Prof. Dr. Faruk Taşkale ile ‘Sanatın 10 Hali Geleneksel Türk Sanatları Yarışması’ndan mülhem bir sohbet…

Balıkesir Büyükşehir Belediyesi ile Balıkesir Kent Konseyi geleneksel Türk sanatlarının gelişimine ve tanıtımına katkı sağlamak, sanat bilincini yaygınlaştırarak üretimini desteklemek amacıyla birincisini 2021 yılında düzenlediği ‘Sanatın On Hali’ serlevhalı Geleneksel Türk Sanatları Yarışması`nın ikincisini tertip ediyor.

Geleneksel sanatlarımızdan Hüsn-i Hat, Tezhip, Minyatür, Çini, Katı`, Kalemişi ile yöresel sanat ve zanaat dallarından Geleneksel Keçe Yapımı, Balıkesir Pullusu, Gönen İğne Oyası ve Sındırgı Yağcıbedir Halısı olmak üzere iki farklı kategoride, 10 dalda düzenlenen yarışmaya Mimarsinan Güzel Sanatlar Ü niversitesi Geleneksel Türk Sanatları Bölüm Başkanı, Prof. Dr. Faruk Taşkale ile birlikte nazar ettik.&nbsp

Prof. Dr. Faruk Taşkale

İbrahim Ethem Gören: Faruk Hocam öncelikle mülakatımıza gösterdiğiniz nazik ilgi için teşekkür ediyorum. Kelâma, geçtiğimiz yıla ‘Sanatın On Hali-i“ne nazar ederek başlayalım; ‘Sanatın On Hali-i“nden hatıralarda neler kaldı?

Prof. Dr. Faruk Taşkale: Balıkesir Büyük Şehir Belediyesi`nin tahsis ettiği otobüsle 14 Ekim Cuma akşamı Balıkesir`e ulaştık. Araçta değerli hocalarımızla yapılan sohbetler Balıkesir yolunu adeta yarım saate düşürdü. Ertesi gün eser değerlendirme süreci bir festival havasında geçti. Organizasyon kusursuzdu. Cumartesi günü sabah saat 09:00`da başlayan eser değerlendirme işlemi 13:00`da sona erdi.&nbsp

MSGSÜ Seçici Kurul

Kurul`da kimler vardı?

Değerlendirme kurulunda kendi dallarında yol gösteren, sanata ışık tutan değerli hocalarımız değerlendirmeyi titiz ve adilane bir şekilde tam tam bir mutabakat ile yaptı. Balıkesir Kent Konseyi değerlendirmeyi yapan Hocalarımıza birer plaket takdim etti. Neşe içerisinde geçen öğlen yemeğini takiben Değerlendirmenin yapıldığı Avlu Kongre ve Kültür Merkezi`nde Kuvâ-yi Milliye şehrimiz Balıkesir`in tarihi, sanatsal ve coğrafi özelliklerini anlatan fotoğraf yarışmasında dereceye giren eserlerin sergisine ve ödül törenine katıldık. Dereceye giren eserlerin plaketlerini Sanatın On Hali yarışmasının seçici kurul üyeleri takdim etti. Balıkesir Folklor ekibinin zeybek gösterisi eşliğinde gerçekleşen gala yemeğinden sonra saatlerce süren sanat sohbetleri çok faydalı oldu. Ertesi gün Prof. Dr. Abdullah Soykan eşliğinde muhteşem bir Ayvalık gezisi yapıldı. Akşamüzeri Balıkesir Kent Konseyi tarafından takdim edilen Balıkesir yöremize ait hediyeler ile Belediyenin tahsis ettiği otobüs ile unutulmaz paylaşım ve anılarla İstanbul`a döndük.&nbsp

Sanatçıların/sanatkâr adaylarının yarışmaya gösterdikleri ilgiyi de konuşalım;

Genel olarak yarışmaya yollanan eserler özenle hazırlanmıştı. Az ve öz, nitelikli eserler değerlendirmede zorluk çıkarmadı. Türkiye`de geleneksel sanatlar konusunda yapılan yarışmaların aynı döneme denk gelmesi haliyle yarışmalara katılım sayısını etkilemektedir.&nbsp

İki farklı kategoride düzenlenmekte olan yarışmanın geleneksel bölümünde geçtiğimiz yıl hüsn-i hat, tezhip, minyatür, çini,&nbsp ve ebru varken bu yıl sürece kalemişi ve katı` nın da dâhil edildiğini, ebrunun bu yıl yarışmaya dâhil edilmediğini görüyoruz. Bu tercihe dair neler söylemek istersiniz?

