Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası faizi 6.25 oranında artırarak yüzde 24`e çıkardı. Faiz daha önce yüzde 17.75 iken bankalar mudilerine yüzde 25`e kadar faiz uygulamaktaydı yeni kararla bu oranın yüzde 30`un üzerinde uygulanacağını düşünebiliriz.
Yeni karar sonrasında tasarruf sahibine yüzde 24-30 civarında bir faiz ödeyecek olan bankaların kendilerinden kredi çekenlerden talep edeceği faizin miktarı: O oran yüzde 40-50 civarında olacaktır. Bayram sonrası çeklerimizi ödemek için kredi kullanmak zorunda kalmıştık, yıllık yüzde 36`dan kullandık. Şimdi en az yıllık yüzde 50 bile kullanamayız.
Şimdi üniversiteden hocamız olan ekonomi dersimize giren rahmetli Güngör Uras Hocam bu konuyu hepimizin anlayacağı şekilde yazmış.
25.01.2017 tarihli Milliyet gazetesindeki yazısını burada aynen aktarıyorum:
Merkez Bankası faiz artırdı da... Acaba neden artırdı? Faiz artırınca ne olacak? Faiz artırımı kime yarayacak?
Ayşe Hanım Teyzem 'Kaçgündür Merkez Bankası faiz artırdı, artıracak tartışması sürüp gidiyor. Merkez Bankası faizi artırdı diye bundan sonra dolar ucuzlayacak mı? Enflasyon, pahalılık sona erecek mi? Piyasadaki durgunluk, işsizlik şikâyetleri bitecek mi? Anlat bakayım' diyor.
Merkez Bankası`nın artırdığı faiz, bankalara borçpara verirken bankalardan aldığı faiz. Bu faiz oranı dolaylı olarak bankaların mevduat faizlerini ve kredi faizlerini de etkiliyor ama... Bu faiz doğrudan, Hazine`nin borçkâğıtlarının faizini belirliyor.
Parasını faize yatıracaklar, faiz artsın ister. Borçlular, kredi kullanmak isteyenler faiz ucuzlasın ister.
Ekonomide talep daraldı. Talebin daralması sonucu para trafiği tıkandı. Borçlular, para ödemekte zorlanıyor. İşadamları çarkı döndürmek için para bulma arayışında. Faiz artınca borçluların, borçalmak için çırpınanların yükü artacak. Zor durumda olanlar daha da zorlanacak.
Faiz artışı mevduat faizinin de yükselmesine imkân verirse, birikimi olanların faiz geliri artacak. Faiz artışı sadece onları mutlu edecek.
Unutmayalım, faiz maliyetin önemli bir parçasıdır. Faiz artınca maliyetler, sonunda fiyatlar artar. Faiz artırımı enflasyonu yukarıya iter.
Artsın diyen kim?
İyi de faiz artsın, artsın diye, baskı yapanlar kimler?
Faiz artışını isteyenler 'uluslararası ve ulusal finans piyasasının oyuncuları.' Bunlar dışarıdan Türkiye`ye 'sıcak para' yollayanlar. İçeride 'sıcak para'ya takla attırarak faizden para kazananlar.
Uluslararası ve ulusal para piyasası oyuncuları diyorlar ki 'Türkiye`de Hazine kâğıtlarının faizi düşük. Bu kâğıtlar sıcak paraya yeterli getiri sağlamıyor. Merkez Bankası faizi artırınca, Hazine kâğıtlarının faizi de artacak. Hazine kâğıdına gün içinde takla attırarak faizden daha çok para kazanılabilecek. Faiz artsın ki faizden para kazanmak için Türkiye`ye gelen para miktarı artsın...
Merkez Bankası 'sıcak paracı'ların ekmeğine yağ sürmek için faizi neden artırıyor?
Çünkü 'sıcak paracı'ların elinde 'elma şekeri' var. Onlar gördüler ki Türkiye`nin sorunları nedeniyle ülkeye döviz girişi yavaşladı. Arz talebi karşılayamıyor. Ü stelik talep gereksiz yere artıyor. Hemen elma şekerini uzattılar. Diyorlar ki 'Merkez Bankası faizi yükseltsin. Hazine kâğıtlarının faizi artsın... Bakınız Türkiye`ye sıcak para` girişi nasıl artar. Faizin cazibesinde oluk oluk para girişi başlayınca`,doların fiyatı 3.50 TL`ye kadar bile iner. Türkiye`nin döviz sorunu şıppp diye biter.'
Artınca ne olacak?
Merkez Bankası`nda faiz çok. 1 haftalık repo faizi %8.0. Bankalara gecelik borçverme faizi %7.25 ile %8.50 idi. Şimdi artırıldı. Faiz koridorunun tavanı %9.25 oldu.
Merkez Bankası sıkışan bankalara geçlikidite penceresinden %10 faizle para veriyordu. Bu faiz oranı da %11 oldu.
Görüldüğü gibi faiz oranı bol. Seçseçuygula... Merkez Bankası biraz ondan biraz bundan bankalara %8.5 -%9.0 faizle para veriyor ama...
Dananın kuyruğu Hazine`nin borçlanma faizine bağlı. Hazine yüzde kaçfaizle borçlanacak?
Bütün bunlar Merkez Bankası ile 'uluslararası ve ulusal para piyasası oyuncuları' arasındaki şutlaşma, paslaşma sonucu atılan golün hikâyesi.
Ayşe Hanım Teyzemi ilgilendiren şu: Faiz artınca dolar bollaşacak mı, fiyatı düşecek mi? Faiz artırılınca ekonomideki tıkanıklık açılacak mı, piyasalar canlanacak mı?
Cevap: (Maalesef) Hayır... Ekonomide işler o kadar karıştı ki Merkez Bankası`nın faizi indirerek bindirerek ekonominin gidişini iyileştirme gücü kalmadı. Faiz inip, binince doların fiyatı azıcık iyileşir, kötüleşir. Ama enflasyon artar. Ekonomide yatırımcının, üreticinin, tüketicinin yükü artar.
Ayşe Hanım Teyzem dinledi, dinledi... 'Sen de Merkez Bankası`nı kötülemekten bıkmadın... Du bakalım n`olacak? Ü çbeş gün bekle...' diyerek uzaklaştı.
Yukarıdaki yazı 2017 yılı başında idi. Şimdi de 2017 yılı yazısına tarih 14.12.2017, yine çare olarak faiz arttırılmasının çare olmayacağını yazıyor.
'Son zamanlarda gerçekten bir 'faiz lobisi' oluştu. Öyle bir hava yaratılıyor ki 'Türk ekonomisinin geleceği, faizin yükseltilmesine bağlı. Faiz yükseltilmezse, ekonomi batar.'
O nedenle 'faiz lobisi' bugün TCMB`nin faizi yükseltmesini bekliyor. Beklemenin de ötesinde... Faizinin yükseltileceğinden emin... Bütün hesaplar faizin yükseltileceği üzerine kurulmuş durumda.
Bana soran yok ama... Ben olsam 'faizi yükseltmem.' Eğer Türk ekonomisi TCMB faiz yükseltmezse batacak kadar kötü durumdaysa, batsın da kurtulalım.'