2023 yılı boyunca, otomobil fiyatları genel olarak nominal olarak artış gösterdi. Ancak, son aylarda reel bazda düşüşler yaşandı. Geçtiğimiz yılın hangi segment araçlarında fiyatlar arttığı ve ikinci elde hangi araç modellerinin fiyatlarında daha fazla artış yaşandığı belirsizliğini koruyor. Yeni yılın gelmesiyle birlikte, otomobil piyasasında mevcut durum hakkında net bir tablo henüz oluşmadı.
Milliyet'e konuyla ilgili açıklamalarda bulunan İstanbul Motorlu Araç Satıcıları Derneği (İMAS) Başkanı Hayrettin Ertemel şu ifadeleri kullandı:
"2023 yılında, sıfır kilometre hafif ticari araç ve otomobil satış adetlerinin 1.232.000'e ulaşarak tarihi bir rekor kırdığını gördük. Aynı dönemde ikinci el araç satışlarında da, mükerrer satışlar da dahil olmak üzere toplamda 10 milyon satış adedine ulaşıldı. Pandemi sürecinin başlamasıyla birlikte, yüksek talep ve kayıt dışı ticaret gibi etkenler fiyatları olumsuz yönde etkiledi."
"İMAS Derneği olarak, internet üzerinden elde edilen satış adetleri ve ortalama satış fiyatları gibi verilerin ötesine geçerek sahadan elde ettiğimiz gerçek zamanlı bilgilerle piyasa analizi yapıyoruz. Bu sayede, diğer kuruluşlardan farklı olarak daha kesin ve güvenilir raporlar sunma imkanına sahibiz."
"İstatistiksel verilere ve saha raporlarına dayanarak, Ocak-Temmuz 2023 döneminde sıfır otomobil fiyatlarında ortalama %80'e, ikinci el otomobil fiyatlarında ise arz talep dengesizliği ve kayıt dışı ticaretten kaynaklanan nedenlerle %100'e varan artışlar yaşandığını gözlemliyoruz. Ancak, Ticaret Bakanlığı'nın sektöre yönelik aldığı önlemler ve arz talep dengesinin yeniden kurulmasıyla birlikte, Temmuz ayının sonlarından itibaren fiyatlarda düşüş eğilimi görmekteyiz.
Temmuz-Aralık sürecinde, döviz kurlarındaki artışa rağmen sıfır otomobil fiyatlarında %20'lik, ikinci el otomobil fiyatlarında ise %15'lik bir düşüş yaşandı. Döviz kurlarındaki artışla kıyaslandığında, fiyat düşüşlerinin %25 seviyelerine ulaştığını ifade edebiliriz."
"Temmuz ayında başlayan düşüş trendi, Eylül-Ekim aylarında zirveye çıkarken, Kasım ve Aralık aylarında sabitlenmiş fiyatlara geçiş yaptı. Ocak ayı itibarıyla, sıfır otomobil piyasasında yeni yıl maliyetleri ve döviz kurlarındaki artışlar nedeniyle bir miktar yükseliş gözlemlenmektedir. İkinci el pazarda ise daralan bir talep sonucunda fiyatlar şu an için istikrarlı bir seyir izlemektedir."
HANGİ SEGMENTİN FİYATI ARTTI?
2023 yılında en büyük fiyat artışı B Segment otomobillerinde yaşandı, bu segmentteki artış oranı ortalama %80 olarak kaydedildi. C sınıfı otomobillerde ise artış ortalama %70 civarındaydı. D Sınıfı otomobillerde %60, E sınıfında ise %51'lik yıllık bazda artışlar gözlendi. Liste fiyatlarının yanı sıra talep edilen fiyatlar da artışta belirleyici bir rol oynadı. Son zamanlarda, kampanyalı liste fiyatlarına ek olarak indirimlerle fiyat tekliflerinin sunulduğunu görmekteyiz. Bu durumlar dikkate alındığında, reel fiyat artışlarının bir miktar daha az olduğunu söylemek mümkün.
Sıfır otomobil arz talep dengesizliği nedeniyle pazarda araç bulunamaması, fiyatların artmasına yol açtı ve bu durum kullanıcıları ikinci el otomobillere yönlendirdi. Özellikle 5 yaşa kadar olan otomobillerin fiyatlarının belirgin şekilde artması, alıcıların tercihlerini 5 yaş üstü otomobillere doğru kaydırdı. Bu nedenle her yaş grubundaki otomobil fiyatları olağanüstü şekilde yükseldi. Eski otomobillerin daha uygun fiyatlı olması ve o dönemde karşılaşılan araç bulma baskısı, alıcıların 10 yaş ve üstü araçlara yönelmesine neden oldu. Yüksek talep nedeniyle, bu yaş grubundaki otomobiller en çok satılanlar arasında yer alırken, aynı zamanda en büyük fiyat artışlarına da sahne oldu.
FİYATLAR TEKRARDAN YÜKSELİR Mİ?
Ocak ayında, 2023 model sıfır otomobil fiyatları, yeni yılın getirdiği maliyet artışları ve döviz kurlarındaki yükseliş nedeniyle bir miktar artış gösterdi. Stokları tükenen araçlarda indirimli kampanyalar sona erdi ve fiyatlar tekrar liste fiyatına döndü.
İKİNCİ ELDE TALEPLER ARTACAK
Stok adedi azalan araçlar için de benzer bir durumun en fazla 1.5 aylık süreçte yaşanması bekleniyor. İkinci el pazarında yaşanan durağanlık nedeniyle fiyatlar şu anda sabit durumda. Sıfır kilometre otomobil fiyatlarının tamamen liste fiyatlarına dönmesiyle birlikte sıfır ve ikinci el araçlar arasındaki fiyat farkının tekrar genişleyeceği öngörülüyor. Bu durum, ikinci çeyrekte talebin ikinci el otomobillere kaymasına neden olabilir. Dolayısıyla, ikinci el otomobil fiyatlarının bir süre daha avantajlı olması bekleniyor. Yıl içinde döviz kurlarında bir artış olması durumunda, her iki pazarda da fiyat artışları gözlemlenebilir.
İLAN SAYILARINDAKİ İNİŞİN SEBEBİ NE?
Geçtiğimiz aylarda, vasıta kategorilerinde bulunan araç sayısı hızla 950 bin ile 1 milyon adede ulaşmıştı. Genel vasıta adetlerinde %10-12 civarında bir düşüş yaşanmasına rağmen, otomobil sayısında hafif bir artış gözlemleniyor. Bu durumun nedeni, pazardaki satış adetlerinin azalması ve mevcut ilanların bu havuzda sabit kalması olarak öne çıkıyor.
Birkaç aylık bir süreç içerisinde, ilkbahar aylarıyla birlikte geçen yılki seviyenin altında olsa da piyasanın yeniden canlanacağı düşüncesindeyiz. Bununla birlikte, piyasa durağan olsa da fiyatların düşmesiyle gerçek fiyat taleplerinin alıcılar tarafından karşılanabildiği görülüyor. Piyasanın canlanması ve daha etkili satışlar yapılabilmesi için önemli olan faktörlerden biri, kullanıcıların reel fiyatları kabul etmeleridir.