Ebru ve kırk yama yerine kalemişi ve katı` sanatının dâhil edilmesi gelen yoğun istek üzerine gerçekleşti. `Sanatın On Hali“ ismini de bozmamak ve dalları on sayısında tutmak için zaman zaman bazı dalları arasında dönüşüm yapabiliriz.&nbsp

Başkanlığını yaptığınız seçici kurulda kimler yer alıyor?

Seçici Kurul kendi dallarında öncülük eden, ışık tutan değerli profesör, doçent, dr. öğretim üyesi, arş. görevlisi ve sanatçı hocalarımızdan oluşmakta olup her dalda üçjüri olmak üzere toplam 33 kişiden oluşmaktadır.

14 Ekim Cuma günü Seçici Kurul olarak Balıkesir`deydiniz. Katılım nasıl gerçekleşti? Eserleri nasıl buldunuz?&nbsp

Eserler en son 29 Eylül`de teslim edildikten sonra, yollanan ve bizzat teslim edilen eserler yetkililerce itinayla açılıp sınıflandırıldı. Biz değerlendirmenin yapılacağı salona ulaştığımızda her dal kendi alanında değerlendirmeye hazır bir şekilde yerleştirilmişti. Değerlendirmenin nasıl yapılacağı ile ilgili bilgilendirmeden sonra eserler kendi içlerinde sınıflandırıldı. Şartnameye uymayan eserler değerlendirme dışında tutuldu. Eserler tasarım, renk, işçilik, konuya hâkimiyet, özgünlük gibi konular açısından değerlendirildi. Seçici kurulun uyum içerinde değerlendirmeyi yapması takdire şâyandı.&nbsp

Eser sayılarını da konuşalım;

Eser sayısı az ve özdü. En fazla eser sayısı 45 eserle hüsn-i hat dalında, en az eser ise 6 eser ile minyatür dalındaydı. Bu da minyatür konusunun ezberlenen padişah figürleri, Galata Kulesi, Kız Kulesi, Ayasofya Camisi gibi mimari yapılar dışında hikâyesi olan eser tasarımı konusunda yetersiz olduğumuzu göstermektedir. Zira minyatür konusu ‘Milli mücadelenin 100. yılında Kuva-yı Milliye dönemi ve ruhu’ydu. Sosyal medyada konunun zor olduğu için katılımın az olduğunun belirtilmesi bu gerçeği ortaya koymaktadır. Oysaki konu son derece ilgi çekiciydi ve katılımda rekor kırılması beklenirdi sanatçı ve sanatçı adaylarından. Bu da minyatür sanatının bulunduğu konum açısından son derece üzücü bir durumdur. Aynı konunun keçe dalında özenle ele alınması da dikkat çekiciydi.

Tüm Sanatlar Seçici Kurul

Yarışmanın bundan sonraki takvimini de konuşalım;

17 Ekimden itibaren, 26 Ekim 2022`de yapılacak sergi açılışı ve ödül töreni için hiçvakit kaybetmeden çalışmaları başlattık. İnşallah Avlu Kongre ve Kültür Merkezi`nde gerçekleşecek ödül töreninde yarışmada yer alan dallar ile ilgili makaleleri ve dereceye giren eserleri ihtiva eden kataloğumuz da sanatseverlere takdim edilecek. Dereceye giren eserlerin fotoğraf çekimlerine ivedilikle başlandı.

Balıkesir Kent Konseyi YÖK marifetiyle ülkemiz genelindeki üniversitelere ulaşarak yarışma sürecinden tüm üniversiteleri haberdar etti. Yarışma sürecine öğretim üyelerinin ve öğrencilerin dâhil olması projeye ne türden ilave katma değerler üretecek?

