Bu yazımda Haliçin her iki tarafından da görülebilen okul, kırmızı rengi ve kubbeli mimari yapısı ile hemen göze çarpan bir tarihi binadan bahsedeceğim.
Bu bina, 1454 yılında Fener semtinde kurulan tarihin en eski ve en köklü okullarından biri olan Fener Rum Ortaokulu ve Lisesi binasıdır.
Fener sırtlarındaki hakim bir tepede konumlanan, geniş ve yüksek cephesi, kırmızı tuğlaları ve ortasındaki kubbeli kalın bir kulesiyle bölgenin en görkemli binasıdır. Okul, gerek bu ihtişamlı görüntüsünden, gerekse mimarisinden dolayı sıkça Fener Rum Patrikhanesi binası zannediliyor.
Okulun bugünkü binası, on dokuzuncu yüzyılın en önemli mimarlarından biri olan ve Fener Rum Lisesi mezunları arasında bulunan mimar Dimadis tarafından 1881 de inşa edildi.
Binada kullanılan malzemelerinden çoğu Marsilya dan getirilirken Avrupa nın çeşitli ülkelerinde özellikle İtalya ve İspanya da da şatolar yapan Dimadis, bu binanın inşaatını beş senede tamamlayabildi.
Sancaklar Yokuşu nda bulunan okul, Fransa dan getirtilen kırmızı tuğlalardan yaptırıldığı için halk arasında 'Kırmızı Okul' diye de anılıyor.
İstanbul un fethinden sonra Bizans ın yönetici sınıfı ve tüccarları kenti terk ederek Ege adaları, İtalya ve Fransa ya sığınırken Fatih Sultan Mehmet in İstanbullu Ortodoksları kente geri çağırmasıyla, Ortodoksların gruplar halinde dönüşleri başladı.
Birçok Rum da okulda eğitim görmeye devam etti. Yüzyıllar içinde adı, 'Patrikhane Akademisi' ya da 'Rum Mekteb-i Kebiri' olarak anılan bu eğitim kurumuna Osmanlı geniş olanaklar sağladı. Osmanlı İmparatorluğu nun en yüksek mevkilerinde görev almış pek çok baştercüman, Rum, Eflak ve Boğdan beyleri, patrik ve yüksek din görevlileri, bu okuldan yetişti.
1861`den sonra klasik eğitim veren bir liseye dönüşen eğitim kurumu, günümüze kadar ulaşan binasına 1881`de taşındı. Mimar Dimadis tarafından inşa edilen okula 1903`te ilkokul öğretmeni yetiştirmek amacıyla yeni bölümler eklendi.
Okulu 1856 yılına kadar Patrikhane tarafından seçilen beş metropolitten oluşan bir kurul yönetiyordu. Lozan Antlaşması`ndan sonra metropolit yönetim kurulundan çekilmesiyle kurul bugün de olduğu gibi tamamen sivil üyelerden teşekkür etmeye başladı.
Haliçkıyısında yer alan en ihtişamlı yapılardan biri olan okul, Cumhuriyet`in ilanından sonra Fener Rum Erkek Lisesi adını aldı. Okulun karma olmasından sonra ise bitişik sokakta eğitim alan kız öğrenciler de aynı binaya taşındı.