Son yüzyılın en önemli Müslüman düşünür ve bilge devlet adamlarından birisi olan Aliya İzzetbegoviç'in başyapıtı kabul edilen, Doğu Batı Arasında İslam, bilgi birikiminin derin tefekkür gücüyle birleşmesi ile geniş bir bakış açısı sunuyor. Kitap iki kısımdan oluşuyor; ilk kısımda en geniş anlamıyla din meselesi üzerinde durulmaktadır. İkinci kısımda ise, İslam'ın bir boyutu olan iki kutupluluğa yer verilmektedir.
''Tıpkı sanatsal bir resmin bir miktar boyaya, bir şiirin metnindeki söz dizimine indirgenemeyeceği gibi insanın da biyolojiye indirgenmesi mümkün değildir. Bizler, özüne dair hiçbir şey söylemeden de Goethe'nin bir şiirinin olağanüstü, bilimsel ve isabetli gramatik, dil bilimsel değerlendirmesini ya da imlâ tahlilini yapabiliriz. Bu, bir dilin sözlüğü ile o dilde yazılmış bir şiir arasındaki fark gibidir. Sözlük doğrudur, fakat bir anlamı yoktur. Şiirin ise bir anlamı ve erişilmez bie özü vardır. Aynı şekilde fosiller, antropoloji, morfoloji, fizyoloji de, onun dış, tesadüfi, mekanik, manasız yönü haricinde, aslında insandan bahsetmez. Bu misalde insan, bir resmin, mabedin ya da şiirin yapıldığı kendisinden müteşekkil olduğu değil; resmin, mabedin ve şiirin ta kendisidir. İnsan, tüm bilimlerin toplanarak, hakkında söyleyebileceği he şeyin üstündedir. ''
Kitabın ilk kısmı; Öncüllerin İncelenmesi ana başlığı altında, ''Evrim ve Yaratılış, Kültür ve Medeniyet, Sanat Fenomeni, Ahlâk, Kültür ve Tarih, Dram ve Ütopya'' alt konu başlıkları olmak üzere, 6 bölümden oluşuyor. İkinci kısım; İslam- İki Kutuplu Birlik ana başlığı altında, '' Hz. Musa- Hz. İsa- Hz. Muhammed, İslam ve Din, Hukukun İslami Doğası, Saf Din ve Saf Materyalizmin İmkânsızlığına Dair Fikirler ve Gerçeklik, İslam Dışındaki ''Üçüncü Yol'' alt konu başlıkları ile nihayetleniyor.
Felsefe, sanat ve sosyoloji disiplinlerinin kültürel öznelerle etkileşimlerini temel alan bir düşünce sistematiği inşa eden Aliya İzzetbegoviç'in entelektüel bakış açısını anlamak imkânı sunuyor. Felsefi sosyolojik disiplinlerden, filozof ve çeşitli akımların öncülerine kadar bilgiler paylaşıp kıyaslama yapmada, Müslüman bireylerinin zihin karmaşıklığını giderme konusunda rehberlik yapıyor. Doğu'da ve Batı'da modern dünyanın karanlık yanlarını ancak İslam'ın ışığı ile aydınlatmanın mümkün olduğuna dikkat çeken kitapta, İslam'ın bütün güzelliklerini gösterip aydınlanma arayışında olanlara ulaştırmaya çalışıyor. Aliya İzzetbegoviç'in kendi örnek yaşamının bir ürünü olduğu aşikârdır.
''İslam, adını kanunlarından, emir ve yasaklardan, talep ettiği bedensel ve ruhsal çabadan değil, tüm bunları kapsayan ve aynı zamanda aşan, bir marifet anından, ruhun zaman ile ölçüşme kuvvetinden, bir mevcudiyetin sunabileceği her şeye tahammül etme dirayetinden, tek kelime ile teslimiyet hakikatinden almıştır.
Ey teslimiyet, senin adın İslam'dır!''
Doğu Batı Arasında İslam kitabı, Ketebe Yayınları, 400 sayfa. (HABER MERKEZİ)