Etkinliğin içeriği ve takviminin duyurusu yeterince yapıldı diye düşünüyorum. Ayrıca sosyal medya hesaplarımızda yarışma takvimini ve sürecini ihtiva eden paylaşımları sık sık yaptık. Ancak hocaların öğrencilerini farklı şekilde yönlendirmeleri tüm yarışmalara olan katılımları etkimekte olup teslim tarihlerinin uzatılmasına neden olmaktadır.&nbsp

Geleneksel sanatlar ile uğraşan sanatçıların yüklüce bir bütçe ve mesai harcanarak yapılan bu etkinliklere daha fazla itibar etmeleri ve desteklemeleri gerekir diye düşünüyorum. Bu sanatın gelişimi ve yaygınlaşması için zorunludur. Ayrıca sanatçıların farklı ve güncel tasarımlar yaparak uğraştıkları sanatları daha işlevsel hale getirmeleri gerekir. Hocalarımızın da bu konuda öğrencilerini motive edip yönlendirmeleri gerekir diye düşünüyorum.

Prof. Dr. Faruk Taşkale ve Dr. Atilla Turgut

Yarışma netice itibarıyla bir Anadolu şehrinde düzenleniyor. Yarışmanın Balıkesir ve bölgesi için önemine de değinelim; &nbsp

Güzel Balıkesir`imiz önemli bir turizm ve gastronomi merkezidir. Aynı zamanda Kuvâ-yi&nbsp Milliye şehrimiz olarak da bilinir. BBB Balıkesir Kent Konseyinin tüm sanat dallarında yaptığı başarı etkinlikler Balıkesir`imizin bir kültür ve sanat merkezi olmasına da ve bu açıdan da bilinmesine neden olmuştur. Yarışma organizasyonunda baştan sona yapılan titiz ve kusursuz çalışma bu gerçeği gözler önüne sermektedir.&nbsp

Geleneksel sanatlarımız İstanbul`da olduğu gibi Anadolu`da da üniversiteler, yerel yönetimler, STK`lar ve ehil hocalar eliyle yeni eserler ve isimler kazandırıyor. Yarışmalar bu sürece nasıl ve ne kadar katkı sağlıyor?

Genelde sanat özelde geleneksel sanatlar konusunda yapılan bu tarz nitelikli etkinlikler sanatçıları/sanatçı adaylarını&nbsp motive etmekte ve kendilerini tasarım konusunda zorlamalarına neden olmaktadır. Zira bu tarz yarışmalarda daha iyisini yapma ve öne geçme dürtüsü vardır. Bu tarz etkinlikle yarışmalar, sergiler, sanatçıların maddi ve manevi olarak desteklenmeleri sanatın tekamülü ve ilginin artması açısından son derece önemlidir.

Geleneksel sanatlarla yöresel sanat ve zanaatların bir çatı altında toplanmasının sanat, zanaat ve sanatçılar/zanaatkârlar için üreteceği sinerjiye de nazar edelim;

Sanat ve zanaat içiçedir. Birbirini tamamlayan iki unsurdur. İkiz kardeş gibi. Sanatın her dalında eser üretmek için birtakım araçve gereçlere ihtiyaçvardır. Bu araçve gereçleri üretenler de zanaatkârlardır. Ayrıca malzeme ne olursa olsun tasarımı olan, bir hikâyeyi anlatan, duygu ve düşünce aktarımını sağlayan çalışmalar sanat eserine doğru evrilmiş eserlerdir. Bu eserler adı ne olursa olsun bir kültürü yansıtan birikimlerin ve edinimlerin ürünleridir.

Sizin ilave etmek istediğiniz hususlar nelerdir?

