneffüs etmeleri için yarımadayı ziyaret etmelerini temin ediyoruz. Bu gezi ile öğrencilerimizin tarihimizi milli duygularla, yerinde görerek, hissederek öğrenmeleri, bir adım öte yaşamaları amaçlanıyor.

Ramazan-ı Şerif`in ilk günlerindeyiz. Belediye olarak Ramazan boyunca Hayrabolulara hangi hizmetleri götüreceksiniz?

Ramazan öncesi ilçemizde bulunan 61 camimizin halılarının yıkanması, dezenfekte çalışmalarının yapılması işine çok önem verdik. Halkımız ibadetlerini gönül rahatlığı ile yapabilir. Ayrıca talepler doğrultusunda cami bakım, onarım bahçe düzenlemesi gibi işleri de kendimize görev edindik. Ayrıca hayırsever vatandaşlarımız ile ihtiyaçsahiplerini buluşturarak erzak yardımında bulunuyoruz.

Hayrabolu Tatlısı geçtiğimiz yıl tüm süreçleri Trakya Kalkınma Ajansı tarafından yürütülen,&nbsp coğrafi işaret&nbsp başvurusu&nbsp Hayrabolu&nbsp Belediyesi tarafından yapılan&nbsp Hayrabolu Tatlısı&nbsp , 'mahreç&nbsp işareti' ile tescil almaya hak kazandı. Peynir tatlımızla da lisanımızı şenlendirelim;

Hayrabol Tatlısı;

Hayrabolu ilçesinin Trakya şivesinde yer etmiş söylenişi olan Hayrabol ismiyle yer verdiğimiz bu tatlı, Tekirdağ mutfağının en önemli kazanımlarından biridir. Hatta şerbetli tatlılar düşünüldüğünde bu tatlı için 'Trakya`nın Baklavası' tabirini kullananlar hayli çoktur. Bu tatlının günümüzdeki önemli ustalarından olan Sami KAYA babasının bu tatlıyı damaklarımızda yer eden lezzetiyle reçetelendirdiğini ve kıvamını bağladığını aktarır. Tatlının ilk adının Kadı Tatlısı olduğunu, babasının bu işi yapmak için Hayrabolu`ya gelişiyle, hele ki tatlının nâmının yürümesiyle babasının bu tatlıyı ilçenin adıyla sunmaya başladığını sözlerine ekler. Hayrabol Tatlısı; Civar yerleşimlerden Hayrabolu`ya iş için, pazar için gelenlerin çokça yediğini, dönüşlerinde 'Hayrabol`da bir tatlı yedik ki; ' diye anmaları sebebiyle bu adın iyiden iyiye yerleştiğini söylenmektedir.

Trakya`nın, Hayrabolu`nun bereketli topraklarında çiftçilik hizmetlerine değinmezsek olmaz. Çiftçilerimiz neler ekip neler kaldırıyor? Hayrabolu Ovası her zamanki gibi bereketli mi?

Bölgenin en verimli toprakları, Hayrabolu ilçesi sınırları içinde, Ergene havzasında, Hayrabolu deresi vadisindedir. Hayrabolu deresinin oluşturduğu bu vadinin, güney yamacı daha diktir. Zaten, Hayrabolu deresi, ilçe merkezinden de geçiyor ve Ergene ırmağına dökülüyor. Bu topraklar üzerinde: ayçiçeği, kanola, mısır, arpa, ve buğdaya dayalı, tarımsal faaliyetler sürdürülüyor.

Sizin ilave etmek istediğiniz hususlar nelerdir?

Belediye Başkanımız Dr. Osman İnan`ın liderliğinde Hayrabolu için gece gündüz demeden Sosyal ve Kültürel Belediyecilik çalışmalarımıza tüm hızıyla devam ediyoruz. Yaşadığımız Şehri Seviyoruz, Huzurlu ve Mutlu Kent olma yolunda ilçemize değer katan herkesle iş birliği içinde çalışmalarımızı sürdüreceğiz.&nbsp

İlginiz için teşekkür ediyorum.

İttifak Gazetesine bize yer verdikleri için sonsuz teşekkür eder, başarılar dileriz.&nbsp