Putin muhaliflerinin çözülemeyen şüpheli ölümleri
Rusya’da cezaevinde hayatını kaybeden Aleksey Navalni, son yıllarda Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in politikalarını eleştiren ve şüpheli bir şekilde ölen çok sayıda muhaliften sadece biri oldu. Putin, 1999 yılında iktidara geldiğinden beri, muhalefete göz açtırmadı ve onları susturmak için çeşitli yöntemlere başvurdu. Özellikle Rusya’nın 2022 yılında Ukrayna’yı işgal etmesinin ardından, savaşa karşı çıkan ve Putin’i eleştiren isimlerin ölüm oranı arttı.
Rus milyarder Antov’un gizemli ölümü
Bunlardan biri de 2022 yılının Aralık ayında Hindistan’da kaldığı otelde ölü bulunan Rus milyarder Pavel Antov’du. Antov, Ukrayna savaşını eleştiren bir WhatsApp durumu paylaşmış, ancak daha sonra bunun bir hata olduğunu ve savaşa karşı olmadığını söylemişti. Antov’un ölümüne kalp krizi teşhisi konuldu, ancak otopsi raporu açıklanmadı. Antov’un ölümü, Rusya’da zengin ve muhalif olanların tehlikede olduğunu gösterdi.
Lukoil Başkanı Maganov’un pencereden düşmesi
Eylül 2022’de ise Rus petrol devi Lukoil’in Yönetim Kurulu Başkanı Ravil Maganov, Moskova’da bir hastanenin penceresinden düşerek hayatını kaybetti. Maganov, Ukrayna savaşına karşı olduğu bilinen bir isimdi. Maganov’un ölümü intihar olarak kaydedildi, ancak ailesi ve arkadaşları bunu reddetti. Maganov’un ölümü, Putin’in enerji sektöründeki rakiplerini ortadan kaldırmak için kullandığı bir yöntem olarak yorumlandı.
Wagner lideri Prigojin’in uçak kazası
Rus paralı asker grubu Wagner’in lideri Yevgeni Prigojin ise Ağustos 2023’te bir uçak kazasında hayatını kaybetti. Prigojin’in özel jeti, 25 Ağustos’ta Moskova’nın kuzeybatısında düştü. Kaza sonrasında tüm yolcular öldü. Prigojin, Haziran 2023’te Putin’e karşı bir isyana liderlik etmiş, ancak Belarus Cumhurbaşkanı Aleksander Lukaşenko’nun arabuluculuğuyla isyan sona ermişti. Prigojin, Putin’in önemli bir müttefikiydi; şirketi Wagner, Ukrayna savaşında kilit bir rol oynamıştı. Ancak Prigojin, Rus ordusunu savaşçılarına karşı uyguladıkları çok sayıda politikadan ötürü eleştirmişti. Prigojin’in ölümü, Putin’in isyancıları affetmediğini ve onları cezalandırdığını gösterdi.
Golovlyov ve Yuşenkov’un suikastları
Rusya’nın önde gelen muhalif milletvekillerinden olan Vladimir Golovlyov, 2002 yılında köpeğini Moskova sokaklarında gezdirirken vurularak öldürüldü. Golovlyov, Putin’i eleştiren Liberal Rusya Partisi’nin kurucularındandı. Golovlyov’un cesedi kafasından vurulmuş bir halde ormanda bulundu. Golovlyov’un öldürülmesinin üzerinden bir yıl geçmeden aynı partiden olan milletvekili Sergey Yuşenkov, Moskova’daki evinin girişinde 17 Nisan 2003 tarihinde suikasta uğradı. Yuşenkov, Çeçen militanların suçlandığı ve Eylül 1999’da gerçekleşen apartman saldırılarını soruşturan parlamento komitesinin başındaydı. Bu saldırılar, Çeçen gruplara karşı savaşın başlatılmasına gerekçe gösterilmişti. Golovlyov ve Yuşenkov’un ölümleri, Putin’in muhalif partileri sindirmek için kullandığı bir yöntem olarak değerlendirildi.
Putin’in muhalifleri ölümcül bir tehditle karşı karşıya
Birmingham Üniversitesi’nden siyaset bilimci Prof. Stefan Wolff, yazdığı bir makalesinde, “Putin’in son 20 yıldır mesajı açık, muhalefete göz yumulmayacak, yoksa ölümcül sonuçları olur” ifadesini kullandı. Wolff’a göre bu taktik çok etkili, çünkü Putin böylece muhalifleri susturduğu gibi içeriden gelecek olan bir güç savaşına karşı da ayakta kalmış oluyor. Ancak Wolff bu durumun Putin’in yandaşlarına karşı güvensizliğinin ve paranoyasının da artmasına yol açtığı uyarısında bulundu. Wolff, Putin’in muhaliflerine karşı kullandığı şiddetin, Rusya’nın demokratikleşme sürecini geriye götürdüğünü ve uluslararası toplumda izolasyona neden olduğunu belirtti.