Sanat dalı ne olursa olsun kurumların sanata ve sanatçıya değer vermeleri ve katkıda bulunmaları son derece önemlidir. Belediyelerin halklarına hizmet etmeleri zaten zorunlu görevleridir. Ama kültür ve sanatı çeşitli etkinlilerle desteklemeleri insana yapılan en önemli yatırımlardır diye düşünüyorum. Bu bağlamda Balıkesir Büyükşehir Belediyesi`ni ve Balıkesir Kent Konsey`ni ayakta alkışlıyorum. Özellikle `Sanatın On Hali“ yarışmasını himâye eden Balıkesir Belediye Başkanı Yücel YILMAZ“a, bu kusursuz etkinliği düzenleyen, ev sahipliği yapan ve bizzat süreci takip eden Karesi Kent Konseyi Başkanı Mürsel SABANCI`ya, tecrübeleriyle bizi yönlendiren Kent Konseyi Genel Sekreteri Mürşit CANBULAT`a, etkinliğin her alanında yanımızda olan, yarışmanın kusursuz olması için özveriyle çalışan sevgili Nursel SÜ ZANER KILIÇ`a, emeği geçen tüm yetkililere ve yarışmaya değer katan Seçici Kurula şükranlarımı sunuyorum. Ayrıca yarışmaya eser gönderen tüm sanatçılarımıza teşekkür ediyor, dereceye giren sanatçılarımızı&nbsp tebrik ediyor başarılarının devamını diliyorum.&nbsp

Bir Balıkesir Klasiği Sanatın 10 Hali-II

Son olarak eklemek istediğiniz bir şey var mı?

Dereceye giren eserlerin geçtiğimiz senelerde restorasyonu yapılmış,&nbsp üçkatlı, müzeyi andıran Balıkesir Sanat Galerisi`nde sergilendiğini görmek beni son derece mutlu etti. Bu, Balıkesir Kent Konseyi`nin yarışmanın ötesinde sanata kattığı değerin bir göstergesidir. Bu uygulamanın geleneksel sanatlar yarışması yapan tüm kurumlarımıza örnek olmasını diliyorum. Böylece sanatseverler yarışmalarda dereceye giren eserleri yakından görme imkânı bulacaklardır.

İlginiz için teşekkür ediyorum.

Ben de öz sanatlarımıza kattığınız değerden dolayı size teşekkür ediyorum Ethem Bey. İyi ki varsınız!

BALIKESİR KENT KONSEYİ GELENEKSEL SANATLAR YARIŞMASI DEĞERLENDİRME KURULU

ETKİNLİK BAŞKANI&nbsp

Prof. Dr. Faruk TAŞKALE

TEZHİP DALI

Doç. Dr. Gülnur DURAN&nbsp
Dr. Öğr. Ü yesi Atilla TURGUT
Arş. Gör. Betül GÜ NDÜ Z

HAT DALI

Dr. Öğr. Ü yesi Hüseyin GÜ NDÜ Z
Fuat BAŞER
Prof. Dr. Fatih ÖZKAFA

ÇİNİ DALI

Mehmet GÜ RSOY
Doç. Dr. Timur BİLİR
Dr. Öğr. Ü yesi Başak ÇORAKLI

MİNYATÜ R ANASANAT DALI

Prof. Dr. Münevver Ü ÇER
Doç. Dr. Şehnaz BİÇER
Öğr. Gör. Hüsna KILIÇ

KEÇE DALI

Doç. Dr. Naime Didem ÖZ
Dr. Öğr. Ü yesi Senem UĞURLU
Öğr. Gör. Salih GİRGİÇ

KALEM İŞİ DALI

Doç. Dr. Ali Fuat BAYSAL&nbsp
Doç. Dr. Kaya Ü ÇER
Dr. Öğr. Ü yesi Mustafa ÇELEBİ

KATI

Safiye MORÇAY&nbsp
Meryem GÜ NEY&nbsp
Ersin YILDIZHAN&nbsp

HALI DALI

Prof. Dr. Aydın UĞURLU&nbsp
Doç. Dr. Mustafa GENÇ&nbsp
Dr. Öğr. Ü yesi Esen BAYDEMİR&nbsp

GÖNEN İĞNE OYASI

Prof. Dr. Aysen SOYSALDI
Arş. Gör. Reyhan POLAT
Hüsniye DOĞAN

BALIKESİR PULLUSU

Dr. Öğr. Ü yesi Huriye ÇIRAKOĞLU
Doç. Dr. Tuba BAHAR
Fatma TABANLI

İbrahim Ethem Gören-Yazı No: 437